Welke nieuwe methoden van lijkbezorging bestaan er? Wat is resomeren?
Wat doen we met ons lichaam na de dood is een eeuwenoude discussie. Begraven en cremeren zijn wel de bekendste vormen. Maar er is tegenwoordig veel meer mogelijk. Maar niet alles is nog wettelijk toegestaan. In een nieuw concept van de Wet op de Lijkbezorging is resomeren ofwel ‘watercrematie’ een optie. Wat is dat?
Dit zijn de 4 vormen van lijkbezorging in Nederland
Voordat we over resomeren beginnen, eerst een beetje context. Uit de oudheid kennen we nog het mummificeren van lijken. Kijk naar de Egyptische oudheid bijvoorbeeld. In West-Europa is al eeuwenlang het begraven in een kist de meest gangbare vorm.
In Nederland kennen we volgens de wet 4 vormen van lijkbezorging:
- Begraven
- Cremeren
- Zeemansgraf (voor overleden zeelieden)
- Lichaam ter beschikking stellen aan de wetenschap
Welke nieuwe methoden van lijkbezorging bestaan er? Wat is resomeren?
Daarnaast worden nieuwe methoden overwogen, zoals resomeren en humaan composteren (zie onder). Resomeren (ook wel alkalische hydrolyse genoemd en hier en daar ook ‘watercrematie’) houdt in dat een lichaam wordt opgelost in een verwarmde vloeistof met kaliumhydroxide. Daarbij blijven de botten over. Die worden vervolgens vermalen tot poeder. Dit proces is milieuvriendelijker dan cremeren, omdat het minder energie verbruikt en zuiverdere resten oplevert. Uitstrooiing van dit poeder is vergelijkbaar met het uitstrooien van as na crematies.
In 2020 geeft de Gezondheidsraad al een positief advies over resomeren. De huidige minister van Binnenlandse Zaken Uitermark heeft het opgenomen in een concept wetsontwerp voor een nieuwe Wet op de Lijkbezorging, die naar de Tweede Kamer is verzonden.
Wat is humaan composteren?
Bij humaan composteren, wordt het lichaam via bacteriën afgebroken en omgezet in compost. Deze vorm is nog niet toegestaan, omdat er volgens de Gezondheidsraad in vernoemd rapport nog te weinig informatie over beschikbaar is. Ook cryomeren, waarbij het lichaam wordt bevroren en door trillingen uiteenvalt, is in Nederland nog verboden. Bedenk bij dit alles wel dat cremeren pas legaal is sinds de Wet op de lijkbezorging van 1991. Dat was na meer dan 40 jaar politieke discussie. Dan gaat het traject voor resomeren nog best snel.
Natuurbegrafenis in een levende doodskist, de ‘Living Cocoon’
Eind december 2023 maakt Meldpunt een uitzending waarin een natuurbegrafenis en het natuurgraf worden besproken. De mens geeft daarin in een living cocoon ofwel een levende doodskist (zie foto bij dit artikel) zijn lichaam terug aan de natuur. Deze afbreekbare kist komt tegenwoordig steeds vaker voor. Het is een duurzame vorm van begraven op een natuurbegraafplaats en traditionele begraafplaats, die tevens gebruikt kan worden voor cremeren. “Helemaal van deze tijd,” volgens de sprekers in het programma. Maar in uw eigen achtertuin, zelfs als die in een bos gelegen is, nee dat gaat nog een stap te ver.
Meer dan 2 op de 5 Nederlanders (41 procent) vindt het belangrijk dat hun uitvaart duurzaam is. Dat blijkt uit het Nationale onderzoek naar de Dood, Afscheid en Verder leven in opdracht van coöperatie DELA uit 2022.
Wat staat er behalve resomeren nog meer in het nieuwe wetsontwerp?
In 2024 stuurt minister Uitermark een wetsontwerp naar de Tweede Kamer waarin resomeren officieel is opgenomen. In dit wetsontwerp staan ook voorstellen over andere aanpassingen. De bijvangst van dit concept is dat naast resomeren ook het versoepelen van de termijn voor begraven van 36 naar 24 uur staat. Bij bepaalde religies zijn dit namelijk de uitgangspunten. Verder is er een opvallende verandering van de terminologie in de wet: het woord ‘lijk’ is vervangen door ‘lichaam’. Daarom moet de nieuwe wet dan ook ‘Wet bestemming lichamen van overledenen’ gaan heten.
(Bron: Rijksoverheid, Ministerie van Binnenlandse Zaken, NOS, archief. Foto: Loop Biotech/MAX)