We laten voor 374 miljoen aan statiegeld op flesjes en blikjes liggen: dit zijn de verbeterpunten

Hoe is statiegeld georganiseerd in Nederland?

Er zijn in ons land 2 organisaties actief op het gebied van statiegeld. Enerzijds is er Statiegeld Nederland, dat verantwoordelijk is voor het statiegeldsysteem op plastic flessen en blik. Anderzijds is er Verpact, een organisatie die zich namens de verpakkingsindustrie bezighoudt met de inzameling van plastic flessen en blikjes in Nederland. Laatstgenoemde is de oude Stichting Afvalfonds Verpakkingen (met de daaraan verbonden uitvoerende organisaties). De 2 organisaties werken nauw samen, maar een echte fusie is het nu ook weer niet, legt Verpact woordvoerster Miranda Boer uit. “Statiegeld Nederland voert alles uit wat statiegeld aangaat namens Verpact, maar het is een aparte bestuurlijke entiteit.” Qua structuur lijkt het misschien heel ingewikkeld, maar het gaat om het resultaat.

Door het innen van statiegeld moet het zwerfafval in de publieke ruimte verminderen en het hergebruik van verpakkingsmaterialen gestimuleerd worden. Voor grote flessen rekent de industrie een bedrag van 25 cent per fles. Het systeem van statiegeld op kleine plastic flesjes is begonnen op 1 juli 2021, waarbij consumenten 15 cent statiegeld krijgen voor flesjes tot 1 liter. Het statiegeld op blikjes is ingevoerd op 1 april 2023 tegen hetzelfde bedrag.

Waaraan moeten blikjes voldoen om statiegeld te kunnen krijgen?

Om in aanmerking te komen voor statiegeld moeten blikjes voldoen aan specifieke criteria, zoals het dragen van een statiegeldlogo, een leesbare barcode, en het behouden van de oorspronkelijke vorm. Ze mogen niet ingedeukt zijn, want dat belemmert het aflezen van de barcode. Resultaten voor het jaar 2023 tonen aan dat ongeveer 65 procent van de ingezamelde blikjes en 71 procent van de plastic flessen is teruggebracht. Dat ligt echter nog onder het wettelijke doel van 90 procent.

Hoe kan het percentage ingeleverd materiaal omhoog en daarmee het uitbetaalde bedrag?

Nederlanders hebben in totaal 374 miljoen euro in 2023 aan statiegeld laten liggen door lang niet alle verpakkingen in te leveren. Dit bedrag toont aan dat er nog een aanzienlijke winst te behalen valt. Dat vraagt om het extra stimuleren van het inlevergedrag. Om dit aan te pakken, plant de industrie een forse uitbreiding van inleverpunten. Er moeten 800 extra statiegeldmachines in supermarkten bijkomen, naast nog eens 4.600 machines op andere locaties zoals scholen, openbaar vervoer, en horeca. Lange rijen bij de emballage helpen ook niet mee bij een gestroomlijnde inlevering. Door blikjes in te leveren waar nog wat drankrestjes in zitten, kunnen de machines vastlopen. Dat werkt zeker niet.

Een hoger statiegeldbedrag kan eventueel ook tot meer inleveringen stimuleren. Daarbij aangetekend dat er consumenten zijn, die het ook zonder vergoeding zouden inleveren vanuit milieuoverwegingen. Verpakkingsproducenten en Verpact proberen een boete te vermijden als ze de wettelijk verplichte 90 procent niet behalen. Ze doen investeringen in het statiegeldsysteem, gefinancierd uit producentenbijdragen en niet-uitbetaald statiegeld. Een nieuwe landelijke campagne genaamd ‘Statiemonnie’ is gelanceerd om consumenten verder aan te moedigen hun statiegeldverpakkingen in te leveren, met de bekende rapper Donnie als boegbeeld. Wie zich afvraagt waar al dat verpakkingsafval blijft, moet dit artikel maar eens lezen.

(Bron: Statiegeld Nederland, Verpact, archief. Foto: ANP)

Waarom zijn die rijen bij lege blikjes inleveren zo lang? Dit kunt u er zelf tegen doen