AOW gekort vanwege mantelzorg. SVB erkent: de regels zijn te ingewikkeld
Soms is het onduidelijk in welke vorm 2 mensen in 1 huis samenwonen. Uiterlijk kan het lijken op een huwelijk of een andere wettelijke leefvorm. Maar het kan toch ook heel iets anders zijn: bijvoorbeeld mantelzorger en zorgbehoevende in een huurconstructie. Deze onduidelijkheid kan gevolgen hebben voor bijvoorbeeld de hoogte van de AOW. Alleenstaanden krijgen namelijk een hogere AOW-uitkering dan samenwonenden. De Sociale Verzekeringsbank kan dan geld terugvorderen.
2 alleenstaanden AOW-uitkeringen óf 1 gemeenschappelijke huishouding?
In de uitzending van Meldpunt van 26 januari 2024 wordt aandacht besteed aan het verhaal van Lydi Goedee (80), een gepensioneerde verpleegkundige. Lydi zorgt al geruime tijd voor Tom van der Koelen (67), die vanwege psychische problemen niet zelfstandig kan wonen. Tom woont bij Lydi in en zij ontvangt een vergoeding voor haar werk als mantelzorger via een persoonsgebonden budget. Lydi ontvangt al jaren een alleenstaanden AOW-uitkering. Omdat Tom na verloop van tijd ook AOW-gerechtigd wordt, komt het tot een conflict met de Sociale Verzekeringsbank (SVB). Die is van mening dat Tom en Lydi een gemeenschappelijke huishouding voeren.
Dit betekent dat beiden recht hebben op een AOW voor samenwonenden. Die is zo’n 450 euro per maand lager dan een AOW voor alleenstaanden. Voor Tom betekent dit dat hij nauwelijks nog kan rondkomen. Ook voor Lydi betekent het een forse achteruitgang. Bovendien eist de SVB een bedrag van 1.859 euro van haar terug, omdat ze de periode daarvóór ook al een lagere AOW had moeten krijgen.
Lydi is het niet eens met deze beslissing. Ze vindt dat ze gestraft wordt voor de zorg die ze al die tijd voor Tom heeft verleend. Daardoor heeft hij geen gebruik hoeven te maken van andere voorzieningen voor begeleid wonen. In feite zegt ze dus dat ze 2 alleenstaanden zijn in 1 huis.
Terugkerend probleem bij SVB: wel of geen volledig AOW
Bij de SVB herkennen ze het probleem: het komt te vaak voor dat AOW-gerechtigden zelf niet kunnen inschatten of ze recht hebben op een volledige AOW of een lagere AOW. En zelfs voor de SVB is niet altijd goed vast te stellen of er sprake is van een gezamenlijk huishouden. Dat zorgt voor problemen in de uitvoering.
“Voor ongehuwden die op hetzelfde adres wonen, zoals in deze situatie, dienen we vast te stellen of er sprake is van wederzijdse zorg. Dit kan in financiële zin zijn of op een andere wijze. Dat dit complex vast te stellen is, blijkt ook uit deze situatie,” zegt een woordvoerder van de SVB.
Vereenvoudiging van het leefvormenbegrip
Deze problemen worden veroorzaakt door de veranderende tijd. Toen de AOW in 1957 werd ingevoerd, waren er door de bank genomen 2 smaken: óf je was getrouwd en woonde bij elkaar. Óf je was niet getrouwd en woonde alleen. In beide situaties is duidelijk welke AOW daarbij hoort. Maar tegenwoordig zijn er veel meer manieren waarop mensen met of juist los van elkaar leven. Denk aan LAT-relaties, vrienden die samenwonen, samengestelde gezinnen, scheiding van tafel en bed, of, zoals in het geval van Tom en Lydi, de ongehuwde mantelzorger die onder één dak leeft met de ongehuwde patiënt. De SVB heeft in totaal 21 verschillende ‘leefvormen’ geïdentificeerd. Het vaststellen van zo’n leefvorm is noodzakelijk om te bepalen welke AOW daarbij hoort. En om dat te kunnen vaststellen, moet de SVB vaak achter de voordeur kijken. Ook dit vindt de SVB ongewenst.
Daarom pleit de SVB al langere tijd voor vereenvoudiging van het ‘leefvormenbegrip’ in de AOW, zodat op grond van objectieve criteria een partnerschap kan worden vastgesteld. Dan hoeft de SVB dus ook niet meer ‘achter de voordeur’ te kijken. Voor burgers betekent het dat de criteria eenduidig kenbaar zijn en de gevolgen voor de uitkeringshoogte beter voorspelbaar.
Op dit moment onderzoekt het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid of aansluiting bij het objectieve partnerbegrip, zoals dat ook door de Belastingdienst wordt gebruikt, een alternatief is voor de AOW. Dit onderzoek wordt naar verwachting voor de zomer aan de Tweede Kamer aangeboden.
En hoe is het met Tom en Lydi afgelopen?
Overigens is de kwestie van Tom en Lydi inmiddels opgelost. De SVB heeft alsnog geoordeeld dat ze beiden recht hebben op een AOW voor alleenstaanden. Hun AOW gaat dus flink omhoog. Dit betekent ook dat ze de afgelopen maanden te weinig AOW ontvingen. Dat tekort krijgen ze alsnog uitbetaald.
Wilt u een indicatie hebben van welke AOW op welke situatie van toepassing is? De SVB biedt op haar website een checklist aan. Let wel: de uitkomst hiervan is niet bindend. Daarvoor zijn de huidige regels nu eenmaal te ingewikkeld.
Hetzelfde probleem in een andere context
De kwestie samenwonend of alleenstaand is al eerder eens aan de orde gekomen in een andere context. Als uw partner in een verpleeghuis komt, heeft u de mogelijkheid om de AOW om te zetten van een uitkering voor gehuwden naar de hogere AOW voor alleenstaanden. Maar dit kan ook nadelig uitpakken, omdat dan bijvoorbeeld de zorgtoeslag wegvalt. In 2021 is besloten dat de SVB eenmalig de gelegenheid geeft om die verkeerde keuze terug te draaien.
(Foto: MAX)
Verkeerde keuze alleenstaanden-AOW kan eenmalig worden teruggedraaid
Geef een reactie
U moet inloggen om een reactie te kunnen plaatsen.
Om te voorkomen dat je gekort wordt op je AOW, kun je het beste 2 mensen in je huis laten wonen. Behalve dat je dan de kosten met z’n 3en deelt dus méér geld overhoudt, hou je óók nog eens je alleenstaanden AOW. Op de site van SVB staat namelijk >
Wat is bijdragen aan het huishouden
Bijdragen aan het huishouden kan op 2 manieren:
1. Financieel. U betaalt mee aan de kosten van de huishouding zoals woonkosten, boodschappen en overige kosten.
2. Voor elkaar zorgen. U helpt elkaar met de schoonmaak, boodschappen doen, administratie doen, koken, elkaar verzorgen bij ziekte.
Het meebetalen of op een andere manier voor elkaar zorgen moet enige omvang hebben en vaker zijn dan af en toe.
VOORBEELD 1: WONEN MET EEN BROER OF ZUS
Els heeft AOW en woont in 1 huis met haar broer. Zij delen de kosten van het huishouden. Daarnaast maken ze allebei schoon en doen de wekelijkse boodschappen.
Er is een gezamenlijke huishouding. Els krijgt het gehuwdenpensioen.
VOORBEELD 2: 3 PERSONEN WONEN SAMEN, 2 PERSONEN DRAGEN BIJ
Berend woont samen met Saskia. Zij hebben allebei AOW. Zij zijn niet getrouwd. Samen delen zij de kosten van het huishouden. De dochter van Saskia, Louise (22 jaar), woont ook bij hen. Zij studeert, heeft een bijbaantje en doet weinig in het huishouden.
Berend en Saskia hebben een gezamenlijke huishouding met elkaar.
Zij hebben geen gezamenlijke huishouding met Louise. Berend en Saskia krijgen daarom het gehuwdenpensioen.
VOORBEELD 3: 3 PERSONEN WONEN SAMEN, ALLE PERSONEN DRAGEN BIJ
Nora heeft AOW. Bij haar wonen haar nicht Sanne (49 jaar) en de dochter van Sanne: Emma (29 jaar). Sanne en Emma werken allebei en betalen mee aan vaste lasten zoals de huur, boodschappen en energie. Ook helpen zij dagelijks met koken, boodschappen
doen, schoonmaken en klusjes in het huis.
Nora heeft met Sanne én met Emma een gezamenlijke huishouding. Nora krijgt daarom het ongehuwdenpensioen.
Bij voorbeeld 3 dacht ik eerst dat dit een fout was op de site van de SVB en belde ze dus op en de medewerker begreep dat het verwarrend is en legde uit dat zij de regelgeving zó geïnterpreteerd hebben dus dat voorbeeld 3 wél klopt. Hopelijk zullen alle AOWers in deze situatie (voorbeeld 3) niet naderhand een zak geld moeten terugbetalen omdat de SVB het tóch verkeerd geïnterpreteerd heeft.
Na het lezen van bovenstaande vraag ik mij af wat het criterium is voor de hoogte van de AOW. Als je gehuwd bent krijg je AOW voor gehuwden, omdat je dan geacht wordt samen te wonen. Maar als je toch gescheiden wil blijven wonen, dan voer je beiden een huishouden maar als je dan trouwt krijg je plotseling een AOW voor gehuwden. Mijn partner van 80 en ik 78 willen graag trouwen, maar doen dit niet om financiële redenen. Als de woonsituatie het criterium is, dan zouden we wel kunnen trouwen.
Anderzijds zijn er mensen die om die reden niet samen gaan wonen en er dus ook geen woningen vrij komen voor woningzoekenden. Misschien kan de SVB zich hier eens over buigen.
Ik vond het fantastisch om te zien dat de ombudsman het voor elkaar heeft gekregen dat de man en de vrouw uit de casus het ongehuwden pensioen kregen en ook het geld waar ze recht op hadden. Dat was henzelf ws niet gelukt.
Als er wijzigingen zijn in het systeem van de SVB dan hoor ik dat graag.
W.V.
We hebben in Nederland al te veel regeltjes die de burgers dwarszitten. Gewoon iedereen AOW ter hoogte van de alleenstaandeAOW van nu. Als je samenwoont, voor elkaar zorgt bespaar je de maatschappij veel zorgkosten Blijkt ook je gezondheid te bevorderen, zoals gezegd komt er woonruimte vrij Allemaal voordelen en je bespaart dat hele buitensporige controlecircus en rechtszaken. Denk zelfs dat het voordeliger wordt in ieder geval gezelliger
Zeker een goed idee. Dat is gelijke behandeling. Ook mensen met een meer dan gemiddeld pensioen krijgen AOW.
Niet alleen deze korting, er is ook nog de Voordeurdelerskorting.
Dit maakt alles nóg ingewikkelder.
Zo had ik een huurder, géén vriend, met netjes een huurcontract en die tijdig de huur betaalde.
Toen kwam er een dakloze bij, die ik tijdelijk onderdak bood, en ik heb samen met hem een bijstandsuitkering aangevraagd. Hij kreeg van de gemeente een korting, omdat ik had gezegd dat er nog iemand hier woonde. Dit kon niet teruggedraaid worden, volgens de gemeente. Maar ik sta buiten de korting die de dakloze kreeg, en de dakloze gaat niet over het contract tussen mij en de andere huurder. Dus dat zit muurvast.
Ik heb de APV en het bestemmingsplan en sites over huur doorgeworsteld. Als er een contract is, dan is dit ‘commecieel’ wat natuurlijk volgens de VVD prima is. Maar, als je een familielid in huis neemt, dan gelden ineens andere regels. Plus komt mijn AOW in gevaar.
Zelf leg ik dit zo uit: commercieel wordt aangemoedigd, naastenliefde wordt ontmoedigd. En dat is diep triest.