Grote onrust in de zorg om handhaving Belastingdienst op schijnzelfstandigheid zzp’ers
Het zorgt nu al voor veel onrust, terwijl de maatregel pas ingaat per 1 januari 2025: de waarschuwing van de Belastingdienst dat ze vanaf komend jaar streng gaan controleren op ‘schijnzelfstandigheid’. Een maatregel die met name voor de 1,8 miljoen zzp’ers (Zelfstandigen Zonder Personeel) in ons land grote consequenties kan gaan hebben.
Zzp’ers dreigen de zorg te verlaten
Ook de ruim 200.000 zzp’ers in de zorg gaan hiermee te maken krijgen. De maatregel is bedoeld om het aantal zzp’ers, die minder belasting en premies betalen, omlaag te krijgen. Vakbonden en zorgorganisaties staan te juichen, zij willen graag alle zorgmedewerkers in loondienst. De zzp’ers zelf dreigen de zorg uit te gaan als de maatregel doorgaat, waardoor het tekort aan zorgmedewerkers nog groter wordt. Want de cijfers liegen er niet om: in 2031 zal het tekort aan zorgpersoneel naar verwachting oplopen naar 135.000 werknemers. Dit blijkt uit onderzoek van ABF Research in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS).
Verpleeghuizen en ziekenhuizen onder druk
De tekorten zullen in de gehele zorgsector voelbaar zijn. Maar met name de ziekenhuizen en verpleeghuizen zullen onder druk komen te staan. In 2031 kunnen ziekenhuizen te maken krijgen met een tekort van ruim 24.000 mensen. De verpleeghuizen krijgen het naar verwachting nog pittiger met een tekort aan ruim 51.000 mensen.
Waar gaat de Belastingdienst precies op controleren?
De Belastingdienst gaat per 1 januari de wet DBA (Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties) handhaven. Die wet bestaat al langer, maar werd niet gehandhaafd. De Belastingdienst gaat bedrijven controleren op hun personeelsbestand en controleert of mensen die als zelfstandige (zzp’er) worden ingehuurd ook echt zelfstandig zijn. Voor veel zorgmedewerkers is de verwachting dat deze zzp’ers geen echte zelfstandigen zijn. Zij doen namelijk exact hetzelfde werk als collega’s die wel in loondienst zijn, hebben dezelfde inhoudelijke afspraken en gezagsrelaties. Het enige dat anders is, is hun beloning.
Waarom kiezen mensen ervoor om zzp’er te zijn?
De belangrijkste redenen voor mensen om vanuit loondienst te kiezen voor het zelfstandig ondernemerschap zijn de verdiensten en ‘de vrijheid’. Als zzp’er kunt u zelf kiezen wanneer u wel en niet werkt. In loondienst zijn ‘de roostermakers leading’ is een veelgehoorde klacht.
FNV blij met handhaving Belastingdienst
Volgens vakbond FNV is het goed dat de Belastingdienst strenger gaat controleren op ‘schijnzelfstandigheid’. De bond meent dat het aantal zzp’ers tot een ongekend aantal is gegroeid, wat tot een verschraling van de zorg heeft geleid. “We horen heel vaak dat bijvoorbeeld bewoners in de verpleeghuizen zich beklagen over dat er iedere keer andere medewerkers komen. Ze kennen deze nieuwe medewerkers niet en vaak zien ze die na 1 of 2 keer ook nooit meer terug. Deze bewoners zien veel liever de ‘vaste’ gezichten waarmee ze vertrouwd zijn”, aldus FNV Zorg en Welzijn bestuurder Bert de Haas.
Ook vindt de vakbond dat de beloning van de grote groep zzp’ers veel teveel geld kost. “We kunnen dat geld dan beter besteden aan meer loon voor iedereen in plaats van alleen voor een selecte groep.” De vakbond strijdt daarom voor een beter salaris voor de gehele gezondheidszorg, evenals meer zeggenschap van de medewerkers in loondienst over het werkrooster.
‘Zzp’ers in de zorg willen niet weer in loondienst’
René Dongelmans is voorzitter van de Vereniging van Zelfstandige Ondernemers in de Zorg(VZOZ), zeg maar de bond voor zzp’ers. Hij ziet een grote groep zzp’ers de zorg verlaten als die straks verplicht worden om (weer) in loondienst te gaan. “De meeste mensen in de zorg hebben bewust gekozen om – vaak vanuit loondienst – zzp’er te worden. Zij kennen de risico’s van niet verzekerd zijn tijdens ziekte en het ontbreken van vakantietoeslagen. Ook hebben zij een bewuste keuze gemaakt met het gegeven dat ze als zzp’er geen automatisch pensioen opbouwen. Dit moeten zij allemaal zelf regelen of aparte verzekeringen voor afsluiten. Maar dit is een bewuste keuze. Een keuze ingegeven voor meer salaris en meer vrijheid. En de schatting is dat driekwart van deze bewuste zzp’ers een terugkeer in de zorg in loondienst niet zien zitten”, aldus Dongelmans.
Zzp’ers nu al geweerd
Voorlopig blijft het nog even onduidelijk hoe de maatregelen precies gaan uitpakken. De regering en de Tweede Kamer hebben in ieder geval een verzoek om uitstel van de maatregel afgewezen. Voor sommige zorgorganisaties is dat inmiddels een reden om vooralsnog geen nieuwe zzp’ers meer in te huren, bang om straks te worden geconfronteerd met hoge boetes.
Dit onderwerp wordt besproken in de uitzending van Meldpunt op 20 september. Deze kunt u hier (terug)kijken.
(Foto: MAX)