Registeren Inloggen

Onderzoek Rijksoverheid: moeilijk verschil te horen tussen echte en gekloonde stem van bekende

Al in mei 2023 waarschuwt Meldpunt voor de ontwikkeling waarbij kunstmatige intelligentie wordt gebruikt om stemmen te klonen. Uit onderzoek van de Rijksoverheid blijkt nu hoe risicovol het is. Meer dan de helft van de deelnemers hoort namelijk het verschil niet tussen de gekloonde en echte stem van een bekende. 

Stemmen klonen dankzij AI

Veel mensen ontvangen regelmatig misleidende mails en berichten. Die kunnen soms al lastig te onderscheiden zijn van betrouwbare informatie. Nu kunnen oplichters nog een stap verder gaan en met kunstmatige intelligentie (AI) stemmen klonen. De technologie ‘voice cloning’ is inmiddels zelfs zo ver ontwikkeld dat echte en gekloonde stemfragmenten voor veel mensen niet meer van elkaar te onderscheiden zijn, zo blijkt uit nieuw onderzoek van de Rijksoverheid met medewerking van radiopresentator Ruud de Wild. Meer dan de helft van de Nederlanders kan een gekloonde stem van een bekende niet onderscheiden van de echte.

Ruud de Wild

Slechts 4 procent van de respondenten uit het onderzoek herkende met zekerheid een gekloond stemfragment van radiopresentator Ruud de Wild als nep. Zelfs toen duidelijk was dat er gekloonde stemfragmenten tussen zaten, kon slechts de helft onderscheid maken tussen het origineel en de gekloonde kopie. Ruim 83 procent geeft dan ook toe lastig te kunnen onderscheiden of een stem van een bekende echt of gekloond is. Hetzelfde aantal mensen denkt dat stemkloon-technologieën in de toekomst gebruikt gaan worden om anderen na te doen en zo mensen te bedriegen. “Dat de stem van iemand zoals ik, die zijn stem professioneel gebruikt, gekopieerd kan worden, is al schrikken. Maar het wordt nog enger als zoiets bijvoorbeeld gebeurt met de stem van een vriend of familielid”, zegt Ruud de Wild.

Stemmen klonen ook in Nederland

Dankzij makkelijk toegankelijke én betaalbare online AI-programma’s zijn stemmen eenvoudig te klonen. In Engelstalige landen, zoals de Verenigde Staten en Groot-Brittannië, maken criminelen al misbruik van voice cloning technologie door zich voor te doen als een bekende. Bijvoorbeeld een geliefde in nood. Inmiddels kunnen ook Nederlandse stemmen al zeer realistisch nagemaakt worden. Daarom verwacht de Rijksoverheid dat oplichting met nagemaakte stemmen binnenkort ook hier zal opduiken.

Blijf rustig onder druk en stress

Wanneer dat gebeurt, zullen criminelen geniepig gebruik maken van emoties. Zo is het vooral in stressvolle of ongewone situaties lastig om trucs te doorzien. Als een spraakbericht of (online) gesprek gepaard gaat met veel emotie, tijdsdruk, iets ernstigs of iets wat te mooi lijkt om waar te zijn, is het belangrijk om op uw hoede te zijn. Manon den Dunnen, Strategisch Specialist Digitaal bij de Politie: “Een makkelijke vuistregel is, zodra je een beslissing moet nemen die onomkeerbaar is zoals het overmaken van geld of het delen van vertrouwelijke informatie, dat je dan een stapje terug doet en de informatie op andere wijze probeert te verifiëren. Ook als je die persoon goed kent. Dat voelt misschien onbeleefd of onprettig, maar mensen zullen dit steeds normaler gaan vinden.”

Ga de checklist af en voorkom oplichting

Twijfelt u of een spraakbericht of telefoongesprek echt is? De Rijksoverheid adviseert om dan een extra check te doen:

  • Verbreek het contact en neem direct zelf contact op met de persoon die u benadert. Doe dit op het nummer dat is opgeslagen in de lijst met contactpersonen of dat u zelf kent van die persoon.
  • Heeft u geen direct nummer? Probeer het dan via een vriend, collega of familielid die het nummer wel heeft. Kies in ieder geval nooit voor de terugbelknop waarmee u automatisch het nummer belt waarmee de mogelijke crimineel met u contact opnam.
  • Vraag iets wat alleen uw bekende kan weten. Denk aan iets wat u samen heeft meegemaakt. Probeer dus niet de naam van uw hond of verjaardag. Ook geen weetjes en wat-vragen, dat is gemakkelijk te achterhalen.
  • Bij twijfel kunt u ook altijd ophangen. Daar is niks mis mee. Criminelen maken gebruik van uw behoefte beleefd te blijven.

Meer informatie?

Wilt u meer weten over online oplichting en hoe u de trucs kunt herkennen en misleiding kunt voorkomen? Op de website van de Rijksoverheid campagne ‘Laat je niet interneppen’ vindt u allerlei informatie over hoe u veilig kunt internetten.

Nieuwe oplichtingsmethode in opkomst met AI: pas op met hulptelefoontjes

(Bron: Rijksoverheid: Laat je niet interneppen,  RTL Nieuws, Archief. Foto: Shutterstock) 

Geef een reactie