ANBI, verzekering en belasting: waar moet u op letten als u regelmatig vrijwilligerswerk doet?

Hoeveel vrijwilligers zijn er in Nederland?

De meest recente cijfers over vrijwilligerswerk in Nederland zijn afkomstig van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), gepubliceerd in april 2024. Het aantal vrijwilligers in Nederland is weer op het peil van voor de coronapandemie gekomen. In 2023 heeft 49 procent van de Nederlanders (15 jaar en ouder) zich minstens 1 keer per jaar als vrijwilliger ingezet, vaak naast hun reguliere baan. Dat is een forse stijging, ten opzichte van de 41 procent uit 2022. ‘Iets voor een ander doen’, is een vaak voorkomende motivatie voor vrijwilligerswerk, naast ‘zinvolle tijdsbesteding’ en ‘sociale contacten’.

De meeste vrijwilligers behoren tot de leeftijdscategorieën 35-45 jaar en – met name – 65-75 jaar. Vaak zijn 60-plussers het meest actief, constateert de Vereniging Nederlandse Organisaties Vrijwilligerswerk (NOV). “40 tot 46 procent van de vrijwilligers is 65-plusser”, beaamt Ton Wassercordt, vrijwilliger bij de lokale muziekvereniging in het Limburgse Horn, tegenover EenVandaag. “Ik kwam enige tijd geleden de wethouder van Venlo tegen. Toen zei hij: Ton, als de senioren morgen gaan staken, dan ligt heel Nederland plat.”

Wat is een ANBI?

ANBI is een belangrijke term als het gaat om vrijwilligerswerk. Dit is de afkorting van Algemeen Nut Beogende Instelling. Vrijwilligerswerk doet u voor een stichting of organisatie zonder winstoogmerk, waar u dus niet in loondienst bent. Denk aan bardiensten bij uw sportclub, langsgaan bij eenzame ouderen of zwerfafval opruimen in uw gemeente. Of meehelpen op een stadsboerderij, zoals u prinses Beatrix kunt zien doen op bovenstaande foto, tijdens de NLdoet-editie van 2024.

Of denk aan het AutoMaatje-project van de ANWB. Deze AutoMaatjes zijn vrijwilligers, die hun eigen auto gebruiken om hulpbehoevenden van A naar B te rijden. “De lokale organisatie die ANWB AutoMaatje in een bepaalde gemeente uitvoert heeft een ANBI-erkenning”, laat een woordvoerder weten aan Meldpunt. “De organisatie brengt de lokale deelnemers in contact met de lokale vrijwilligers. Zowel deelnemers als vrijwilligers sluiten zich aan bij de lokale organisatie. De onkostenvergoeding wordt niet gezien als vrijwilligersvergoeding conform de richtlijnen van de Belastingdienst.”

Via de website van de Belastingdienst kunt u nagaan of een organisatie wel of geen ANBI is. Overheidsinstanties, zoals gemeenten, provincies en waterschappen, kunt u niet terugvinden via de hierboven genoemde zoekfunctie van de Belastingdienst. Maar deze instanties hebben wel degelijk automatisch een ANBI-status. U kunt dus ook vrijwilligerswerk voor uw gemeente doen. De gemeente Hilversum biedt bijvoorbeeld verschillende ‘vacatures’ voor vrijwilligers aan, van taalmaatjes tot koffie drinken met ouderen en helpen met online bankzaken.

Vrijwilligersverzekering of niet?

Meerdere verzekeraars bieden een speciale vrijwilligersverzekering aan. Met deze verzekering bent u gedekt, mocht u iets overkomen terwijl u uw vrijwilligerswerk doet. Let dan wel goed op de precieze voorwaarden, want er is mogelijk een leeftijdsgrens. Aan de andere kant, het is ook goed mogelijk dat uw gemeente al een eigen vrijwilligersverzekering heeft. Dan hoeft u er niet zelf een af te sluiten, zoals redacteur Jantine Stoel uitlegt in deze Meldpunt-uitzending.

Hoeveel mag u bijverdienen als vrijwilliger?

Uiteraard mag u een kleine vergoeding krijgen voor uw vrijwilligerswerk. Als deze vergoeding – inclusief reiskosten- en andere onkostenvergoeding – lager is dan alle 3 de onderstaande bedragen, betaalt u er geen belasting over:

• 5,60 euro per uur
• 210 euro per maand
• 2.100 euro per jaar

Maar verdient u bijvoorbeeld minder dan 210 euro per maand en 2.100 euro per jaar, maar wel meer dan 6 euro per uur? Dan betaalt u alsnog belasting. En houd er dus rekening mee dat onkostenvergoedingen ook mee kunnen tellen. Want stel dat u 1.700 euro per jaar verdient met vrijwilligerswerk en tevens een reiskostenvergoeding van 500 euro krijgt. Dan zit u boven het maximale belastingvrije jaarbedrag. Zorg dus, in al deze gevallen, dat u deze vergoedingen ook opgeeft in uw aangifte inkomstenbelasting. Op de website van de Belastingdienst vindt u meer informatie over vrijwilligersvergoedingen en de fiscale gevolgen hiervan.

Als u reis- of andere kosten maakt voor een ANBI, die niet vergoed worden, dan gelden deze gemaakte kosten mogelijk als gift. En dit soort giften zijn fiscaal aftrekbaar. Krijgt u wel een vrijwilligersvergoeding aangeboden, maar ziet u hiervan af, dan kan dat dus ook voordelig uitpakken voor u. De Belastingdienst legt uit welke voorwaarden gelden, om deze kosten inderdaad als aftrekpost op te kunnen geven. Wat de precieze regels zijn voor periodieke giften aan een goed doel, ANBI of vereniging, leest u hier.

Mag u vrijwilligerswerk doen als u een uitkering heeft?

Veel vrijwilligers, die nog niet gepensioneerd zijn, doen hun vrijwilligerswerk naast hun reguliere baan. Mag u ook vrijwilligerswerk doen als u een WW-, IOW- of andere uitkering bij het UWV heeft? Dat mag zeker, maar zorg wel dat u dit bij het UWV meldt. Ook als u een uitkering heeft, mag u belastingvrij de hierboven genoemde uur-, maand- en jaarbedragen bijverdienen. Ondertussen moet u wel blijven zoeken naar een betaalde baan, want uw sollicitatieplicht blijft wel van kracht.

(Bron: Archief, Het Financieele Dagblad, Belastingdienst, ANWB, Gemeente Hilversum, Centraal Bureau voor de Statistiek, EenVandaag, Vereniging Nederlandse Organisaties Vrijwilligerswerk (NOV), Plus Online, NLdoet (Stichting Oranje Fonds), UWV. Foto: Rob Engelaar/ANP)

De kegelclub valt om door regels over terrorisme en witwassen