Nieuwe woonvormen voor ouderen: zijn tiny houses als (pre-)mantelzorgwoningen de oplossing?
Met de toenemende vergrijzing groeit de behoefte aan betaalbare en geschikte woonvormen voor ouderen. Traditionele verzorgingstehuizen zijn namelijk steeds minder beschikbaar. Intussen willen veel ouderen zelfstandig blijven wonen, maar dan wel met de mogelijkheid van zorg nabij. Er zijn alternatieve woonvormen, zoals tiny houses of pre-mantelzorgwoningen in de achtertuin, liefst vergunningsvrij gebouwd.
Tiny houses kunnen een mooie compacte oplossing zijn
Een tiny house is een kleine, volwaardige woning die meestal tussen de 20 en 50 vierkante meter groot is. Deze woningen zijn vaak duurzaam gebouwd en heel efficiënt ingericht. Zulke huisjes bieden ouderen de mogelijkheid om zelfstandig te wonen. Het is veel goedkoper dan een reguliere woning. Bovendien is de ecologische voetafdruk veel kleiner. Ze kunnen eenvoudig op eigen grond of in speciale woonclusters worden geplaatst. In stedelijke omgeving is gelijktijdig de optie van micro-appartementen in opkomst.
Voordelen van tiny houses voor ouderen
- Betaalbaar: de bouw- en onderhoudskosten zijn lager dan bij een reguliere woning.
- Levensloopbestendig: ze kunnen worden aangepast met drempelloze vloeren en brede deuren.
- Nabijheid van zorg: tiny houses kunnen op een erf of in een zorggemeenschap worden geplaatst.
- Flexibel en snel te realiseren: ze kunnen binnen enkele maanden worden neergezet.
Welke alternatieve woonvormen zijn er nog meer?
Naast tiny houses zijn er andere woonvormen die aansluiten bij de behoeften van ouderen:
Kangoeroewoningen
Een woning delen of splitsen is natuurlijk ook een mogelijkheid. Een kangoeroewoning bestaat uit 2 zelfstandige wooneenheden onder één dak. Dit is een ideale oplossing voor mantelzorg, omdat ouderen dichtbij familie wonen, maar toch hun eigen woonruimte behouden.
Clusterwoningen en/of knarrenhofjes
Clusterwoningen, in Meldpunt al eens behandeld, zijn groepen van compacte seniorenwoningen, vaak rondom een gemeenschappelijke binnentuin. Het concept is vergelijkbaar met het zogenaamde ‘knarrenhofje’, waarbij ouderen zelfstandig wonen, maar elkaar ondersteunen bij dagelijkse taken. Dit bevordert sociale interactie en voorkomt eenzaamheid.
(Pre-)mantelzorgwoningen
Nog voor de fase dat intensieve mantelzorg nodig is, kan er al een mantelzorgwoning worden geplaatst op het eigen erf of van familie. In die fase noemen we het nog pre-mantelzorgwoningen. Dit moet zorgen voor een soepele overgang naar mantelzorg als dat later nodig is. Het vergunningstraject voor deze woningen kan echter ingewikkeld zijn, wat eveneens in Meldpunt al eens aan de orde is gekomen. Hier begint nu een positieve ontwikkeling in te ontstaan (zie hieronder de brief van minister Keijzer)
Tiny houses in de praktijk
Een goed voorbeeld van het mogelijke toekomstige succes van tiny houses in de zorgsector, is te zien bij Inversa in Woubrugge. Deze woon-zorgorganisatie, die zorg biedt aan mensen met een verstandelijke beperking en autisme, heeft 4 tiny houses geplaatst op hun zorgboerderij. Die bieden bewoners een zelfstandige woonruimte, terwijl ze toch deel uitmaken van een gemeenschap.
Standpunten van ANBO-PCOB en MantelzorgNL
Ouderenbond ANBO-PCOB pleit voor meer betaalbare woningen voor ouderen, met voorzieningen in de buurt. Ze zien nieuwe woonvormen, zoals tiny houses en knarrenhofjes, als een manier om de druk op de woningmarkt te verlichten.
MantelzorgNL zet zich in voor mantelzorgers en pleit voor het vergunningsvrij plaatsen van (pre-)mantelzorgwoningen. Momenteel lopen veel mantelzorgers vast in gemeentelijke regelgeving, wat leidt tot onnodige vertragingen en stress.
Minister Keijzer omarmt vergunningsvrij mantelzorgwoning bouwen op achtererf
Mona Keijzer, minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening heeft een voorstel ingediend om mantelzorg- en familiewoningen vergunningsvrij te maken (14 februari 2025). Dit betekent dat ouderen en familieleden gemakkelijker een woning kunnen bijbouwen zonder te moeten voldoen aan complexe vergunningstrajecten. Dit voorstel maakt deel uit van de Wet Versterking Regie Volkshuisvesting. Dit moet ervoor zorgen dat ouderen langer zelfstandig kunnen blijven wonen. Mantelzorg.nl laat weten hier heel gelukkig mee te zijn.
(Bron: Telegraaf, Inversa, ANBO-PCOB, archief, Mantelzorg.nl. Foto: Shutterstock)