Waarom is slow tv zo fijn? 5 tips van programmamaker Sander
Langzame televisieprogramma’s waarin bijna niks gebeurt. Het genre wint aan populariteit, en niet alleen onder ouderen. Programmamaker Sander Nieuwenhuijsen is een liefhebber en legt uit waarom langzame tv zo heerlijk is om naar te kijken. Hij geeft 5 tips voor de beste slow tv van Nederlandstalige bodem.
Ontspannen met landschappen
20 dvd’s met daarop 57 afleveringen van het televisieprogramma Rail Away. Sander Nieuwenhuijsen kocht de dvd-box om na een dag hard werken te kunnen ontspannen met het geluid van treinen en mooie landschappen op de achtergrond. Sander weet alles van tv, want zijn werk is om nieuwe programma’s te bedenken en te maken voor de NTR. Het genre langzame televisie kan speciaal op zijn waardering rekenen.
Wat is langzame televisie?
Sander: “Langzame televisie heeft altijd een duidelijke opbouw. Bij tv noem je dat een duidelijk format. Het heeft een vaste opening, een vaste voice over, herkenbare muziek en is rustig gemonteerd. Dat betekent dat de camera lang stilstaat voor je een nieuw beeld ziet.
Het beste is een serie die bestaat uit veel seizoenen die altijd in dezelfde periode op dezelfde tijd worden uitgezonden. Want langzame televisie is voorspelbaar en nooit spannend. De intro is niet bedoeld om je nieuwsgierig te maken maar juist alvast te vertellen wat je gaat zien. Het is daardoor ook niet erg als je midden in het programma de tv aan zet, elke aflevering lijkt op elkaar dus je weet toch al wat er gaat gebeuren.
Het ultieme voorbeeld van langzame tv is Rail Away. In dit programma zie je met beelden die zich rustig afwisselen een trein die van station A naar station B rijdt. Het bestaat al 25 jaar en er zal nooit iets geks gebeuren, het is altijd weer die trein.”
Waarom is langzame televisie zo populair?
“Langzame televisie geeft ontspanning. Als ik een drukke dag heb gehad, word ik soms moe van mijn gedachten. Als het stil of donker is gaat mijn hoofd de stilte opvullen met honderdduizend dingen. Langzame tv is net interessant genoeg om mijn gedachten af te leiden, maar te saai om me stimuleren of inspireren en me weer nieuwe gedachten te geven. Je wordt niet alle kanten op geslingerd qua emoties en energie. En door de voorspelbaarheid kost het geen energie om er naar te kijken. Je kunt ook meditatiemuziek op zetten maar tv vind ik leuker.
Het beste is ook om langzame televisieprogramma’s niet op te zoeken op NPO Start, maar om de tv aan te zetten en te zappen tot je er een tegenkomt. Moeten kiezen, kost namelijk ook inspanning.”
Programmamaker Sander Nieuwenhuijsen met zijn collectie Rail Away dvd’s
Wat zijn jouw tips voor goede slow tv?
“Een programma waar ik al seizoenen lang elke aflevering van kijk, is We zijn er bijna van MAX. In dit programma zit nog best veel afwisseling, er worden verschillende vakantiebestemmingen gefilmd en de groep campinggasten doet allerlei uitjes. Maar de basis van het programma is de rust die op de camping is. Het gaat om het kamperen en samen zijn, en de groep lijkt elk jaar op elkaar. Van de volgende aflevering is het hoofdonderwerp de jeu de boule finale. Dat wordt vast niet heel spannend. Het grootste leed in de serie is een scheve caravan of een dag regen. Maar alle gasten accepteren dat ook en zitten ’s avonds gezellig aan de Hollandse prak. Deze tevredenheid en het gebrek aan spanning werkt rustgevend.”
Geheugentrainer ritueel
“Geheugentrainer is er ook zo een. Dit quizprogramma is extreem voorspelbaar. Het is iedere dag op hetzelfde tijdstip, het duurt altijd een kwartier en de spelletjes zijn al tien jaar hetzelfde. In de quiz wordt geen haast gemaakt en de kandidaten zijn een dwarsdoorsnee van de Nederlandse samenleving. Het is een programma dat je niet gaat terugkijken, maar als de tv aanstaat, kijk je wel en ga je toch meedoen. Het is een ritueel dat structuur geeft aan je dag.”
Winteruur geeft gezelschap
“Mijn lievelings slow tv is het Vlaamse programma Winteruur. Cabaretier Wim Helsen ontvangt een gast in een eenvoudige studio. Ze zitten samen op de bank en zijn hond ligt er gezellig bij. Wim vraagt aan de gast om een fragment voor te lezen uit een boek, speech of gedicht. Daarna praten ze er een minuut of tien over door. De gast vertelt waarom dit fragment hem inspireert of ontroert en de hond luistert mee. Ze sluiten af door nog een keer de tekst voor te lezen. Als kijker snap je de tekst nu beter door het gesprekje dat net is gevoerd. Er zijn geen schermen met beelden op de achtergrond en het gesprek wordt niet onderbroken door video’s of andere prikkels. Het lijkt als dit programma aan staat alsof je wat gezelschap hebt in huis, zonder dat je iets moet.”
Typisch normaal
“Het programma Typisch geeft een momentopname uit gewone levens weer. De makers zoeken goede verhalen in een willekeurig dorp, en geven dat niet spannender weer dan het is. Het gaat over normale mensen. Maar in dat normale zit iets moois. De thema’s zijn uit het leven gegrepen en herkenbaar, zoals verlies of succes. Televisie gaat vaak over extremen, terwijl het meeste wat wij meemaken normaal is. Langzame televisie past daarbij.”
Rail Away
“Ik ben een van de weinige mensen die nog ouderwets de tv aan zet en kijkt wat er op is. Soms wil ik op de hoogte gehouden worden en zap ik naar actualiteiten, soms wil ik lachen en zoek ik een tekenfilm en soms wil ik iets rustigs op de achtergrond om te ontspannen. Als dat laatste niet op tv is, zet ik mijn dvd’tjes van Het beste van Rail Away aan. Het beweegt, het is voorspelbaar en altijd goed. Ik heb in totaal een speelduur van 23 uur aan treinen, dus ik heb altijd slow tv achter de hand.”
Droomhuis gezocht
“Elke keer een ander land, elke keer een ander stel, maar Sybrand is er altijd bij en stelt elke aflevering dezelfde vragen. Er zit geen haast in Droomhuis Gezocht en het is voorspelbaar. Er zijn drie huizen, het stel gaat iets van de omgeving zien en aan het einde maken ze een keuze. Geen actie, wel lekker kijken naar huizen en tuinen. Het grootste schokmoment is als er onverwacht een tweede badkamer in het huis zit. Ik droom niet weg bij huizen in Duitsland, maar je gaat wel een beetje meedenken met het stel. Dit is toch wel een donkere keuken, en zou je niet liever wat grotere ramen hebben?”
YouTube slow tv
“Nog een bonustip: op YouTube vind je ook veel slow tv. Dat komt omdat makers daar vaak weinig geld hebben om hun filmpjes te maken. Ze kunnen al die verschillende camerashots helemaal niet betalen. Vaak zijn de video’s doodeenvoudig, je kijkt naar iemand die praat. In deze eenvoud zit ook een kracht.”