Hypotheekrenteaftrek verder afbouwen? Dit betekent het voor u

Wat is hypotheekrenteaftrek? Waarom is het er en hoe werkt het?

Hypotheekrenteaftrek is een belastingvoordeel voor huiseigenaren dat hen in staat stelt om de betaalde hypotheekrente af te trekken van hun belastbaar inkomen. Daardoor betalen ze uiteindelijk minder inkomstenbelasting. Het is ooit ingevoerd om eigenwoningbezit te stimuleren. Zo is het fiscaal aantrekkelijker. Tegenstanders vinden dat oneerlijk tegenover huurders, die dit belastingvoordeel niet hebben. Vanaf 2014 is de hypotheekrente aftrek al stapsgewijs afgebouwd, eerst met kleine stapjes van 0,5 procent per jaar, later met 3 procent.

Huiseigenaren kunnen de hypotheekrenteaftrek jaarlijks terugvragen bij hun belastingaangifte of ervoor kiezen om deze maandelijks te laten uitbetalen via een voorlopige teruggaaf. Hieronder volgt aan het einde van dit artikel nog een rekenvoorbeeldje.

Voorwaarden en duur van hypotheekrenteaftrek

Deze aftrekpost voor wie een huis bezit, komt wel onder bepaalde voorwaarden:

• Hypotheekrenteaftrek geldt voor maximaal 30 jaar.
• De hypotheek moet worden gebruikt voor de aankoop, verbetering of onderhoud van de hoofdverblijfplaats van de belastingplichtige.
• Bij het afsluiten van nieuwe hypotheken komen sinds 2013 alleen nog annuïteiten- en lineaire hypotheken in aanmerking voor hypotheekrenteaftrek. Alle hypotheken van voor die tijd tellen nog gewoon mee.
• Het tarief voor de aftrek is in 2024 vastgesteld op 36,97 procent voor alle aftrekbare kosten voor de eigen woning.

Hervormingsadvies: verdere afbouw van deze aftrekpost

Een adviesgroep van ambtenaren bepleit in het rapport Bouwstenen voor een beter belastingstelsel (12 februari 2024) hervormingen op de woningmarkt. Dat vinden ze beter dan constant met nieuwe aftrekposten, vrijstellingen en uitzonderingen te komen, die de IT-systemen trouwens niet tot nauwelijks aankunnen. Het moet allemaal minder ingewikkeld worden.

Een van de belangrijkste aanbevelingen is een verdere afbouw van de hypotheekrenteaftrek plus een verhoging van het eigenwoningforfait en een mogelijke verplaatsing van de eigen woning van box 1 naar box 3 van de inkomstenbelasting. Dat is het deel van het inkomstenbelastingstelsel waarin sparen en beleggen wordt belast.

Wat is het eigenwoningforfait?

Het eigenwoningforfait is een bedrag dat bij het belastbaar inkomen wordt opgeteld. Het dient als een soort ‘fictieve huur’ voor eigenaren van woningen, om hun ‘woongenot’ in geld te waarderen én zo mee te belasten. Dit is om het verschil tussen huiseigenaren en huurders enigszins af te vlakken. Zo ontstaat een beetje meer gelijkheid. Het is gebaseerd op de WOZ-waarde van de woning. In 2024 geldt een eigenwoningforfait voor woningen met een WOZ-waarde tot 1,2 miljoen van 0,35 procent.

Wat is het verband met hypotheekrenteaftrek? Een rekenvoorbeeld

Voordat u de hypotheekrente kunt aftrekken van uw inkomstenbelasting is er dus éérst die fiscale bijtelling voor de huizeneigenaar, het genoemde eigenwoningforfait. Dat vraagt om een rekenvoorbeeldje:

• Hypotheekbedrag: 250.000 euro
• Rentepercentage: 4% per jaar
• Betaalde rente dit jaar: 10.000 euro
• Vastgestelde WOZ-waarde: 300.000 euro
• Jaarsalaris: 40.000 euro
• Eigenwoningforfait is 0,35% van de WOZ-waarde 300.000 = € 1.050 euro

Berekening van inkomsten uit eigen woning:

• Inkomsten uit eigen woning: 1.050 euro (eigenwoningforfait) – 10.000 euro (betaalde rente) = -8.950 euro (negatief omdat de rente hoger is dan het eigenwoningforfait)
• Over het bedrag van 31.050 euro is belasting verschuldigd uit box 1.

Mogelijke gevolgen van een verdere versobering van belastingvoordeel

De voorgestelde hervormingen kunnen aanzienlijke consequenties hebben voor huizenbezitters, waaronder een hogere belastingdruk en allerlei heroverwegingen met betrekking tot de financiële voordelen van een eigen huis. De hoogte van de hypotheekrente is sowieso altijd van invloed op de woningmarkt. Dus als de aftrekpost versoberd wordt, kan dat mogelijke kopers op andere ideeën brengen.

(Bron: Rapport Bouwstenen voor een beter belastingstelsel, Belastingdienst, Rijksoverheid, Hypotheker, Nationale Nederlanden, NU.nl, NOS, NRC, Vereniging Eigen Huis, archief. Foto: ANP)

NVM ziet huizenmarkt weer opveren: prijzen lager dan jaar geleden, maar ze stijgen nu weer licht