Noorwegen stelt tijdelijk verbod in op gepersonaliseerde advertenties op Facebook. Moet Nederland volgen?

Hoe hebben de Noren dit verbod op gepersonaliseerde advertenties vormgegeven?

Het verbod op gerichte advertenties door Meta, moederbedrijf van Facebook en Instagram, kent 2 uitzonderingen. Ten 1e: als gebruikers er expliciete toestemming voor hebben gegeven. Ten 2e: op basis van informatie in de bio van gebruikers van Facebook en Instagram. Dat zou betekenen dat als iemand bijvoorbeeld in de info over zichzelf schrijft dat die graag op vakantie gaat, dat Facebook dan advertenties van reisaanbieders mag vertonen.

Valt dit Noorse verbod op gerichte advertenties dan niet allang onder de APV?

Het Noorse verbod op gerichte advertenties op Facebook en Instagram gaat in op 4 augustus en is slechts voor 3 maanden van kracht. Dat dit niet geregeld is in dé Europese privacywet, de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) uit 2018, verbaast u wellicht. Overigens is Noorwegen geen EU-lid, maar het land ligt wel in de Europese Economische Ruimte (EER) en het is aangesloten bij het Schengenverdrag. Daarom houdt het zich ook aan de in heel Europa geldende privacyregels. De vraag is waarom de Noren met dit tijdelijk verbod komen. Is de AVG dan niet toereikend?

“Wat de Noren nu doen, is gedaan op basis van de AVG. Daarin staat niet zo’n verbod op gepersonaliseerde advertenties, gebaseerd op het surfgedrag van internet gebruikers,” zegt Mark Schenkel, woordvoerder van de Nederlandse toezichthouder Autoriteit Persoonsgegevens (AP). “Zij zullen een inschatting hebben gemaakt, dat dit in het belang is van de Noorse consument. Het is dus niet dat de AVG ontoereikend is. Je moet het omdraaien: de AVG biedt juist deze mogelijkheid.”

Hoe uniek is deze situatie?

Schenkel vertelt dat het wel een uitzonderlijke situatie is, dat de Noren hiervoor hebben gekozen. “Het is een zogeheten spoedprocedure. Het is in feite vergelijkbaar met wat er nu gebeurt met ChatGPT (kunstmatige intelligentie) in Italië. Dat land is in afwachting van Europese regels zelf alvast met een tijdelijk verbod gekomen.”

Wat betekent het Noorse verbod voor ons land?

De Noren kunnen hun tijdelijk verbod op gerichte advertenties door Meta eventueel voorleggen aan de andere Europese privacy-waakhonden, verenigd in de European Data Protection Board (EDPB). In dat geval zou er een Europese regel uit kunnen voortkomen. Er bestaat ook een wijdverbreid misverstand over een uitspraak van deze Europese toezichthouder uit december 2022. Die is geïnterpreteerd alsof de EDPB al had bepaald dat gepersonaliseerde advertenties alleen nog maar mogen ná toestemming van gebruikers. “In werkelijkheid had de EDBP slechts gezegd dat de manier waarop Meta deze toestemming had opgenomen in de algemene voorwaarden, dat dat niet de manier was om dit te regelen.” Noorwegen heeft het toen zelf maar verder uitgewerkt.

“Wat eventueel ook nog zou kunnen: als het land waar Meta zijn Europese hoofdkantoor heeft, Ierland, met dezelfde maatregel komt als Noorwegen, dan zou het in dat geval voor heel Europa kunnen gaan gelden,” voegt Schenkel toe. Maar daarvan is geen sprake. Dat laat onverlet dat Nederland op eigen initiatief met zo’n verbod zou kunnen komen. Daar kunnen gebruikers in ons land dan van profiteren.

Wat doet Meta intussen?

Meta heeft intussen wel enkele wijzigingen aangebracht in zijn beleid. Maar het Hof van Justitie van de Europese Unie vindt dat het bedrijf zich nog steeds niet aan de regels houdt. Al eerder kreeg het Europese boetes van honderden miljoenen euro’s voor schending van de privacyregels. Lees hier wat sociale media allemaal met uw gegevens doen.

Wat weten sociale media allemaal en wat mogen ze met uw gegevens?