RIVM noemt claim corona-sneltest BlueNature ‘misleidend’
Binnen een half uur weten of u het corona-virus hebt gehad? Het kan, zeggen aanbieders van diverse sneltesten. Maar deze testen zijn niet betrouwbaar, laat het RIVM weten. Wij spreken met BlueNature, de aanbieder van een sneltest en vragen uitleg bij het RIVM.
Getest door het RIVM?
Volgens het RIVM maken sneltesten gebruikers onnodig ongerust, of stellen ze juist ten onrechte gerust. Aanbieders van sneltesten zoals BlueNature zijn het daar niet mee eens: de methode waarmee het RIVM de sneltests onderzoekt, klopt niet. Maar waarom pronkt datzelfde BlueNature dan met het predikaat ‘getest door het RIVM’?
Antistoffen in het bloed
Bijna 300 mensen hebben zich de voorbije weken op corona laten onderzoeken met een sneltest van BlueNature. Dat kan op afspraak in een speciale teststraat bij hotel Van der Valk in Vught. Eén druppel bloed afstaan en binnen 15 minuten horen mensen of ze besmet zijn geweest met het virus. Kosten van de uitslag met advies: 69 euro. Bijna 16 procent van de getesten krijgt te horen dat ze antistoffen in hun bloed hebben en dus corona hebben gehad.
Klopt die RIVM-claim wel?
Het zijn wervende teksten op de website van BlueNature. ‘Heb je gezondheidsklachten gehad? Ben je onzeker of je besmet bent geweest? Maken je medewerkers zich zorgen over hun veiligheid? Testen is weten!’ Maar het is vooral de prominente aanbeveling van vier woordjes die vragen oproept bij trouwe Meldpunt-kijker Liesbeth van Malsen. Zij meldt zich bij Meldpunt als ze leest: ‘Getest door het RIVM’. Want klopt die claim op de website van BlueNature wel?
Waarschuwing van de inspectie
Onvoorzichtig gedrag na sneltest
‘Dat kan leiden tot onverantwoordelijk gedrag bij mensen die zo’n sneltest hebben gedaan’, zegt Frank Wassenaar namens de inspectie. ‘Stel dat iemand te horen krijgt dat er anti-stoffen tegen het virus in zijn bloed zijn aangetroffen. Dan kan hij sneller onvoorzichtig gedrag gaan vertonen. Zo van: nou, laat die anderhalve meter afstand maar zitten. Of twee keer per dag handen wassen is ook wel genoeg.’
Sneltest ook bij Duitse leger en in Bundesliga
Rob van der Ven van BlueNature vindt dat onzin. ‘Wat de uitkomst van onze test ook is, mensen krijgen daarna altijd het advies om zich te blijven houden aan de RIVM-richtlijnen.’ Volgens Van der Ven is er niks mis met zijn sneltest van producent Biomerica. ‘Die wordt ook gebruikt door het Duitse leger, het Duitse Rode Kruis, diverse teams in de Bundesliga en tal van Duitse bedrijven. Die zouden dat toch niet doen als deze sneltest niet valide is?’
Kappers en fysiotherapeuten
BlueNature vindt dat het met zijn sneltest juist een belangrijke bijdrage levert in de strijd tegen corona. ‘Veel mensen hebben klachten gehad. Maar vaak onvoldoende om officieel via een arts te worden getest. Ze maken zich zorgen, voor zichzelf en hun dierbaren. Denk aan al die kappers en fysiotherapeuten die nergens terecht konden. Die zijn nu blij dat ze door onze sneltest weten of ze antistoffen tegen het virus in hun bloed hebben.’
BlueNature: onderzoek RIVM deugt niet
Het probleem zit eerder bij het RIVM, zegt Van der Ven. De onderzoeksperiode voor de sneltesten is volgens hem te kort geweest. Daardoor kan het RIVM sneltesten zoals die van Biomerica helemaal niet goed beoordelen. ‘Het lichaam heeft meer tijd nodig om antistoffen aan te maken. Door het onderzoek al na 2 weken af te breken, kun je niet beoordelen of dat voldoende is gebeurd.’
‘Pure misleiding’
Loes Hartman van het RIVM schiet bij deze woorden in de lach. ‘Als BlueNature vindt dat de evaluatie van hun sneltest niet klopt, waarom pronkt het bedrijf dan op hun website met ‘getest door het RIVM’? Hartman benadrukt dat het RIVM hier absoluut niet blij mee is. Sterker nog, ze spreekt van ‘pure misleiding’. ‘Getest door het RIVM’, wekt de indruk van een predikaat, aanbeveling of keurmerk.
Sneltest bevredigt hooguit nieuwsgierigheid
Juridisch kan het RIVM er niks aan doen. ‘Juridisch gezien is ‘getest door het RIVM’ geen onjuiste claim. Het is niet gelogen. We hebben de sneltest van BlueNature geëvalueerd. Juist daarom waarschuwen we het publiek voor deze testen.’ Volgens Hartman bevredigt de sneltest hooguit de nieuwsgierigheid. ‘Heb ik het virus gehad? Verder kun je er niks mee. Maar dat staat er dus niet bij.’
Schoonmaakbedrijf met 25 man ziek thuis
Van der Ven van BlueNature vindt dat te kort door de bocht. ‘Je zult als ondernemer met een schoonmaakbedrijf 25 man ziek thuis hebben zitten die denken dat ze corona hebben. Als uit een test blijkt dat slechts bij 3 van hen besmet zijn geweest, dan zijn ze blij met die informatie. Wel testen en weten is nog altijd beter dan niks weten.’
Voor de leek amper te begrijpen
Een jurist van het RIVM heeft contact opgenomen met BlueNature. Hartman: ‘Het groene vinkje bij ‘getest door het RIVM’ is daarna weggehaald. Liever hadden we ook dat BlueNature de hele evaluatie op de site had geplaatst. Nu staat er alleen de samenvatting op.’ Hartman: ‘Voor de leek is deze trouwens amper te begrijpen.’
‘Slaatje slaan uit onzekerheid burgers’
De inspectie onderzoekt nog, net als bij andere aanbieders van sneltesten, of BlueNature zich verder aan alle wettelijk regels. Dan gaat het bijvoorbeeld om de vraag of ze zich in een teststraat aan de hygiënevereisten houden. Is dat allemaal in orde, dan kan de inspectie niet optreden. Hartman, namens het RIVM: ‘We hebben helaas te maken met partijen die een slaatje slaan uit de onzekerheid van burgers.’
Update: BlueNature verwijdert RIVM-claim
BlueNature heeft Meldpunt op 5 juni laten weten dat de claim ‘Getest door het RIVM’ van de site is verwijderd. In plaats daarvan staat nu onder andere de claim ‘Gebruikt door diverse Europese overheidsinstanties’. Ook de RIVM-evaluatie van de test van BlueNature is van de site gehaald.