Een uitvaart geheimhouden voor een familielid, mag dat? Dit zegt het Europees mensenrechtenverdrag erover

Wat zijn de feiten in deze rechstzaak over gemiste uitvaart?

De zaak speelt in de coronatijd. Vader sterft op 12 oktober 2020 met zijn zoon aan het sterfbed. Zus zou de begrafenis regelen. Maar omdat de 2 al jaren ruzie hebben doet ze geen mededelingen over wanneer. Ze geeft vanaf 15 oktober op geen enkele vraag hierover van haar broers advocaat antwoord. Daarop schakelt deze de kortgedingrechter in. Die zaak komt voor op 19 oktober. Daar komt aan het licht dat vader op dat moment al gecremeerd is – en wel op 16 oktober. Dat is niet het enige probleem. Volgens de zoon is een begrafenis de uitdrukkelijke wens geweest van de vader, en niet een crematie.

Verbroken contact binnen families komt vaker voor

In familierecht komt dit soort zaken wel vaker voor. Meestal gaat het dan om ruzies om nalatenschappen. In januari 2023 komt in een uitzending van Meldpunt aan de orde dat een derde van deelnemers aan het MAX Opinie Panel familieleden wil uitsluiten van een erfenis. Vaak is het contact tussen familieleden dan al jarenlang verbroken.

Smartengeld voor gemiste uitvaart

Er volgt 4 jaar later nog een bodemprocedure over deze opzienbarende zaak. De broer eist een immateriële schadevergoeding van 8.000 euro. Dat doet hij omdat hij de uitvaart van zijn vader heeft gemist. Daarbij wil hij ook de kosten vergoed zien van een urn die hij ter herdenking heeft laten plaatsen op de Zuiderbegraafplaats in Rotterdam.

Wat is het oordeel van de rechter?

De rechter veroordeelt de zus op basis van een ongeschreven rechtsregel, die er op toeziet dat je in dit soort gevallen ‘netjes met elkaar om hoort te gaan.’ Toch komt er ook een wel degelijk geschreven wetsartikel op tafel, namelijk artikel 8 lid 1 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Het is een grondrecht met betrekking tot eerbiediging van privé-, familie- en gezinsleven. Letterlijk staat er: Een ieder heeft recht op respect voor zijn privé leven, zijn familie- en gezinsleven, zijn woning en zijn correspondentie (bij dat laatste woord gaat het bijvoorbeeld om briefwisseling).

De rechter oordeelt: “Hoe verstoord de familieverhoudingen ook zijn, een zus behoort haar broer te informeren over de uitvaart van hun vader, al helemaal als herhaaldelijk om die informatie wordt gevraagd.” Ook maakt de rechter korte metten met het verweer van de zus dat de crematie midden in de coronatijd plaatsvindt, en dat daarom niemand erbij aanwezig mag zijn: “Een coronamaatregel met de strekking dat helemaal niemand bij de uitvaart aanwezig mocht zijn, heeft nooit bestaan.” Of de wens van de vader een begrafenis of een crematie is, laat de rechter in het midden. Daar is domweg geen bewijs voor. Het smartengeld dat de zus de broer moet betalen, wordt op 2.000 euro vastgesteld.

Hoe voorkomt u dit soort gedoe bij uw eigen uitvaart?

Er bestaat de mogelijkheid om dit soort gedoe bij uw eigen uitvaart te voorkomen. U kunt bijvoorbeeld vooraf bij een notaris uw wensen hieromtrent laten vastleggen in een ondertekende verklaring. Daar kunt u al kiezen voor een begrafenis of een crematie. Los hiervan is het opstellen van een testament over uw nalatenschap ook altijd aan te raden. Dan is de verdeling helder voor alle erfgenamen.

Parallel met gezinsmigratie

Pikant detail: het door de rechtbank aangehaalde Europese mensenrechtenartikel in bovengenoemde zaak vormt regelmatig de basis voor gezinshereniging in migratiezaken.

(Bron: Rechtspraak, AD, De Gelderlander, archief. Foto: Shutterstock)

Een derde wil familieleden uitsluiten van erfenis