Wat is een koopverslaving? En hoe kunt u dit verminderen of er geheel van afkomen?

Wat is een koopverslaving?

Om te beginnen is het belangrijk om te weten wat een koopverslaving is en wanneer hier sprake van is. Iemand die veel koopt, is namelijk niet meteen koopverslaafd. Personen die dit wel zijn, zijn obsessief bezig met spullen kopen, voelen continu de drang om nieuwe spullen aan te schaffen en hebben geen controle meer over hun (koop)gedrag. Er zijn echter verschillende meningen en onderzoeken over de vraag of een koopverslaving ook echt een aandoening of verslaving is. Koopverslavingen worden dan ook regelmatig gebagatelliseerd.

Maar bij het kopen van spullen wordt wel het stofje dopamine aangemaakt in ons lichaam. Hierdoor ervaren we een ‘geluksgevoel’ of moment van euforie. En dat gevoel is iets wat sommige mensen moeilijk kunnen weerstaan, al helemaal wanneer ze slecht in hun vel zitten. Pas wanneer koopverslaafden iets kopen, voelen zij zich weer blij, compleet of tevreden. Maar meestal houdt dit gevoel niet lang aan, wat resulteert in het doen van nieuwe aankopen. Het gevaar hierachter is dat al deze uitgaven ervoor kunnen zorgen dat er torenhoge schulden worden opgebouwd, en er gevoelens van schaamte, somberheid, stress en depressie kunnen ontstaan.

Hoe komt u van een koopverslaving af?

Omdat er, ondanks adviezen van experts, geen officiële diagnose is gesteld voor een koopverslaving, wordt hulp van bijvoorbeeld een therapeut niet vergoed. Dit zorgt ervoor dat de kosten voor gespecialiseerde hulp bij de hulpbehoevende in kwestie komen te liggen. De kern van het probleem is echter dat iemand met een koopverslaving het geld liever ergens anders aan uitgeeft. Iemand met een koopverslaving heeft overigens niet altijd direct professionele hulp nodig. Er zijn een aantal dingen die u zelf kunt doen om uw koopdrang te verminderen of zelfs geheel te stoppen. Houd wel in gedachten dat dit tijd en inspanning kost. Wat u zoal kunt doen, zetten we hieronder op een rij:

Praat erover

Hoewel een koopverslaving veelal gepaard gaat met gevoelens van schaamte, is het belangrijk om hier open over te spreken met uw sociale omgeving. Op die manier kunnen uw naasten u begeleiden en steunen. Bovendien kunnen zij een oogje in het zeil houden en u een spiegel voorhouden wanneer u terugvalt in oude gewoontes.

Zoek uw geluk

Meestal ligt er bij een koopverslaving een onderliggend probleem op de loer. Ga bij uzelf na waarom u pas een gelukkig gevoel ervaart wanneer u iets koopt. Met hulp van naasten of professionals kunt u het onderliggende probleem achterhalen en aanpakken. Vervolgens kunt u andere manieren zoeken waarbij u een goed gevoel over uzelf krijgt.

Ga uw spullen na

Bekijk eens kritisch al uw spullen. Bij welke spullen bent u (ook na enige tijd) heel blij dat u ze heeft gekocht? En waarbij voelt u vrijwel niets of denkt u: dit is een onnodige aankoop? Door al uw spullen na te gaan, in elke kamer van uw huis, gaat u zich realiseren hoeveel u al heeft en dat uw geluk hoogstwaarschijnlijk niet in al die aankopen zit.

Stel uzelf voor de koop deze vragen

Onder koopverslaafden zijn er volgens gezondheidspsycholoog Bjarne Timonen 2 types: de impulsieve koper en de dwangmatige koper. Aan RTL Nieuws vertelt de psycholoog dat de 1e vooral spontane aankopen doet en snel verleid wordt door reclames en etalages. Het 2e type voelt echter de drang om meteen alle kleuren van een product aan te schaffen of een gehele set. Om ervoor te zorgen dat u minder gemakkelijk spontane en onnodige aankopen doet, kunt u uzelf voor de koop een aantal vragen stellen:

• Heb ik het nodig?
• Kan ik het betalen?
• Hoelang heb ik hier plezier van? En is het een milieuvriendelijke aankoop?

Wat u hierbij kan helpen beslissen, is de volgende truc: ziet u iets leuks in de winkel, of online? Maak er dan een foto van en ga daarna iets anders doen. Wilt u het product na een week nog steeds heel graag kopen? Dan kunt u een beter besluit nemen. Maar de meeste dingen zult u hoogstwaarschijnlijk vergeten zijn, waardoor u meer geld in uw eigen zak houdt.

Neppe pinpas

Om uzelf extra te confronteren met deze vragen, kunt u in uw portemonnee een neppe pinpas plaatsen in het vakje waar u deze normaal gesproken bewaart. Door op deze pinpas een vraag te stellen als ‘Weet je het zeker?’, moet u over een extra drempel heen wanneer u iets wilt kopen.

Stel een spaardoel

Door een spaardoel voor uzelf te stellen wordt het lastiger om veel en dure aankopen te doen. De kans is dan immers groot dat u uw doel niet haalt. Hangt er aan het spaardoel ook nog eens een mooie beloning, zoals een verre reis? Stop dan een foto van de bestemming in uw portemonnee. Iedere keer als u op het punt staat om iets te kopen, wordt u aan die mooie reis herinnerd.

Wanneer wel en niet internetbankieren?

Internetbankieren kan zeker uitkomst bieden. Bijvoorbeeld wanneer u uw salaris op uw rekening gestort krijgt. Door meteen veel geld opzij te zetten en een dagelijks, of wekelijks, budget op te stellen, kunt u meer grip op uw uitgaven hebben. Want wanneer er weinig geld op uw lopende rekening staat, kunt u minder snel dure en meerdere aankopen doen. Merkt u echter dat u regelmatig geld bijstort? Dan is het wellicht verstandiger om de app waarmee u internetbankiert, van uw telefoon te verwijderen. Zo bent u daadwerkelijk aangewezen op uw vastgestelde budget. Ook het alleen meenemen van contant geld, en dus uw pinpas thuis laten, kan u hierbij helpen.

Koopverslaving inwisselen voor een nieuwe activiteit

Voelt u de drang om iets te kopen? Leid uzelf dan af met een andere activiteit: ga sporten, tekenen, een serie kijken of koken. U zult merken dat uw koopdrang steeds verder zal afnemen, wanneer u winkelen inruilt voor een nieuwe activiteit .

Moeite met afbouwen koopverslaving?

Vindt u het na verloop van tijd moeilijk om bovenstaande tips toe te passen in uw dagelijkse leven? Dan kunt u uiteindelijk alsnog beslissen of u professionele hulp, bijvoorbeeld via een budgetcoach, therapeut of cursus, wilt inschakelen om beter te leren omgaan met uw koopverslaving.

Met deze tips kunt u geld besparen in het najaar

(Bron: Psychologie Magazine, Afkickkliniek Wijzer, RTL Nieuws, AD, PorteRenee. Foto: Shutterstock)