Erfenis aanvaarden of verwerpen? Deze 3 smaken zijn er, de keuze is aan u
Er zijn 3 basisvormen om een erfenis te behandelen: zuiver of beneficiair aanvaarden én verwerpen. Uit meer smaken kunt u niet kiezen. Hieronder wordt stap voor stap uitgelegd wat elke vorm precies inhoudt, wat u daarvoor moet doen, en – niet onbelangrijk – wat de kosten zijn.
Zuiver aanvaarden van een erfenis
Bij zuiver aanvaarden van een erfenis accepteert u zowel de bezittingen als de schulden van de overledene. Weet namelijk wel dat niet alles goud is wat er blinkt. Dit betekent dat als de schulden groter zijn dan de bezittingen, u aansprakelijk bent voor deze schulden. U kunt zuiver aanvaarden door een verklaring af te leggen bij de griffie van de rechtbank, hoewel dit niet verplicht is. Een advocaat is niet nodig.
Dit zijn de te volgen stappen:
- Stuur het formulier Verklaring nalatenschap (meerderjarigen) naar de rechtbank
- Plus een kopie van een geldig legitimatiebewijs van uzelf
- Plus een kopie van de overlijdensakte (aan te vragen bij de gemeente waar de overledene woonde).
Als u de formulieren heeft opgestuurd, dan krijgt u binnen een paar weken bericht van de rechtbank dat u de erfenis heeft aanvaard. Dit is de zogenaamde akte van nalatenschap. Sinds 2016 bent u overigens beter beschermd tegen onverwachte schulden door de Wet bescherming erfgenamen tegen schulden. Want sommige schulden zijn niet direct zichtbaar. Daar houdt de wet rekening mee. De aan deze vorm van aanvaarding verbonden kosten zijn 155 euro aan griffierecht.
Verwerpen van de erfenis
Bij verwerpen accepteert u de erfenis in zijn geheel niet, dus inclusief alle bezittingen en schulden. U moet hiervoor een verklaring afleggen bij de rechtbank in de regio waar de overledene woonachtig was. Bij deze vorm is het wél verplicht. U betaalt ook hiervoor 155 euro aan griffierecht. U neemt dezelfde 3 stappen als hierboven. Ook hier volgt na enkele weken een akte van nalatenschap.
Minderjarige kinderen moeten de erfenis eveneens verwerpen als u dat doet. Daarvoor is dan weer apart de toestemming van de kantonrechter nodig. Let op: voor kinderen geldt dat als u niet binnen 3 maanden verwerpt, de erfenis automatisch beneficiair wordt aanvaard (zie hieronder).
Het omgekeerde van een erfenis verwerpen komt overigens ook voor. Steeds vaker sluiten mensen (bepaalde) familieleden uit van een erfenis, bijvoorbeeld omdat ze vinden dat de erfgenamen rijk genoeg zijn en hun geld niet nodig hebben. Ook zijn er regelmatig slepende ruzies over erfenissen.
Beneficiair aanvaarden
Beneficiair aanvaarden is een tussenvorm tussen zuiver aanvaarden of totaal verwerpen. Deze vorm beschermt u tegen het erven van schulden. Hierbij worden éérst de schulden van de erfenis betaald vóórdat de overblijvende bezittingen onder de erfgenamen worden verdeeld. U moet hiervoor een verklaring afleggen bij de rechtbank van de laatste woonplaats van de overledene. Bij deze vorm is het wél verplicht. Dit kan schriftelijk of in persoon. Ook hier betaalt u 155 euro aan griffierecht. De te nemen stappen zijn dezelfde 3 als hierboven beschreven.
Als u hulp van een notaris inschakelt, brengt dit extra kosten met zich mee. Wie een laag inkomen heeft, kan mogelijk vrijstelling van kosten krijgen met een inkomensverklaring van de Raad voor Rechtsbijstand.
U krijgt pas recht op de bezittingen van de erflater nadat met zekerheid is vastgesteld dat de schulden zijn afbetaald.
Wat te doen bij een groep van erfgenamen?
Wat ook mogelijk is, is dat u namens een groep erfgenamen handelt. Als meerdere erfgenamen dezelfde keuze maken (zuiver aanvaarden, beneficiair aanvaarden of verwerpen), dan betaalt u gezamenlijk 1 maal dat griffierecht. Dat ligt anders in het geval niet alle erfgenamen dezelfde keuze maken. Dan worden er meerdere verklaringen ingediend en betaalt u meerdere keren griffierecht.
Speciale gevallen bij erfenissen
Er zijn diverse uitzonderlijke situaties. Zo kan het zijn dat de erflater in het buitenland woonde. De procedures blijven dan min of meer dezelfde. Maar de jurisdictie kan afhankelijk zijn van de laatste woonplaats van de overledene in Nederland.
(Bron: Rechtspraak, Juridisch Loket archief, MAX Vandaag. Foto: Shutterstock)