Consumentenpanel toont dat boodschappen duurder zijn geworden

Boycot afgeslagen

Bij het vaststellen van inflatie vergelijken we altijd met de prijzen in dezelfde maand in het vorige jaar. De oorzaken van de huidige inflatie zijn onder anderen de hogere grondstofprijzen en de energiekosten. Maar de winkelprijzen liggen nu nog een stukje hoger dan verwacht. Supermarkten wijten dat aan inkoopprijzen die veel hoger uitvallen dan alleen maar door die inflatie. Daarom dreigde recent nog een boycot van enkele A-merken. In Belgische supermarkten lagen geen producten meer van Nutella, Milka en Lu. Zover is het in Nederland niet gekomen.

Betaalbare boodschappen

De grote supermarktketens waren boos door die onnodig hoge prijzen. Toen Meldpunt Marcel Huizing, directeur van de Dirk van den Broek-keten, in januari 2022 vroeg om een reactie, zei hij: “Onderhandelingen met de leveranciers over de tarieven van het jaar zijn nooit gemakkelijk. Maar wij hebben hele scherpe inkoopprijzen nodig. Zo houden we de boodschappen betaalbaar.”

Op dat moment was het zo dat A-merken de inflatie meenamen in hun prijzen, volgens Huizing. “Dat is op zich niet gek. Maar er zijn helaas ook merken die dit gebruiken om hun winst te verhogen. Daar rollen wij niet de rode loper voor uit. En dus onderhandelen wij voorlopig nog even stroef door. Zo kan iedereen bij ons terecht voor betaalbare boodschappen. En dus óók van A-merken. Zeker in tijden waarin zaken als gas, licht, benzine, huurprijzen en verzekeringen al zoveel duurder worden.”

Geen extra verhoging

Unilever, producent van veel A-merken, wilde ons niets mededelen over de onderhandelingen met de supermarkten. Want volgens het bedrijf doen ze dat nooit. Een woordvoerster van Heineken meldde dat de bierbrouwer in elk geval de prijzen niet extra zou verhogen. De prijs was met ingang van het nieuwe jaar namelijk al verhoogd met 3,4 procent. “Bij ons is dit (een extra verhoging) niet aan de orde.”

Boodschappenprijs + 3,8 procent in 2021

Marktonderzoeker GfK heeft begin februari 2022 de jaarcijfers van de prijsontwikkeling over 2021 bekendgemaakt. Vorig jaar steeg de gemiddelde boodschappenprijs volgens GfK met 3,8 procent in vergelijking met 2020. De bron van het onderzoek is een consumentenpanel dat de prijzen van de boodschappen in kaart brengt.

Tabel 1: Prijsstijgingen/dalingen A-merken en merkloos (in 2021)

Hogere prijsstijgingen bij A-merken

Statistieken van het Centraal Bureau Statistiek lieten in september 2021 al zien dat de inflatie steeg naar 2,7 procent. Ook de oorzaak werd genoemd: duurdere energie (elektriciteit, gas en overige brandstoffen) zorgde voor een stijging van de inflatie. Energie was in september vorig jaar 19,4 procent duurder dan een jaar eerder.

“Vanaf dat moment begonnen de media uitgebreid over de inflatie te berichten. Die constatering van het CBS zie je ook onmiddellijk terug in de cijfers van ons consumentenpanel,” zegt Christine de Boer, Benelux marketing manager bij GfK. Bij de A-merken (tabel 1) is al veel eerder sprake van prijsstijgingen, namelijk al vanaf begin 2021. Maar bij de eigen merken (tabel 2) zien we de échte stijgingen inderdaad pas vanaf september.

Tabel 2: Prijsstijgingen/dalingen eigen merken (in 2021)

Over heel 2021 zijn de gemiddelde prijsstijgingen bij de eigen merken 1,4 procent tegen 6,2 procent bij de grote namen. Die trend zet nu verder door. “Maar of de A-merken meer doorberekenen dan alleen de stijging van de energiekosten kunnen we niet zeggen,” verklaart De Boer. “Daar is extra onderzoek voor nodig. Want dit zijn de data van ons consumentenpanel. Die geven de feiten. Maar ze vertellen niets over de achterliggende redenen.”

Koopkracht gaat er gemiddeld 40 euro per maand op achteruit