Doe-het-zelven met mondkapjes, geinig of gevaarlijk?
Mondkapjes van keukenpapier, ijzerdraad, postelastiek, bh’s, maandverband en uit de 3D-printer. Door het tekort aan professionele mondkapjes slaan tal van mensen aan het doe-het-zelven. En dan verplicht de overheid mensen in het openbaar vervoer per 1 juni ook nog tot het dragen van een mondkapje, gekocht of zelfgemaakt. Maar zijn die ‘knutselkapjes’ wel veilig of zorgen ze juist voor meer besmettingsgevaar?
Averechts
Experts waarschuwen al langer. Het RIVM, de koepel van zorgorganisaties Actiz, de Nederlandse Vereniging voor Veiligheidskunde en gezondheidsdienst GGD, allemaal wijzen ze op de risico’s van het dragen van zelfgemaakte mondkapjes. Heel fijn hoor, al die inzet voor de strijd tegen verspreiding van het coronavirus. Maar die knutselkapjes kunnen een averechtse effect hebben: meer in plaats van minder besmetting.
Na veel aarzelen stelt het kabinet het dragen van mondkapjes per 1 juni verplicht in bus, trein, tram en metro. Niet omdat mondkapjes de dragers tegen besmetting beschermen. Maar wel omdat een mondkapje de kans verkleint dat de drager ervan iemand ánders besmet met het corona-virus. In het openbaar vervoer is het niet altijd mogelijk anderhalve meter afstand te houden. Mondkapjes kunnen dan helpen de verspreiding van het corona-virus af te remmen, zo redeneert het kabinet.
Gelukkig gaat het niet om medische maskers, want die zijn moeilijk te krijgen en moeten beschikbaar zijn voor zorgpersoneel. De mondkapjes kunt u kopen, lees hier waar, of zelf maken.
Zelfgenaaid
Wat maken mensen zoal aan ‘knutselkapjes’? Susanne Jansen kruipt achter de naaimachine. In haar cadeauwinkel naait ze wasbare, stoffen maskertjes met vervangbare filters van keukenpapier of zakdoekjes. Online kant-en-klaar te koop voor 14,95 euro. Een handleiding en patroon deelt ze gratis, via haar webshop en via YouTube.
Filter voor koffie en stofzuiger
Iets vergelijksbaars doet thuisnaaister Ellen Mous uit het Zeeuwse Terneuzen, die haar handleiding voor stoffen mondkapjes ook gratis deelt. Ook hier vervangbare filters, van keukenpapier. Anderen gebruiken koffiefilters, of filters voor de stofzuiger. Kleermaker Ahmad Moradi in het Brabantse Schijndel stort zich op het naaien van mondkapjes van polyester-katoen, nu de klandizie van zijn atelier voor kledingreparatie terugloopt. Hij verkoopt ze voor 7,50 euro per stuk.
Buurtzorg: katoen, ijzerdraad en elastiek
Thuiszorgorganisatie Buurtzorg propageert bij gebrek aan medische mondkapjes ook het zelf naaien en knutselen van maskertjes. Maar dan wel voor en door het eigen personeel. De grootste thuiszorgorganisatie van het land heeft een instructiehandleiding online gezet. Hier wordt uitgelegd, met pictogrammen en filmpjes, hoe van lapjes katoen of keukenrol, plus ijzerdraad en elastiek mondkapjes kunnen worden gemaakt.
Sokkapje
Maar het kan nog makkelijker. Een mondkapje van een sok. Het valt te betwijfelen hoe goed een sok filtert, het materiaal is niet zo dicht geweven als keukenpapier. Ook kun je sokken vaak niet op uitkoken. Maar in ieder geval heeft u dit zeker weten in huis:
We moeten er dus aan. Zo moeilijk is het niet. #mondkapjes pic.twitter.com/LHhPKRj4jn
— Karin van Londen (@Karin_vanlonden) May 6, 2020
Bh’s, watertanks en maandverband.
De bloggers van hoevrouwendenken.nl tonen op hun website een paar wel heel aparte zelfknutsel-alternatieven. Soms moet je roeien met de (bh-)riempjes die je hebt, schrijven ze bij een foto van mondmaskers gemaakt van bustehouders. Ook tonen ze voorbeelden van kapjes waarvoor maandverband, grote plastic watertanks en zelfs sinaasappels zijn gebruikt.
Minder voorzichtig door mondkapje
Dat klinkt allemaal grappig. Maar Actiz, de brancheorganisatie van instellingen voor verpleeghuizen, verzorgingshuizen en thuiszorg, is hier helemaal niet blij mee. Volgens bestuurder Conny Helder gaat er van al die doe-het-zelf-mondkapjes een verkeerd signaal uit. ‘Mensen gaan dan toch minder opletten, want ze wanen zich met het mondkapje veilig, worden daardoor minder voorzichtig.’
Kapje als besmettingsbrón
Ook bestaat volgens Helder het risico dat niet de juiste materialen worden gebruikt. ‘Je zit met een probleem als een bepaalde stof toch meer virus doorlaat dan je wilt. Of als het mondkapje onvoldoende afsluit. Bij langer dragen wordt een stoffen mondkapje nat. Als je er dan met je handen aan komt, kun je het coronavirus en andere ziektekiemen juist verspreiden.’ Het beste advies tegen verspreiding van het virus blijft volgens Helder daarom de richtlijnen van het RIVM volgen. ‘Afstand houden, minimaal anderhalve meter, en vaak fatsoenlijk je handen wassen, met zeep.’
Virus in uw ogen
De baas van het RIVM, Jaap van Dissel, blijft erop hameren dat het effect van mondkapjes in het openbaar beperkt is, en zelfs risicovol kan zijn. Wie het virus niet van een ander wil opvangen, zou ook de ogen moeten beschermen. En dat gebeurt niet met een mondkapje, professioneel of zelfgemaakt. Ook bestaat de kans dat mensen met milde klachten bij een draagplicht denken dat ze wel naar buiten kunnen. En dan is er nog het risico dat mensen hun mondkapje verkeerd dragen, bijvoorbeeld binnenstebuiten of ondersteboven. Dat vergroot het besmettingsgevaar en verspreiding van het corona-virus.
Mondkapje maakt dementerende angstig
De mondkapjes hebben een ander vervelend effect, zeker in de ouderenzorg. Ze kunnen mensen onnodig bang maken. Conny Helder is ook directeur van zorginstelling tante Lousise in Bergen op Zoom en zegt: ‘Je bedekt toch een deel van je gezicht. Daardoor ben je minder herkenbaar. En dat kan zeker voor bijvoorbeeld ouderen met dementie beangstigend zijn.’ Overigens denken sommige zorginstellingen daar een slimme oplossing voor te hebben gevonden. Zorgverleners dragen dan niet alleen een mondkapje, maar ze hebben ook een portretfoto van zichzelf op hun borst geplakt, zónder mondmasker.
Wilt u weten waar mondkapjes overal verplicht zijn? En waar u ze kunt kopen als u niet zelf aan het knutselen wilt slaan? Daarover leest u meer in dit bericht.
Ook MAX Vandaag besteedt aandacht aan de discussie omtrent de mondkapjes tijdens de corona-crisis. Dat leest u hier.
Geef een reactie
U moet inloggen om een reactie te kunnen plaatsen.
Het klopt dat er inderdaad in Nederland afgeraden wordt van, al dan niet zelfgemaakte, mondkapjes. Maar wel opvallend dat er in andere landen juist wel aangeraden wordt om ze te dragen met dan wel de opmerking met de buitenkant (dus de door anderen evt besmette kant) intelligent om te gaan. De monkapjes beschermen in elk geval wel tegen de grotere speekselpartikels die bij het praten anders je gezicht zouden raken en beschermen anderen dan ook weer tegen jouw speekselpartikels. Ik denk maar dat die andere landen niet gek zijn en het dus in bepaald opzicht wel zinnig is er eentje te dragen. Dat ontslaat je niet van de ´plicht´ om je te houden aan de afstand van 1,5 meter en de andere coronaregels.