In deze situaties heeft u recht op een vast contract

Het verschil tussen tijdelijke en vaste contracten

Een tijdelijk contract is een arbeidsovereenkomst voor een bepaalde periode, waarbij een einddatum is vastgelegd. Een vast contract (contract voor onbepaalde tijd) heeft geen afgesproken einddatum en biedt meer werkzekerheid.

Wanneer gaat een tijdelijk contract over in een vast contract?

Volgens de wet geldt de zogenaamde ‘ketenregeling’, wat betekent dat een tijdelijk contract overgaat in een vast contract als:

• Een werknemer meer dan 3 tijdelijke contracten heeft gehad bij dezelfde werkgever.
• Een werknemer langer dan 3 jaar in tijdelijke (loon)dienst is geweest bij dezelfde werkgever.
• De pauze tussen de contracten niet langer is dan 6 maanden.

Uitzonderingen op de ketenregeling

Voor sommige groepen werknemers geldt de ketenregeling niet. We richten ons hier niet op jeugdige uitzonderingen. We zullen ons in dit artikel beperken tot de op dit platform relevante groep van oudere werknemers, zoals 50-plussers en pensionado’s die nog willen doorwerken:

• Invalkrachten in het basisonderwijs bij ziektevervanging.
• Werknemers met de AOW-leeftijd (die kunnen namelijk maximaal 6 tijdelijke contracten in 4 jaar krijgen).

Afwijkingen in cao’s

In collectieve arbeidsovereenkomsten (cao’s) kunnen andere bepalingen worden opgenomen, die afwijken van de hoofdregels. Zo kan een cao bijvoorbeeld bepalen dat:

• Een werknemer maximaal 6 tijdelijke contracten mag krijgen in plaats van 3.
• De maximale periode waarin tijdelijke contracten mogen worden aangeboden 4 jaar is in plaats van 3.
• Specifieke sectoren, zoals het profvoetbal, een afwijkende ketenregeling hanteren.

CBS-cijfers over vaste banen en zelfstandigen

De laatste cijfers van het CBS, bekendgemaakt op 14 februari 2025, brengen de volgende zaken aan het licht:

• Het aantal werknemers met een vast contract blijft stijgen sinds eind 2015. In het vierde kwartaal van 2024 zijn er 5,5 miljoen werknemers met een vaste arbeidsrelatie.
• Het aantal zelfstandigen bedraagt eind 2024 ruim 1,6 miljoen. Met deze groep zzp’ers is wel iets aan de hand. Vanaf dit jaar (2025) gaat de Belastingdienst scherper letten op ‘schijnzelfstandigen’, werkenden die feitelijk hetzelfde werk verrichten als collega’s in loondienst. Pas volgend jaar (2026) zal deze wet ook gehandhaafd gaan worden. In de zorgsector zijn veel zzp’ers actief. Zij zien – anders dan de werkgevers in de zorg – vaak weinig in een vast contract. In september 2025 besteedt Meldpunt nog ruimschoots aandacht aan dit grote dilemma. Veel zzp’ers kiezen door de wetswijziging de draaideurroute. Die gaat richting detachering en uitzendwerk, wat niet over de volle breedte van werkend Nederland populair is (zie direct hieronder, bij flexwerk).
• Het aantal flexwerkers is in 1 jaar tijd met 53.000 afgenomen. Hun totaal bedraagt 2,7 miljoen. Flexwerkers hebben geen vast contract en werken als uitzendkracht, oproepkracht, vakantiekracht of via detachering. Deze vorm wordt door steeds meer werknemers als buitengewoon onaantrekkelijk beschouwd. Ze zeggen niet voor niets tijdens demonstraties en stakingen dat ‘flex niet sexy is’. De werkzekerheid is namelijk te gering.

Meer vaste contracten, maar de stijging is slechts licht

Arbeidseconoom Ronald Dekker van TNO zegt tegen NU.nl, op 14 februari 2025, dat de stijging van vaste contracten vooral te maken heeft met de krapte op de arbeidsmarkt. “Door het personeelstekort hebben werknemers een sterkere onderhandelingspositie en kunnen ze eerder een vast contract afdwingen.” Toch gaat deze stijging maar langzaam, omdat veel werkgevers nog steeds terughoudend zijn met het aanbieden van vaste contracten. Werkgevers beschouwen een vast contract nog steeds als een groot risico. Dat verklaart waarom er nog relatief veel flexwerkers zijn.

(Bron: CBS, Rijksoverheid, Juridisch Loket, FNV, CNV, De Telegraaf, NU.nl, archief. Foto: Shutterstock)

Door strengere controle op schijnzelfstandigheid kiezen veel zzp’ers de ‘draaideurroute’: dit betekent het