Wilt u overstappen van WhatsApp naar Signal? Let dan hierop

Waarom stappen steeds meer mensen over van WhatsApp naar Signal?

Over deze momenteel veel gestelde vraag hoeven ze bij Bits of Freedom, de onafhankelijke waakhond voor een open en rechtvaardige informatiesamenleving, niet lang na te denken.

“Signal is veel privacy-vriendelijker dan WhatsApp. Beide berichtenservices versleutelen de appjes (wat meelezen onmogelijk maakt). Maar WhatsApp verzamelt alsnog metadata van zijn gebruikers. Dan slaan ze op hoe vaak gebruikers appen, waarvandaan, met wie, hoe laat, enzovoorts. Zo kunnen ze een (advertentie)profiel maken van de gebruikers. En daarmee verkoopt moederbedrijf Meta gerichte advertenties op hun andere diensten zoals Facebook en Instagram. Meta is een commercieel bedrijf dat gericht is op winst maken. Signal doet dat niet. Dat (non-profit) bedrijf werkt op donatiebasis. Er zit geen verdienmodel achter.”

Bij Bits of Freedom realiseren ze zich goed dat heel veel gebruikers niet zomaar van WhatsApp zullen overstappen naar het veel kleinere Signal. “Dat komt omdat veel mensen in bijvoorbeeld familie- of vriendenappgroepen zitten, waar ze niet zomaar uit willen stappen. We zien dat er nu een groep gebruikers aan het ontstaan is, die op beide diensten zit.”

Waarom wil de EU dat WhatsApp gaat samenwerken met alternatieven zoals Signal?

“De EU wil niet dat 1 bedrijf de markt domineert. Als er ook concurrenten zijn, dan valt er iets te kiezen voor de mensen. Daarom streeft de EU ook naar de zogenoemde interoperabiliteit (een uitwisseling tussen verschillende berichtenapps). Dat betekent dat gebruikers, die op verschillende berichtenservices actief zijn, ook kunnen appen naar vrienden of familie, die op een andere service zitten. Bij mailen is dat al jaren mogelijk om berichten tussen bijvoorbeeld Gmail en Hotmail te kunnen uitwisselen. Maar bij appjes is dat nu nog niet mogelijk. De EU zet daar nu op in. Zo kunnen de mensen zelf kiezen en is het gevaar dat 1 bedrijf zo groot wordt veel minder.”

Blogsite Signalapp.nl verwacht op de korte termijn niet veel van die interoperabiliteit, omdat het privacybeleid van Signal aanzienlijk beter is dan de policy van WhatsApp. Dat willen ze graag zo behouden. Anders zouden ze hun eigen privacybeleid moeten verlagen naar het niveau van WhatsApp, of andersom natuurlijk, waarbij Whatsapp opschaalt naar het niveau van Signal. Maar deze zelfbenoemde ‘bron van Signal nieuws en tips’ juicht overstappen van harte toe. Ook onafhankelijk mediabedrijf De Correspondent schrijft in die geest.

Naast het privacybeleid spelen ook de beveiligingsprotocollen een rol. Bits of Freedom ziet op dat punt niet zulke grote verschillen tussen Signal en WhatsApp, maar wel bij bijvoorbeeld Telegram en de genoemde 2 berichtendiensten. Daar moet echt nog iets gaan gebeuren, voordat er sprake is van interoperabiliteit.

Wie zitten er achter Signal?

Signal is opgericht door voormalig WhatsApp-topman Brian Acton en privacy-activiste Meredith Whittaker. Acton krijgt op een gegeven moment spijt van de verkoop van WhatsApp aan Meta. Sinds de overname in 2014 heeft Meta meerdere privacyschandalen veroorzaakt. Het bekendste is wel het Cambridge Analytica-schandaal over inmenging met de verkiezingen in het Verenigd Koninkrijk. Als WhatsApp in 2021 een nieuw privacybeleid aankondigt dat mogelijk meer gegevens met Facebook zou delen (voor advertenties), verliest het opnieuw gebruikers.

Acton ziet het met lede ogen aan en zet Signal op met Whittaker. Ze maken een berichtenservice ‘zoals WhatsApp ooit is bedoeld’, maar vooralsnog met veel minder gebruikers: 70 miljoen tegen ruim 2 miljard wereldwijd op WhatsApp. In Nederland zijn dat nog altijd 13,5 miljoen Nederlandse gebruikers. Maar Signal staat inmiddels in de top van de downloadlijsten van apps. Het aantal gebruikers in Nederland wordt geschat op 1 miljoen. Het wordt door cyberexperts, zoals Dave Maasland, gezien als het veiligste alternatief. Signal is open source, wat betekent dat de code openbaar en controleerbaar is.

Toenemende macht van big tech zorgt voor veel extra overstappers

De populariteit van WhatsApp neemt af. Op veel redacties en kantoren is de vraag over wel of niet doorgaan met WhatsApp al gesteld. Een andere reden voor het groeiend wantrouwen van het publiek, dat prijs stelt op zijn privacy, is de toenemende macht van techmiljardairs als Mark Zuckerberg (Meta) en Elon Musk (X, voorheen Twitter). Zuckerberg schrapt rond de inauguratie van Donald Trump als president van de VS de factcheckers en ageert tegen het diversiteitsbeleid. Dit roept bij velen zorgen op over misinformatie, politieke beïnvloeding en online veiligheid. Dat leidt tot een trek naar Signal.

Stel dat u wilt overstappen, wat zijn dan de te volgen stappen?

Om het nu praktisch te maken: stel dat u overweegt over te stappen van WhatsApp naar Signal, welke stappen moet u dan volgen? Bij Bits of Freedom praten ze liever niet van ‘overstappen’ maar van ‘langzaam migreren’. Want u zult met zoveel vrienden, buren of collega’s die (nog) op WhatsApp zitten, niet uw hele netwerk willen verliezen. In praktijk zal het uitdraaien op parallel gebruik van beide apps. Zo’n geleidelijke migratie is niet zo ingewikkeld en werkt als volgt:

Stappenplan voor geleidelijke migratie van WhatsApp naar Signal

1. Download de app.
2. Maak een account aan.
3. Laat familie, buren, vrienden of collega’s weten dat u op Signal actief bent. Dat kan per mail, per WhatsApp of via Signal als die ander daar toevallig ook al op zit. Vraag of zij voortaan alleen via Signal willen communiceren.
4. Gooi niet uw bestaande netwerk weg door zomaar WhatsApp te verlaten.

Die laatste tip is essentieel: anders verliest u uw belangrijke contacten. Een echte overstap kan pas als er ‘voldoende massa’ is ontstaan. Het zal een zaak van de lange adem zijn. Maar als iedereen in uw buurtapp of familieapp op Signal zit, dan kan dat het moment zijn om af te spreken dat u in die kring voortaan via Signal appt. Maar zeker niet eerder.

(Bron: Bits of Freedom, RTL, Tijd voor MAX, MAX Vandaag, EenVandaag, De Correspondent, NRC, archief. Foto: Shutterstock)

Wat weten sociale media allemaal en wat mogen ze met uw gegevens?