Nieuwe ‘suikertaks’ is een verkeerde naam. Deze producten vallen eronder

Waarom is er de suikertaks?

De suikertaks heeft als doel de consumptie van suikerhoudende dranken te verminderen om zo overgewicht en andere gezondheidsproblemen tegen te gaan. “Gezondere keuzes stimuleren,” zegt de overheid. Uitgangspunt is de bekende Schijf van Vijf.

Welke dranken vallen onder de suikertaks?

Het lijstje dranken dat onder deze verbruiksbelasting valt is tamelijk kort en overzichtelijk:

• Limonade (inclusief siroop)
• Vruchtensappen
• Groentesappen
• Alcoholvrij bier
• Alcoholarm bier met 0,5 procent of minder alcohol
• Andere dranken met maximaal 1,2 procent alcohol

En wat zijn de uitzonderingen?

Mineraalwater is vanaf 1 januari 2024 uitgezonderd van de verbruiksbelasting. De gedachte hierachter is dat de mensen nu eerder voor water kiezen dan voor een zoete drank als cola. Light- en zero-producten vallen ook onder de suikertaks, wat voor verwarring zorgt.  Deze producten bevatten namelijk weinig of geen suiker. Ook zuivel is uitgezonderd. Wenkbrauwen worden gefronst dat als gezond beschouwde havermelk wél, maar veel suiker bevattende chocolademelk niet op de lijst staat. Maar ja, het is zuivel. Er zit dus een bepaalde inconsistentie in de Nederlandse regeling.

Hoeveel meer betaalt de consument nu voor frisdrank? En waar gaat de opbrengst heen?

Wat betekent deze belastingmaatregel van het ministerie van Volksgezondheid nu concreet voor de consument? Vorig jaar bedroeg deze verbruiksbelasting op een fles frisdrank nog 9 cent per liter. Dit jaar is die omhooggegaan naar ruim 26 cent per liter. Voor een blikje cola van 0,25 liter is die verbruiksbelasting een kwart van dat bedrag, dus 6,5 cent. De opbrengst van de suikertaks wordt geschat op jaarlijks zo’n 300 miljoen euro, geld dat in de schatkist vloeit. Anders dan in het Verenigd Koninkrijk gaat het niet naar de een of andere campagne die gezond eten op scholen stimuleert.

Hoe organiseren andere landen hun suikertaks?

Alhoewel u een uniforme Europese regel zou verwachten bij suikerhoudende dranken die schadelijk zijn voor de gezondheid, regelt in praktijk elk land zijn eigen suikertaks. In een speciaal onderzoeksrapport vergelijkt het RIVM 3 landen, het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Noorwegen. Bij het uit de EU vertrokken Verenigd Koninkrijk, waar de gezondheidsproblemen door suiker als enorm worden ervaren, is het bijvoorbeeld heel anders geregeld dan bij ons. Daar bestaat een suikertaks in getrapte vorm. Daarbij hangt de hoogte van de heffing af van het suikergehalte van de dranken: hoe meer suiker, des te meer belasting.

Wordt deze belasting een succes?

Met nog maar 1 maand op de teller, is het nu nog moeilijk om te voorspellen of de suikertaks een succes wordt. Dat zal afhangen van de mate waarin het consumentengedrag verandert. Gaat de consument echt minder frisdrank drinken? Onderzoeken suggereren in elk geval dat een aanzienlijke belastingverhoging effectiever is dan een geringe verhoging. Die 6,5 cent verbruiksbelasting per blikje werkt beter dan slechts 2 cent zou doen. Want dat is te weinig om de consument te bewegen iets anders te kopen. Bij de Britten is de suikerconsumptie in elk geval al navenant afgenomen. Fabrikanten stoppen daar ook echt minder suiker in frisdranken.

(Bron: Rijksoverheid, ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, Diabetesfonds, AD. Foto: ANP)

Nutri-Score is ingevoerd in Nederland. Dit houdt het in