Ik wil deze erfenis niet, hoe kan ik weigeren?
Iets erven waar je helemaal niet op zit te wachten? Het overkomt Riekje Hoffman. Op het sterfbed van haar man Leejo komt er een telefoontje van een verre neef. Leejo en zijn vrouw blijken mede-eigenaar van een eilandje in de Loosdrechtse plassen. Maar daar hebben hij en Riekje geen enkele behoefte aan. Hoe komen ze hier vanaf?
Geërfd zonder het te weten
Leejo geeft aan dat hij het eiland niet wil, maar dat verandert niets, het is in zijn bezit. Riekje verkoopt het eiland uiteindelijk, maar daarna krijgt zij nog steeds gemeentelijke aanslagen voor dit ongewilde nalatenschap. Kun je zomaar een erfenis krijgen waar je niet op zit te wachten, inclusief betaalverplichtingen? MAX ombudsman Rogier de Haan geeft antwoord op vragen over de haken en ogen rond erfenissen.
Kun je een erfenis weigeren?
“Jazeker kan dat. Je kan een nalatenschap verwerpen of aanvaarden. Vaak is het niet meteen vanaf het begin duidelijk wat er allemaal in een nalatenschap zit. En weet je dus ook niet wat de verstandigste keuze is. In dat geval kun je beneficiair aanvaarden. Dit heet ook wel het aanvaarden van een erfenis onder het voorrecht van boedelbeschrijving. Blijkt dat er meer schulden dan vermogen in de nalatenschap zit, dan zit je er niet aan vast.” Meer informatie hierover kunt u vinden op de site van Rijksoverheid.
Kun je een deel van de erfenis accepteren en een ander deel weigeren?
“Voor zowel het verwerpen als het aanvaarden van een nalatenschap geldt: het is alles of niets. Wat Leejo dus niet kon doen, is de erfenis aanvaarden zonder het eiland. Het bleek dat Leejo, toen zijn moeder was overleden, haar nalatenschap heeft aanvaard. Haar aandeel in het eilandje was daar een onderdeel van. Zonder dat Leejo het wist, had hij daardoor het eiland geërfd van zijn moeder.”
Automatisch erfgenaam bij gemeenschap van goederen
Leejo heeft het aandeel in het eilandje geërfd tijdens zijn huwelijk met Riekje. Omdat zij in gemeenschap van goederen waren getrouwd, viel het eilandje daardoor waarschijnlijk in de huwelijksgemeenschap en was Riekje toen al mede-eigenaar. Zeker weten we dat niet, omdat in het testament van Leejo’s moeder een uitsluitingsclausule kan zijn opgenomen. Maar ook als dat zo was, is Riekje alsnog eigenaar geworden toen Leejo overleed en zij zijn erfenis aanvaardde.
Meerdere erfgenamen van één stuk grond, wat dan?
Het komt vaak voor dat er meerdere personen eigenaar zijn van een, zoals dat heet, onroerende zaak. Meestal is dat een huis, maar in dit geval een eiland. Juridisch maakt dat geen verschil. In zo’n geval is het probleem dat de gemeente maar één persoon kan aanwijzen en aanslaan voor de gemeentelijke belastingen. Voor dit soort situaties worden beleidsregels opgesteld. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) heeft hiervoor een model opgesteld.
Aandeelhouder
De gemeente Wijdemeren, waarin het eilandje van Riekje zich bevindt, volgt dit model. Als één van de eigenaren dan binnen de gemeentegrenzen woont, kan dat een reden zijn om hem of haar als hoofdeigenaar aan te wijzen. Waarom Riekje door de gemeente is aangewezen, is niet helemaal duidelijk geworden. Zij woont zelf niet in Wijdemeren. Mogelijk heeft de gemeente haar aangemerkt als ‘aandeelhouder’.
In 2019 is het eilandje verkocht, hoe kan het dat Riekje daarna nog rekeningen ontvangt?
Dat is een fout geweest van zowel het waterschap, als de gemeente. Het is namelijk makkelijk na te gaan wie in een bepaald kalenderjaar eigenaar is van een onroerende zaak. Dat is altijd terug te vinden in het Kadaster. In beide gevallen is de wisseling van eigenaar niet goed in het systeem van deze organisaties terechtgekomen. Daardoor bleef dit systeem nog lange tijd rekeningen spuwen met Riekjes naam erop. Gelukkig hebben beide instanties de fout inmiddels erkend en aangepast. De rekeningen zijn kwijtgescholden.