Bouw van clusterwoningen kwestie van lange duur
De ministers Helder van Langdurige Zorg en De Jonge van Volkshuisvesting hebben grootse plannen om de ouderenhuisvesting te verbeteren. In de nabije toekomst behoren 290.000 onderkomens voor ouderen gerealiseerd te worden. Een deel daarvan (170.000) bestaat uit aanpassing en nieuwbouw, en 120.000 bestaat uit clusterwoningen, waarvan 40.000 met zorg.
Ook nog 600.000 reguliere woningen
Daarnaast worden er nog zo’n dikke 600.000 reguliere woningen gebouwd. De komende maanden gaan alle partijen aan tafel zitten om met elkaar hierover te overleggen. Een ding is zeker: het gaat lang duren.
Wat is het probleem?
Over nog geen 10 jaar telt Nederland meer dan 2 miljoen 75-plussers. Dat is bijna een verdubbeling in vergelijking met nu. Een deel daarvan zal zeker complexe zorg nodig hebben. Het overgrote deel hopelijk niet, maar duizenden zullen zonder hulp en ondersteuning niet meer door het leven kunnen. Mensen die deze hulp behoeven, kunnen terecht in een verpleeghuis. En daar wringt de schoen op een pijnlijke manier. Nu al is er een lijst van bijna 22.000 mensen die wachten op een verpleeghuisbed. Minister Helder van Langdurige Zorg heeft een enorm probleem op haar bordje liggen. Hoe lost ze dit op?
Oplossing: clusterwoningen
De minister heeft de knoop doorgehakt. Uitbreiding van verpleeghuisbedden is niet wenselijk. Er is immers niet voldoende personeel. Nu werkt 1 op de 7 (volgens andere berekeningen 1 op de 6) mensen in de zorg. Om de zorg op peil te houden, behoren in de toekomst 1 op de 4 mensen in deze sector te werken. Dat is volgens het ministerie niet realiseerbaar. Niet qua personeel en niet qua financiën. Het aantal bedden in de verpleeghuizen is nu door haar “bevroren” op 130.000. Daarvoor in de plaats komen clusterwoningen waar zorg wordt verleend. In totaal zo’n 40.000. Vergelijk het met “knarrenhofjes”, plukjes seniorenwoningen die bijeen liggen. De bewoners betalen er huur of hypotheek, en helpen elkaar indien nodig. Bij de geplande 40.000 komt er nog een bepaalde mate van zorgverlening bij.
Is dat de oplossing?
De vraag is of dat de oplossing is. “Nee,” zegt Corinne Ellemeet ferm. Zij is kamerlid voor GroenLinks en heeft onder meer ouderenbeleid in haar pakket. Minister Helder doet voorkomen alsof deze woonvorm het alternatief is voor de verpleeghuizen, maar dat is het volgens Ellemeet dus niet. Het kamerlid ziet het als “een aanvulling op de verpleeghuiszorg, geen alternatief omdat niet dezelfde zorg geleverd kan worden.” Voorzitter Anneke Westerlaken van Actiz, de branchevereniging van de zorgorganisaties, stelt scherp: “Het aantal bedden is nu bevroren op 130.000, de geplande clusterwoningen zijn er echter nog lang niet.”
Het gaat lang duren
Dat laatste klopt als een bus. De komende maanden schuiven onder meer gemeenten, woningcorporaties en zorginstellingen bij elkaar aan om te overleggen. Waar moet er gebouwd worden, hoeveel woningen op een plek en wanneer kan de spade de grond in? Voordat alle neuzen een kant op staan, zijn we met gemak een half jaar tot 1 jaar verder. En dan…? Dan worden er gegarandeerd nog allerlei vertragende inspraakprocedures gevoerd, is het stikstofprobleem niet te verwaarlozen en vergeet niet het tekort aan bouwvakkers. Daar bovenop komt nog eens het plan van minister Hugo de Jonge om het woningtekort te bestrijden met de bouw van 610.000 reguliere huizen. De ambities zijn torenhoog.
Druk op zorg neemt alleen maar toe
Bovendien: 40.000 lijkt veel, maar dat is het niet. De meeste zorgbehoeftige ouderen kunnen niet anders dan thuis blijven wonen. Elders is er eenvoudig geen plek. Anneke Westerlaken schetst een onheilspellend beeld: dat kan gepaard gaan met vervuiling van de woning, toename van valpartijen thuis en daarmee ziekenhuisopnamen, gevolgd door soms maanden revalidatie. De zorgmedewerkers krijgen het alleen maar drukker. Hoogleraar Ouderengeneeskunde Rudi Westendorp verwoordt het als volgt: “Wen er maar aan.” Het is maar dat u het weet.
Bekijk hier de hele uitzending van Meldpunt.
(Foto: MAX)