Staatsbon in plaats van lage spaarrentes? Succes in België, komt het hier ook? Als het aan PVV en NSC ligt wel, maar banken zijn tegen
De inflatie is hoog, maar de spaarrentes zijn laag. Niet gek dat politici kijken naar alternatieven voor sparen. PVV en NSC zien wel wat in de staatsbon, een succes bij onze zuiderburen. Maar de banken – de grote 3 – zien er geen brood in. Wat is het precies? En waarom werkt het in België?
Wat is een staatsbon?
Een staatsbon is een obligatie (soort aandeel), uitgegeven door de overheid. Particulieren kunnen hiermee geld lenen aan de staat. In ruil hiervoor krijgen ze een vaste rente (coupon) en de garantie dat hun inleg na afloop keurig in zijn geheel wordt terugbetaald. Staatsbonnen – ofwel ‘staatsbons’ in sappig Vlaams – zijn relatief veilig en aantrekkelijk voor diegenen die op zoek zijn naar meer rendement dan ze krijgen op hun gewone spaarrekening.
Historie van spaarrentes in de laatste 35 jaar
Spaarrentes in België en Nederland zijn vaak laag. In Nederland bieden de meeste banken in 2024 slechts 1,5 procent tot 1,7 procent terwijl de inflatie op 3,7 procent ligt – uw spaargeld verliest dus feitelijk waarde. Ter vergelijking: een Belgische staatsbon van 1 jaar brengt in juni 2024 bruto 3,2 procent op, of 2,24 procent netto na aftrek van 30 procent roerende voorheffing. Dat is een belasting op de rente die terugvloeit naar de staat. Want niks gaat voor niks.
- Begin jaren 90 zijn er spaarrentes van 6-8 procent.
- Tussen 1994 en 2004 dalen ze van 6,5 naar 1,8 procent.
- Van 2019 tot 2022 liggen ze rond of onder de 0 procent.
- Sinds 2022 stijgen ze tijdelijk door maatregelen van de Europese Centrale Bank (ECB).
De gemiddelde spaarrente in ons land is nu 1,45 procent. Bij Santander is die momenteel (april 2025) het hoogst: 2,50 procent.
‘Staatsbons’ populair in België
In België worden staatsbons al jarenlang uitgegeven, meestal 4 keer per jaar. De minimale inleg is 100 euro, en ze zijn te koop via de bank of rechtstreeks bij het Federaal Agentschap van de Schuld. De looptijden variëren doorgaans van 1 tot 10 jaar. De Belgische krant De Tijd spreekt van een compleet ‘hertekend spaarlandschap’ dankzij de staatsbons.
In september 2023 is de staatsbon zo populair dat meer dan een half miljoen Belgen samen 22 miljard euro investeren. Dat leidt ertoe dat banken op dat moment hun spaarrentes wel moeten verhogen, om zo hun klanten te behouden. Die recordopbrengst is niet alleen te danken aan het aantrekkelijke rendement. Maar ook aan de eenmalige halvering van de roerende voorheffing (van 30 naar 15 procent), waardoor beleggers netto aanzienlijk meer rente overhouden.
Ook wat voor Nederland?
Een vergelijkbaar resultaat hopen Geert Wilders (PVV) en de recent als politicus opgestapte Pieter Omtzigt (NSC) in Nederland ook te kunnen bereiken. Daarom zijn zij gekomen met hun voorstel voor een staatsbon in ons land. De vraag is hoe lucratief dat is op de langere termijn. Over 10 jaar varieert het rendement, maar ook dan is het historisch gezien meestal hoger dan bij sparen. Toch moet u altijd rekening houden met inflatie. Bij een inflatie van 3,74 procent daalt het reëel rendement van een staatsbon van 2,24 procent naar -1,5 procent, een negatieve rente dus.
Reactie van de banken
De 3 grote Nederlandse banken (ING, ABN AMRO en Rabobank), die samen meer dan 80 procent van de markt bezitten, zijn fel tegen. Ze noemen het plan in de Volkskrant (4 april 2024) “gevaarlijk”. Traditioneel houden banken namelijk niet van ingrepen van de overheid in het monetaire systeem.
Ook stellen ze dat België er al mee gestopt is. Maar dat is onjuist: de laatste uitgifte in België dateert van 4 maart 2025. Ook Eelco Heinen, minister van Financiën is geen voorstander van de staatsbon. Daarmee lijken de lage spaarrentes van de Grote 3 voorlopig overeind te blijven. Dat is een doorn in het oog van toezichthouder de Autoriteit Consument & Markt (ACM). Die zegt in mei 2024 nog dat banken hun spaarrentes zo laag houden, omdat ze te weinig concurrentie ondervinden.
Alternatieven voor sparen en de staatsbon
Overigens zijn er volgens ING alternatieven verkrijgbaar op de markt waar veel meer rendement uit te halen valt dan bij de staat. Voor de lange termijn zijn ETF’s (Exchange-Traded Funds) veruit favoriet bij veel beleggingsexperts. Deze bieden gespreide, marktgebonden beleggingen met potentieel veel hogere opbrengsten dan zowel staatsbons als spaarrekeningen. Wilt u gaan beleggen? Lees dan dit artikel.
(Bron: Federaal Agentschap van de Schuld, De Tijd, De Morgen, De Volkskrant, ING, Raisin. Foto: Shutterstock)