Verbouwen of naar een concert of feestje gaan tijdens een burn-out, mag dat? Dit zijn de regels
Met een burn-out thuiszitten, maar ondertussen wel een verbouwing doen of naar een concert of feestje gaan. Het komt voor. En door social media zijn werkgevers en collega’s snel op de hoogte. Die zijn dan vaak ‘not amused’. Kan dit gedrag eigenlijk wel? Bestaan er regels of gedragsnormen voor?
Wat is een burn-out?
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) gebruikt een definitie van het verschijnsel burn-out, waarbij het gezien wordt als een syndroom dat ontstaat door chronische stress op het werk. Tot de belangrijkste kenmerken behoren fysieke en emotionele uitputting en uiteraard mindere werkprestaties.
In onze moderne jachtige tijd komen burn-outs helaas steeds vaker voor, het meest bij jongeren, maar ook bij 55-plussers, alhoewel die het uit schaamte liever negeren. In een uitzending van Meldpunt in januari 2024 zegt gynaecoloog Dorenda van Dijken dat de overgang een burn-out en andere psychische klachten kan versterken.
Burn-out en overspannenheid zijn ‘buren in hetzelfde straatje’. Bij de genezing draait het om voldoende rust, goed slapen, foute eetpatronen doorbreken en (meer) bewegen. De bedoeling is dat uiteindelijk de energie weer terugkeert en geleidelijk aan de mogelijkheid om weer te gaan werken.
Hoe lang mag het herstel duren?
De GGZ hanteert als vuistregel bij herstel, dat de eerste herstelfase gemiddeld 3 weken duurt, de tweede 3 tot 6 weken en de derde 6 weken. In totaal is iemand met een burn-out gemiddeld gezien dus al gauw 12 tot 15 weken aan het herstellen. In de praktijk kan het echter ook maanden, zelfs jaren duren.
Arbeidsconflict veroorzaakt burn-out of omgekeerd
Een arbeidsconflict kan een burn-out veroorzaken. Maar het omgekeerde is evengoed mogelijk, omdat hoge werkdruk en reorganisaties tot spanningen en meningsverschillen kunnen leiden.
Een conflict op de werkvloer kan de druppel zijn, die een sluimerende burn-out definitief maakt. Omgekeerd kan een werknemer, die herstelt van een burn-out en terugkeert naar werk, spanningen oproepen bij collega’s. Dat gebeurt vooral bij hen die het werk hebben moeten overnemen bij diens afwezigheid. Werkgevers vrezen vooral de terugkerende kosten, en doen vaak te weinig om de oorzaken weg te nemen. Een mediator kan hier helpen om wederzijds begrip te creëren als de boel compleet dreigt vast te lopen. Zo kan een nieuwe burn-out in de toekomst voorkomen worden.
Wat zijn de regels in het algemeen bij burn-out?
De werknemer die zich ziek meldt vanwege een burn-out heeft op basis van art. 7:629 BW recht op doorbetaling van zijn salaris. Vanzelfsprekend is juridisch altijd het hete hangijzer of er wel sprake is van een ziektesituatie. Daar is doorgaans veel discussie over. Vanzelfsprekend zijn er naast rechten ook plichten bij een burn-out voor de werknemer. Hij zal moeten meewerken aan re-integratie in het arbeidsproces.
En wat in het bijzonder over ontslag?
Ontslag is mogelijk, maar de rechtsbescherming is groot. Zolang de werknemer ziek is, ontleent hij rechten aan het wettelijk opzegverbod uit art. 7:670 lid 1 BW. De eerste 2 jaar is ontslag wegens ziekte niet mogelijk. Maar als hij of zij zelf meewerkt aan ontslag of tijdens de burn-out zelf ontslag neemt, dan loopt hij/zij het recht op een uitkering mis. Lees hier een uitgebreidere toelichting over de rechten en plichten bij een burn-out.
Fraudeur of patiënt?
Er kan een spanningsveld ontstaan tussen de werknemer die zich ziek heeft afgemeld met een burn-out en zijn werkgever die het allemaal niet vertrouwt. Op social media kan hij getuige zijn van een feestje dat zijn werknemer bezoekt. Frustratie hierover bij de werkgever is wel voorstelbaar, maar het kan ook goed passen in het genezingsproces van de werknemer. Het hoeft niets kwaads te betekenen.
De Telegraaf laat in juli 2024 een persoon aan het woord die openlijk toegeeft een burn-out te hebben gefaket. Zo kan die eindelijk een langdurige verbouwing afronden voor de komst van het eerste kind.
Gevalletje van misbruik? Het lijkt er verdacht veel op, te meer omdat de directe omgeving van de werknemer helemaal meegaat in het verhaal en de gespeelde vermoeidheidsverschijnselen. Niemand die ook maar enige argwaan voelt. De situatie van een zwangerschap en het huis op tijd op orde krijgen is ontegenzeggelijk heel stressvol. Maar deze persoon gooide er zonder dat iemand het doorhad er met het grootste genoegen nog een schepje bovenop.
Diagnose van de bedrijfsarts is bepalend, oordeelt de rechter
Maar dat dat niet altijd per se het geval is blijkt uit een zaak voor het kantongerecht in Middelburg in mei 2024. Het vonnis luidt dat het ontslag op staande voet van de werknemer (een stellingmonteur) niet rechtsgeldig is. Cruciaal in het oordeel van de rechter is dat alleen een bedrijfsarts kan vaststellen of een werknemer arbeidsongeschikt is. In dit geval schakelt de werkgever een bevriende arts in die a) geen bedrijfsarts is en b) de werknemer nooit gesproken heeft.
Het bezoek van de monteur aan een concert is niet voldoende reden voor ontslag, zegt de kantonrechter. Er moet altijd een bedrijfsarts zijn, die de werknemer daadwerkelijk onderzoekt of die arbeidsgeschikt is. Dat is hier achterwege gebleven. Daarom wordt het ontslag op staande voet vernietigd. In de veroordeling staat dat de werkgever het achterstallige loon moet uitbetalen en de proceskosten voldoen. Profiteren van een burn-out is dus niet zomaar altijd te bewijzen.
(Bron: NRC, Rechtspraak, Burgerlijk Wetboek, De Telegraaf, WHO, Mijn Arbeidsconflict, Nederlands Expertisecentrum Vitaliteit. Foto: Shutterstock)