Lager pensioen dan in pensioenoverzicht? Dit zijn uw rechten

Duidelijk pensioenoverzicht om bestedingsruimte te kunnen bepalen

Bert Loof (73) en zijn partner Aly Dijkman (68) willen enkele jaren terug hun bestaande hypotheek maximaal verhogen. Zodat ze als verse pensionado’s wat meer bestedingsruimte hebben. Hiervoor vraagt de bank gegevens over hun inkomen en voor henzelf is dat ook belangrijk. De hypotheek moet natuurlijk wel betaalbaar zijn. Zodoende vragen zij ook hun pensioenoverzicht op bij het ABP, waar mevrouw Dijkman sinds 1989 een nabestaandenpensioen van krijgt.

Het stel krijgt van ABP een opgaaf van het levenslange nabestaandenpensioen. De bank gaat akkoord. De twee krijgen op deze manier wat meer bestedingsruimte en weten dat zij ook in de toekomst die extra hypotheek prima kunnen betalen. Precies zoals ze het voor ogen hadden.

Pensioenopgaaf blijkt achteraf niet te kloppen

Alles loopt prima, totdat een paar jaar later ABP het nabestaandenpensioen van mevrouw Dijkman ineens meer dan halveert. ABP legt uit dat een groot deel van het pensioen bestond uit een tijdelijke aanvulling, die stopt bij het bereiken van de AOW-leeftijd. Het eerder opgegeven bedrag door ABP blijkt dus helemaal niet levenslang. Zij krijgt hierdoor 3.700 euro minder per jaar. Erg vervelend, helemaal omdat dit niet stond in de pensioenopgaaf waarop de hypotheek is gebaseerd.

Het gevolg: weg extra bestedingsruimte én met deze nieuwe stand van zaken is de afgesloten hypotheek voor het stel eigenlijk gewoon te hoog. Hadden zij dit eerder geweten dan zouden zij deze hogere hypotheek nooit hebben afgesloten. En sterker nog: de bank had daar dan ook helemaal nooit aan meegewerkt.

ABP om opgaaf ter verantwoording geroepen

Ze roepen ABP ter verantwoording maar daar is het verweer dat in diezelfde opgaaf wel degelijk wordt vermeld dat ‘het pensioenbedrag nog kan veranderen door persoonlijke of algemene wijzigingen.’ Het echtpaar had nooit gedacht dat achter dit zinnetje meer dan een halvering van het pensioen schuil kon gaan. Maar volgens ABP passen ze gewoon het pensioenreglement toe; daarin is nu eenmaal bepaald dat de betreffende aanvulling stopt bij het bereiken van de AOW-leeftijd.

Het echtpaar gaat met hun verhaal naar de Ombudsman Pensioenen, en wordt in het gelijk gesteld. Die vindt dat ABP beter had moeten communiceren en roept het fonds op een royaal financieel gebaar te maken. Het fonds weigert dit. ABP geeft toe dat de informatie duidelijker had gekund, maar houdt vol dat er op zich geen fouten in de opgaaf staan.

Onduidelijke communicatie

Het verhaal van het stel staat niet op zichzelf. Ombudsman Pensioenen Jeroen Steenvoorden ziet vaker dat fondsen onjuiste informatie over de hoogte van het pensioen verstrekken. “Communicatie over het wel of niet recht hebben op een pensioenuitkering en over de hoogte van het pensioen moet voor (toekomstige) gepensioneerden en hun partners echt duidelijk zijn. Dit voorkomt dat de verwachtingen van deelnemers niet worden waargemaakt en zorgt ervoor dat deelnemers tijdig in staat worden gesteld zelf aanvullende maatregelen te nemen.”

Meer onjuiste pensioenoverzichten

Ook bij het spreekuur van MAX komen vaker klachten binnen over onduidelijke en onjuiste pensioenoverzichten. Bert Loof en Aly Dijkman meldden zich jaren terug ook al bij MAX Ombudsman Rogier de Haan. Hij volgde hun zaak dan ook met veel belangstelling.

“Pensioenfondsen zijn volgens de wet verplicht om duidelijke en evenwichtige informatie te geven over pensioenaanspraken, maar die verplichting nemen pensioenfondsen dus lang niet altijd goed in acht,” aldus De Haan. “En als dat gevolgen heeft zoals hier, zouden pensioenfondsen hun verantwoordelijkheid moeten nemen.”

Opgaaf specifiek bedoeld voor een hypotheekaanvraag

Daar komt volgens De Haan bij dat deze opgaaf specifiek was bedoeld voor een hypotheekaanvraag. “Dan zou je extra duidelijke informatie van het pensioenfonds mogen verwachten gelet op het specifieke belang van dit document. Bovendien was voor ABP al duidelijk dat die 3.700 euro weg zou vallen op het moment dat mevrouw de AOW leeftijd zou bereiken. Dat had vermeld kunnen en moeten worden in die pensioenopgaaf. Naast dat het stel nu te hoge hypotheeklasten heeft, hebben zij indertijd ook nog eens voor iets meer dan 4.000 euro aan oversluitkosten voor hun hypotheek betaald.”

Omdat de uitspraak van de Ombudsman Pensioenen niet bindend is (zie slotalinea), besluit De Haan zelf daarom ook nog in de zaak te duiken. Hij neemt onlangs contact op met ABP. Dat laat weten: “ABP heeft in deze kwestie het advies van de Ombudsman Pensioenen niet overgenomen maar het fonds wilde en wil de deelnemer wel helpen. ABP heeft daarom tijdens het bemiddelingsgesprek bij de Ombudsman Pensioenen aan de deelnemer gevraagd om de concrete, financiële schade aantoonbaar te maken. Zij heeft daar geen gebruik van gemaakt. Ons aanbod staat nog steeds.”

Pensioenaanvulling

De Haan: “Niemand heeft het stel indertijd aan de hand genomen om die schade in beeld te brengen.” Samen met De Haan gaat dit nu alsnog gebeuren. Daarnaast bleek er nog een andere financiële meevaller. “Het is bekend dat ABP met diverse pensioenaanvullingen werkt. Hier werd het probleem veroorzaakt doordat 1 zo’n aanvulling was weggevallen. Dus ik dacht: kan het zo zijn dat daar een andere aanvulling voor in de plaats zou moeten komen? Een veel voorkomende pensioenophoging van ABP start juist vanaf het bereiken van de AOW-leeftijd. Dat is de aanvulling samenvallende diensttijd. Mensen die tegelijk met hun partner pensioen hebben opgebouwd, kunnen deze aanvulling aanvragen bij ABP.”

MAX Ombudsman verzamelt pensioengegevens

De Haan verzamelde de pensioengegevens van meneer Loof. En inderdaad: mevrouw Dijkman blijkt al vanaf haar AOW-leeftijd recht te hebben op deze aanvulling. ABP heeft dit inmiddels bevestigd. Het echtpaar kan nu een nabetaling van enkele duizenden euro’s tegemoet zien, en daarnaast gaat het nabestaandenpensioen van mevrouw Dijkman weer met een paar honderd euro per maand omhoog. De Haan: “Het echtpaar had nog nooit van deze aanvulling gehoord, en had deze dus ook niet aangevraagd. Dat snap ik. Zij zijn immers geen pensioenspecialisten. Wat ik erg jammer vind, is dat geen van de professioneel bij de klachtenprocedure betrokken partijen heel even de moeite hebben genomen om hier met het echtpaar naar te kijken. Als dat wel was gebeurd, was dit probleem 3 jaar eerder opgelost.”

Met de nieuwe aanvulling resteert waarschijnlijk nog een kleine pensioenverlaging ten opzichte van de eerdere opgaaf. Zodra dat precies duidelijk is, gaat De Haan met ABP om tafel om de restschade te bespreken. Die bestaat volgens De Haan uit de rentekosten voor het stukje van de hypotheek dat nog te hoog is, en (een deel van) de oversluitkosten.

Uw rechten bij lager uitpakkend pensioen dan in pensioenoverzicht

Wat als uw pensioen nu ook lager uitpakt dan u op basis van het pensioenoverzicht mocht verwachten. Wat zijn dan uw rechten? De Haan: “Helaas: niet het pensioenoverzicht, maar het pensioenreglement bepaalt hoe hoog het pensioen moet zijn. Dus als er een fout in het pensioenoverzicht staat, dan is het reglement leidend. De pensioendeelnemer heeft dan dus pech. Daar is soms een uitzondering op mogelijk. Namelijk als de pensioendeelnemer belangrijke financiële beslissingen heeft genomen op basis van de foutieve informatie. Dan kan het door het pensioenfonds opgewekte vertrouwen in het uiterste geval tot gevolg hebben dat het pensioen op het voorgespiegelde (te hoge) bedrag blijft staan. Of, zoals in dit geval, dat de schade die de foute informatie tot gevolg heeft, moet worden vergoed.”

Iets anders zit het als u dat te hoge pensioen al hebt ontvangen. Als de fout bij het pensioenfonds ligt, mag het pensioenfonds dat te veel betaalde pensioen in principe niet terugvorderen of verrekenen: eens gekregen, blijft gekregen. Maar toekomstig pensioen mag normaal gesproken wel omlaag.

Geschillencommissie

De uitspraken van de in dit artikel genoemde Ombudsman Pensioenen zijn niet bindend. Dit betekent dat een pensioenfonds het advies naast zich neer kan leggen. De enige optie is dan nog een gang naar de rechter. Dat kost vaak veel geld.

Volgens de plannen uit de Wet Toekomst Pensioenen is die gang naar de rechter straks minder snel nodig. Naast de Ombudsman Pensioenen, die bemiddelt tussen fonds en deelnemer, komt er een geschilleninstantie. Die kost de pensioendeelnemer niets (net als de Ombudsman Pensioenen) en kan bindende beslissingen nemen. Eén en ander wordt nog verder uitgewerkt. Mogelijk start de geschilleninstantie al per 2024.

Duizenden ABP’ers hebben recht op een hoger pensioen