Stroomnet raakt overbelast, teruglevering door zonnepanelen soms gestaakt. Dit zijn de oplossingen

Elektriciteitsnet staat onder druk

De verduurzaming heeft zijn schaduwkant. Het Nederlandse elektriciteitsnet staat onder druk door vraag en aanbod. Niet alleen de groeiende vraag naar stroom resulteert in volle netten, maar ook het aanbod door teruglevering is soms groter dan het stroomnet aan kan. Uitbreiding van het stroomnet lijkt een logische eerste maatregel. Maar er zijn nog wel meer oplossingen denkbaar.

Actie vereist op het stroomnet

De ruimte op het elektriciteitsnet is beperkt. Zonder actie te ondernemen wordt de capaciteitsgrens in 2026 al bereikt, is de verwachting van de netbeheerders en energieminister Rob Jetten. De provincie Zeeland zit nu al aan zijn maximale capaciteit. Kabinet en netbeheerders nemen momenteel maatregelen voor het versneld uitbreiden van het net. Maar ook kijken ze naar een beter gebruik van de bestaande netcapaciteit. Daarnaast denken ze aan het verplaatsen van de elektriciteitsvraag naar andere tijden buiten de piekuren.

Jetten zegt op de website van de Rijksoverheid: “Huishoudens en bedrijven zijn in recordtempo aan het verduurzamen. Dat is goed nieuws, maar legt ook een enorme druk op ons stroomnet. …. Zonder ingrijpen heeft dat serieuze gevolgen voor onze duurzame ambities en economie.”

Welke oplossingen zijn er voor overbelast stroomnet?

1. Versnelde uitbreiding van het stroomnet: het kabinet investeert hier vanaf 2025 jaarlijks 8 miljard euro in en verkort de vergunningsprocedures. Die kunnen tot wel 1,5 jaar ingekort worden. De problemen stapelen zich nu op. Haast is geboden, zoals de huidige Zeeuwse situatie laat zien. Bedrijven staan daar zelfs op wachtlijsten voor stroomaansluitingen.

2. Betere benutting van het stroomnet: ‘congestiemanagement’ is het toverwoord. Met andere woorden: het aanpakken van de file op het net. Netbeheerders sluiten dan bijvoorbeeld contracten met grootverbruikers, om tijdelijk minder elektriciteit af te nemen tijdens piekmomenten. Deze grootverbruikers mogen dan een bod doen aan de netbeheerder, tegen welke prijs zij een bepaalde hoeveelheid stroom minder afnemen tijdens die ‘energiefile.’ Die verminderde afname gebeurt nu al. Zo hebben koelhuizen, laadpalen en fabrieken zware elektriciteitsaansluitingen. Maar die gebruiken ze niet altijd volcontinu. Volgens die lijn moeten bedrijven gaan denken over hun energiegebruik.

“Al dan niet tegen een vergoeding zijn deze verbruikers misschien bereid om op momenten met veel zonnestroom meer, of op drukke uren voor afname juist minder, stroom af te nemen,” vertelde groene energie-expert Thijs ten Brinck van het platform WattisDuurzaam eerder al aan Meldpunt. “Zo ontstaat ook zonder uitbreiding van het elektriciteitsnet al weer wat ruimte om bijvoorbeeld nieuwe woonwijken of zonneparken toch wel aan te sluiten.”

Deze redenering om op momenten met veel zonne-energie meer stroom af te nemen gaat 1 op 1 ook voor huishoudens op. Je kunt de energie maar beter gebruiken als die er is, is de gedachte daarachter, Wie de wasmachine aanzet als de zon schijnt, wast voor 100 procent op zonne-energie, volgens netbeheerder Stedin, die zelfs een ‘wasweerbericht’ publiceert. En dat geldt ook voor huishoudens zonder zonnepanelen die meeprofiteren van het zonlicht in de piekuren, tussen 12 en 3 uur ’s middags.

3. Meer flexibiliteit op het net: het kabinet stelt 166 miljoen euro beschikbaar voor het stimuleren van zogenaamde energiehubs. Bedrijven kunnen daar onderling hun elektriciteitsvraag en -aanbod lokaal afstemmen. Daarbij overwegen ze om flexibele uurtarieven en groepscontracten in te voeren.

Is het nog zinvol om zonnepanelen aan te schaffen als teruglevering gevaar loopt?

Teruglevering door zonnepanelen kan technisch worden uitgeschakeld door overbelasting van het stroomnet. Wat er dan gebeurt, is dat de omvormer tijdelijk uit gaat. Dit gebeurt op hete dagen wanneer sommige wijken te veel stroom produceren. Maar dat is niet waarom de consument zonnepanelen aanschaft, dat ze zichzelf gaan uitschakelen. Want dan heeft u er natuurlijk niets aan. Is het nog zinvol om ze aan te schaffen, vragen sommige mensen zich daarom af.

De maatregelen die kabinet en netbeheerders nu hebben getroffen zijn juist bedoeld om de netcongestie tegen te gaan. Daarmee zou de weg weer moeten zijn vrijgemaakt om meer zonnepanelen te kunnen installeren in de nabije toekomst, zonder dat de stroomopwekking op uw dak tijdelijk wordt uitgezet. Er bestaan overigens nog veel meer vragen over zonnepanelen. Lees hier de antwoorden op enkele van deze vragen van kijkers van Meldpunt. Voor wie overweegt overtollige opgewekte zonne-energie op te slaan in een thuisbatterij, is dit artikel interessant. Deze technologie staat in Nederland nog in de kinderschoenen, maar is in onze buurlanden meer ingeburgerd.

(Bron: Rijksoverheid, RTL Nieuws, archief. Foto: ANP)

Stroomnet overbelast, is het slim om nog zonnepanelen te installeren?