Wat we weten moeten van apenpokken

Vergelijkbaar met pokkenvirus

Dit meldt het RIVM over apenpokken (monkeypox): “het is een pokkenvirus en het komt vooral voor in landen in West-Afrika en Midden-Afrika. In mei 2022 is de ziekte bij mensen in Europa vastgesteld die geen directe link met de gebieden in Afrika hadden. Dat betekent dat de ziekte zich in Europa verspreidt.”

Het ‘gewone’ pokkenvirus is door vaccinaties rond 1975 wereldwijd uitgeroeid. Dat was een veel gevaarlijker virus dan het apenpokkenvirus. Want het kende een sterftepercentage tot wel 30 procent. Bij apenpokken ligt dat cijfer in Afrikaanse landen ergens tussen de 3 en 6 procent. Een enkele keer is het maximum 10 procent. Maar veel besmette mensen zijn er (nog) niet: op dit moment zijn er rond de 200 besmettingen wereldwijd. In ons land zijn dat er 6.

Zijn apen de verspreiders?

Eigenlijk is de naam van de ziekte een “broodje aap.” Knaagdieren in Afrika zijn bekendere dragers van het virus. Apen kunnen er ook slachtoffers van worden net als mensen, maar niet zo vaak als knaagdieren. De naam van de ziekte komt omdat de ziekte het eerste is vastgesteld bij apen.

Uiterlijke verschijnselen

De besmetting van apenpokken lijkt uiterlijk op een besmetting met pokken. Maar als ziekte is het wel veel milder. De eerste symptomen van deze ziekte zijn: koorts, hoofdpijn, spierpijn, gezwollen lymfeklieren, rillingen en vermoeidheid

De ziekte is vervolgens heel zichtbaar. Eerst ontstaan er vlekken op de huid. Daarna is er de vorming van blaasjes, die na ongeveer 2 tot 3 weken uitdoven. De korstjes vallen dan gewoon van de patiënt af. Volgens het RIVM moeten we het niet verwarren met krentenbaard. Maar op Aruba, Bonaire, Curaçao en Suriname noemen ze krentenbaard wel vaak apenpokken. Daar komt de verwarring dus vandaan.

Hoe krijgen mensen het en wie?

Besmetting komt via huidcontact, lichaamsvloeistoffen of door beddengoed. Dat gebeurt bijvoorbeeld bij knuffelen of het aanraken van een open wond van een besmet persoon. Of het ook door de lucht overdraagbaar is, weet men nog niet zeker. Kinderen, ouderen en mensen met een kwetsbare gezondheid lopen het meest gevaar het virus op te lopen. Grootste risicogroep zijn homoseksuele mannen. Maar de ziekte is dus niet overdraagbaar door seks alleen. Het gebeurt wél tijdens de seks.

Vaccin

Het gewone pokkenvaccin moet voor 85 procent ook weerstand kunnen bieden tegen het apenpokkenvirus. Die vaccinatie zit door het succes in het verleden niet meer in het Rijksvaccinatieprogramma. Maar het pokkenvaccin ligt wel altijd op voorraad. Moderna test momenteel mogelijke vaccins tegen apenpokken.

Quarantaine

Virologen zijn ongerust dat het virus nu opduikt zonder die directe link met Afrika zoals in het verleden. Zou het besmettelijker zijn geworden? Maar daar hebben ze het antwoord nog niet op. Minister Ernst Kuipers van Volksgezondheid heeft wel een meldingsplicht ingesteld voor besmettingen. En daar hoort net als bij corona isolatie en een quarantaineperiode bij. Maar die is wel langer, namelijk de 2-3 weken dat het duurt voordat de blaasjes van de huid zijn afgevallen. Ook het contactonderzoek door GGD-medewerkers komt zo weer in beeld. Vooralsnog is er geen reden tot paniek.

Bron: RIVM, NRC
Foto: ANP