De wijkverpleging kan niet staken maar staat op omvallen

Wijkzorg valt om

Volgende week ligt er waarschijnlijk een door alle partijen ondertekend Integraal Zorgakkoord op tafel. Daarin staat met hoeveel geld, met welke middelen en met hoeveel personeel de complete zorg in Nederland rond moet komen. Zorgaanbieders en beroepsorganisaties van onder meer huisartsen en wijkverpleging buigen zich nu over de inhoud. Het is niet zeker of alle partijen het eens worden. Het rommelt in de wereld van de zorg. Eerder uitte de wijkverpleging al zijn onvrede. “We gaan ten onder als er niets gebeurt”, is hun boodschap. Paginagroot stond deze als advertentie in een aantal kranten.

Nu investeren

Aan duidelijkheid laat de advertentie niets te wensen over. 19 Zorgorganisaties (inmiddels zijn er drie aan toegevoegd) waaronder Amstelring, Thebe en Vivent roffelen op de trommel: het kan niet zo langer. Ze vallen allen over de financiering. “Wijkverpleging wordt nog steeds gefinancierd volgens het principe uurtje-factuurtje. Of het nu gaat om het helpen bij het douchen of het verzorgen van complexe wonden: alles wordt gedaan voor hetzelfde bedrag”. Het is inderdaad raar als je bedenkt dat je voor het aantrekken van steunkousen evenveel krijgt als voor het verzorgen van wonden. De Volkskrant dook dieper in de materie en komt tot de conclusie dat de zorgorganisaties in de wijkverpleging jaarlijks miljoenen verlies lijden. Volgens directeur Diny van der Vleuten van zorgorganisatie Vivent “zijn we aan het overleven. We watertrappelen om niet te verdrinken”.

Hapsnap-beleid

Dat is niet nieuw. Het is al jaren zo dat er bij de wijkverpleging geld bij moet. Het water staat hun aan de lippen. Dat is ook bekend bij de overheid en de zorgverzekeraars. Maar tot nu toe zijn die niet tot actie overgegaan. Het tekort in de wijkverpleging wordt aangevuld met gelden uit tijdelijke regelingen of subsidies. “Hapsnap-beleid” noemen de zorgorganisaties het zelf. Het geld dat gebruikt wordt voor het “gaten vullen” kan niet gebruikt worden voor de financiering van opleidingen of vernieuwingen. “Bij een normaal bedrijf zou de stekker er al zijn uitgetrokken”, zegt een manager van Vivent.

Staken

“We kunnen niet met trekkers de weg opgaan om aandacht te vragen”, zegt een manager van Vivent. Staken is inderdaad totaal geen optie. Staken betekent immers niet werken, dan zou je de kwetsbaren die op hulp rekenen in de steek laten. Dat kan uiteraard niet. Minister Helder van Langdurige Zorg wil dat ouderen zo lang mogelijk thuis blijven wonen. Er is immers een schrijnend tekort aan verpleeghuisbedden en aan personeel. Aan voldoende seniorenwoningen is ook gebrek. In je eigen huis blijven wonen is eigenlijk de enige optie die elke oudere heeft, ook als je gezondheid achteruit holt. De wijkverpleging is dan ook echt nodig.

Zelfredzaamheid

Deskundigen die het Integraal Zorgakkoord inmiddels hebben gelezen zeggen dat het een verschraling gaat betekenen. Alles is erop gericht om het personeel niet te laten groeien. Nu werken 1 op de 6 in de zorg. Nederland vergrijst in een rap tempo. Als je gelijke tred wilt houden behoren in de nabije toekomt 1 op de 5 mensen in de zorg te werken. Daar is zowel geen geld als geen menskracht voor. Hoe moeten we het dan gaan doen. Termen als “zelfredzaamheid” en “preventie” worden steeds gebruikt. Klinkt allemaal “mooi”, maar als je niet meer kunt en hulp nodig hebt is een verpleegkundige naast je bed een noodzaak, en geen live-verbinding via de computer met iemand die ver weg zit.

In toom houden

Het Integraal Zorgakkoord gaat 2023 in en geldt voor vier jaar. Minister Kuipers van Gezondheidszorg wil met het akkoord in de hand de kosten in toom houden. Nu al is bekend dat de huisartsen moeten inleveren (zo’n 80 miljoen) en de wijkverpleging (sprake is van 600 miljoen). Het worden geen bezuinigingen genoemd, het ministerie praat van “bijstelling”. In praktijk betekent het dat zieke en kwetsbare mensen vaker op zichzelf zijn aangewezen. Het valt allemaal onder het cynische kopje: “in toom houden”.