Wat is een nul-op-de-meter woning? Zo maakt u uw huis energieneutraal
Een huis zonder energiekosten, is dat niet wat we allemaal wel zouden willen hebben? Zulke nul-op-de-meter woningen bestaan al. Lees de tips voor wie zo’n woning overweegt te kopen, of zijn huidige woning energieneutraal wil maken.
Wat is het verschil tussen energieneutraal en nul-op-de-meter?
Op de website van Milieu Centraal staat dat een nul-op-de-meter woning hetzelfde is als een energieneutrale woning. Dat is een woning waarin de energie die wordt verbruikt, gelijk is aan de energie die de woning zelf opwekt. Daarbij zijn wel duurzame energiebronnen nodig, zoals zonnepanelen en warmtepompen. In de zomer produceert u meer energie dan u gebruikt. In de winter is dit andersom. Maar op jaarbasis staat de energiemeter over een jaar gemeten op nul.
Stand van zaken rond nul-op-de-meter woningen
In Nederland zijn er al bijna 12.000 energieneutrale woningen (de cijfers dateren uit 2020). Er staan er nog eens duizenden gepland voor de toekomst. Deze woningen kunnen zowel nieuwbouw als gerenoveerde bestaande huizen zijn. Het doel is om het energieverbruik in woningen verder te verminderen en uiteindelijk zelfvoorzienende woningen te realiseren, waarover hieronder meer.
Praktijkvoorbeelden van nul-op-de-meter wijk
Er zijn zelfs al praktijkvoorbeelden van nul-op-de-meter wijken. In Terborg zijn huishoudens met warmtepompen aangesloten op een gesloten bodemenergiesysteem. In 2022 is er een duurzaam woon- en werkproject opgestart op de Floriade in Almere (zie foto bij dit artikel). Het laat zien dat op industriële schaal woningen, scholen en kantoren te ontwikkelen zijn, die volledig circulair en energieneutraal zijn. Ook het Hallen-complex in de Amsterdamse binnenstad functioneert zo.
Wat zijn de kenmerken van een energieneutrale woning?
Om een energieneutrale woning te bereiken, moet u diverse duurzame elementen toepassen, zoals isolatie van dak, muren, en vloeren, en hoogrendementsglas (HR++ glas of triple glas). Verder is er een ventilatiesysteem met warmteterugwinning. Verwarming komt door vloerverwarming of radiatoren met lage temperatuur, aangesloten op een warmtepomp of zonneboiler. Zonnepanelen leveren de stroom, die nodig is voor de warmtepomp en uw huishoudelijke apparaten.
De energieneutrale woning is compleet van het gas af, maar niet van het stroomnet, want in de winter zal er toch enige elektriciteit nodig zijn om de warmtepomp te laten werken. Over de werking van dit apparaat kunt u lezen in dit artikel.
Verschillende soorten warmtepompen
Er zijn 2 soorten warmtepompen: de volledig elektrische warmtepomp of all-electric en de hybride warmtepomp. Dat heeft gevolgen voor het energieneutrale aspect. Eerstgenoemde is de meest duurzame van de 2, want die is al helemaal van het aardgas af. Laatstgenoemde is een combinatie van een warmtepomp en een cv-ketel. Uiteraard kan dit alleen in huizen die nog op het gasnet zijn aangesloten. De hybride is een tussenstapje naar een duurzame toekomst. Het kabinet gaat vanaf 2026 verplichten om minstens een hybride warmtepomp te installeren als uw cv-installatie in huis aan vervanging toe is. Dat moet ervoor zorgen dat de Nederlandse woningen sneller verduurzamen.
Er is wel een groot leveringsprobleem: de wachttijden voor hybride warmtepompen lopen enorm op. Tijdens de energiecrisis, die ontstond door de oorlog in Oekraïne, begonnen een hoop mensen om zich heen te kijken naar alternatieve energiebronnen. De vraag is daarom enorm toegenomen, terwijl er een gebrek is aan grondstoffen en onderdelen plus de vaklui om ze te installeren.
Tips voor energieneutraal wonen
Wie energieneutraal wil wonen moet hierop letten:
- Ga voor nieuwbouw: veel huizen worden tegenwoordig meteen energieneutraal opgeleverd, inclusief zonnepanelen en warmtepomp.
- Renoveer uw bestaande woning. De kosten variëren al naar gelang van wat uw wilt tussen de 10.000 en 30.000 euro.
- Isoleer uw huis: dak, muur en vloer zijn allemaal goed te isoleren.
- Ga voor extra zonnepanelen indien nodig.
- Vraag een verduurzamingssubsidie aan. De belangrijkste subsidie op dit gebied is aan te vragen bij de Rijksoverheid door middel van de Investeringssubsidie duurzame energie en energiebesparing (ISDE). Maar ook op regionaal niveau kunt u vaak van een subsidie gebruik maken. Zo is er in Friesland de ‘nul-op-de-meter subsidie’ waarmee u 50 procent van uw volledige investering terug kunt vragen.
Wat is de situatie voor huurders?
Huurders zouden ook wel graag zo’n energieneutrale woning willen hebben, of op z’n minst de toepassing van enkele duurzaamheidsmaatregelen. Veel verhuurders achten het echter niet rendabel om huurhuizen te verduurzamen. Dat huurders dat kunnen afdwingen staat min of meer al in het Burgerlijk Wetboek boek 7 artikel 243, waar huurders nu al een beroep kunnen doen op woningverbetering.
Onder dit wetsartikel vallen op dit moment uitsluitend beperkt isolerende verduurzamingsmaatregelen. Dat betekent spouwmuurisolatie en dubbel glas wél, maar warmtepompen en zonnepanelen niet. Voor de Woonbond, belangenbehartiger van huurders, is een uitgebreider ‘initiatiefrecht’ voor huurders om verduurzamingsmaatregelen af te dwingen een belangrijk agendapunt.
Zelfvoorzienende woning en andere energiezuinige concepten
Eén stap verder dan de nul-op-de-meter-woning is de zelfvoorzienende woning. Die voorziet volledig in haar eigen energiebehoefte en staat helemaal los van het energienet. Hoewel dit nog duur is, maakt het u totaal onafhankelijk van externe energiebronnen. Er zijn ook andere energiezuinige woningconcepten zoals energienotaloze huizen, passiefhuizen en zonnehuizen.
(Bron: Milieu Centraal, Rijksoverheid, Consumentenbond, De Telegraaf, Woonbond, Archief. Foto; Shutterstock)