Mag gemeente kind verplichten de uitvaart van ouder(s) te betalen?

Nabestaanden krijgen de rekening

Haar vader is overleden in de gemeente Opsterland. Op haar vraag aan de gemeente wie de uitvaart regelt, volgt het antwoord dat zij dat kunnen doen maar de rekening komt hoe dan ook bij haar terecht. Daarop besluit Esther de crematie zelf te regelen. Als de kosten toch bij haar terecht komen, heeft zij de regie liever zelf in handen en kan zij er ook nog een waardig afscheid van maken.

Esther heeft nooit geweten dat zij als nabestaande de kosten voor de uitvaart moet betalen. En dat had ze wel graag willen weten. Daarom wil zij anderen heel graag waarschuwen; dat u als nabestaande voor dit soort onverwachte kosten kan komen te staan.

Wel of niet verzekeren voor uitvaart?

‘Waarom wordt er vanuit de AOW of welke uitkering dan ook niet een klein bedrag per maand verplicht afgedragen voor een uitvaarverzekering?’, vraagt Esther zich af. ‘Dit zou gemeenten ook enorm veel geld besparen voor begrafenissen van mensen die berooid sterven en geen kinderen hebben. Je moet overal voor verzekerd zijn, behalve voor je eigen uitvaart. Waarom zijn kinderen aansprakelijk voor de uitvaartkosten van hun ouders, terwijl deze hun hele leven de tijd hebben gehad om iets te regelen? Dankzij de mogelijkheid van het verwerpen van de erfenis is zij behoed voor allerlei schulden, maar de uitvaartkosten vallen hier dus volledig buiten.’

MAX Ombudsman Rogier de Haan verdiept zich in haar zaak.

Wie is er verantwoordelijk voor zo’n uitvaart?

‘In de meeste gevallen zijn er 1 of meer nabestaanden die het regelen van de uitvaart op zich nemen. Bijvoorbeeld de overblijvende partner, of de kinderen van de overledene. Maar enkele honderden keren per jaar meldt zich niemand om de uitvaart te regelen. Uiteraard moet ook in die gevallen het stoffelijk overschot worden begraven of gecremeerd. De Wet op de Lijkbezorging bepaalt dan dat de gemeente de uitvaart moet regelen. Preciezer: de burgemeester van de gemeente waarin de overledene zich bevindt, is daarvoor verantwoordelijk.

Het eerste wat een gemeente in zo’n situatie doet, is nagaan of er niet toch familieleden zijn. Misschien willen zij deze de uitvaart tóch op zich nemen. En zo niet, dan kan de gemeente bij hen nagaan of er wensen van de overledene bekend zijn met betrekking tot de uitvaart.

Dus voor de duidelijkheid: als er wél familieleden zijn, mogen zij afzien van het regelen van de uitvaart. Ook in die gevallen is dit een taak voor de burgemeester. Er komt dan een gemeentelijke uitvaart. Dat is de praktische kant van de zaak.’

Wie betaalt zo’n gemeentelijke uitvaart?

‘Uiteraard zit er ook een financiële kant aan; een begrafenis of crematie kost nu eenmaal geld. Veel geld. Een gemeentelijke uitvaart kost al snel 2.000 euro, en kan oplopen tot meer dan het dubbele. Als er een uitvaartpolis is, zal de gemeente hierop een beroep doen. En als er geld zit in de nalatenschap van de overledene, zal de gemeentelijke uitvaart hiermee worden betaald. Blijft over de situatie waarin er geen uitvaartpolis is, en de overledene ook geen vermogen achterlaat. In zo’n geval heeft de gemeente de mogelijkheid om de kosten te verhalen op bepaalde familieleden, als die er zijn. Namelijk: de partner van de overledene, de ouders in geval de overledene minderjarig was, of de (schoon)kinderen van de overledene. En nu komt het gekke: de gemeente mag de uitvaartkosten óók op hen verhalen, als zij geen erfgenaam zijn, of -en dat zal natuurlijk vaak het geval zijn- als zij de erfenis hebben verworpen.’

Hoe zit dat dan in de situatie van Esther?

‘Zij is het enige familielid op wie de gemeente de kosten van de uitvaart van haar vader zou kunnen verhalen. Ook al heeft ze haar vader niet gekend, ook al heeft ze nooit iets aan hem gehad, en ook al heeft ze zijn nalatenschap verworpen. En dat is precies wat de gemeente Opsterland haar heeft verteld: óf de gemeente regelt de uitvaart, of Esther regelt de uitvaart. Maar in beide gevallen krijgt Esther de rekening gepresenteerd. Ik snap dan ook goed dat Esther de uitvaart dan maar zelf heeft geregeld.’

Wat vind je van de opstelling van de gemeente Opsterland?

‘Daar heb ik eerlijk gezegd geen begrip voor. De gemeente is namelijk niet verplicht de kosten van een gemeentelijke uitvaart op de nabestaanden te verhalen. Vrijwel elke gemeente geeft desgevraagd aan dat ze in schrijnende familiesituaties de nabestaanden niet laten opdraaien voor de kosten. Ook de gemeente Opsterland vertelt ons dat ze schrijnende familiesituaties meemaken. Toch denkt de gemeente er tot op de dag van vandaag niet over om nog enig gebaar te maken naar Esther. De waarschuwing van Esther vind ik dan ook volkomen op haar plaats.’

(Foto: MAX)