Wat is een datalek? En hoe gevaarlijk is het?

Wat is een datalek?

Bij een datalek gaat het om toegangswegen, wijziging, vernietiging of het vrijkomen van persoonsgegevens van een particulier of bedrijf, zonder dat dit de bedoeling is. Ook wanneer persoonsgegevens kwijt zijn en er geen back up is, is er sprake van een datalek. Dit kan gebeuren door een slechte beveiliging, menselijke fouten of (digitale) inbraak.

Om welke gegevens gaat het bij een datalek?

Bij een datalek zijn persoonlijke gegevens betrokken. Denk hierbij aan gegevens als uw naam, woonplaats, e-mailadressen, accountnamen, wachtwoorden, telefoonnummers en rekeningnummers. Wat er precies gelekt is, verschilt per datalek.

Recente datalekken

Waakhond Autoriteit Persoonsgegevens zegt dat iedereen in Nederland ervan uit kan gaan dat zijn of haar persoonlijke gegevens al gelekt zijn of nog gelekt zullen worden. Recent (30 juni 2023) bleek dat cybercriminelen de privégegevens van duizenden Landal Greenparks-bezoekers op het dark web hebben gepubliceerd. En in maart 2023 ontstond er ook al een grootschalig datalek met meerdere betrokken partijen. Onder meer de NS, VodafoneZiggo, pensioenfondsen PME en PFZW, zorgverzekeraar CZ, de Nationale Postcodeloterij, Heineken en het International Film Festival Rotterdam werden getroffen. Ook de gemeenten Leiden, Leiderdorp en Oegstgeest hadden er last van. Het datalek zou zijn veroorzaakt door een online inbraak bij het softwarebedrijf Nebu uit Wormerveer. Dit bedrijf levert digitale middelen voor het maken van klanttevredenheidsonderzoeken. In totaal zijn er meer dan 2 miljoen persoonsgegevens van Nederlandse gebruikers gestolen.

Hoe gevaarlijk is een datalek?

Hoe gevaarlijk een datalek is, is afhankelijk van waar deze is ontstaan en welke gegevens er zijn buitgemaakt. Wat criminelen mogelijk met uw gegevens kunnen, zetten wij hieronder op een rij:

1. Identiteitsfraude: criminelen kunnen uw persoonlijke gegevens gebruiken om rekeningen te openen of geld van uw rekening te stelen. Daarnaast kunnen ze misbruik maken van medische gegevens, waardoor valse verzekeringsclaims worden ingediend of medicatie kan worden voorgeschreven.
2. Phishing is een manier van oplichting waarbij criminelen inspelen op uw gestolen gegevens door te bellen of berichten te versturen. Ze vragen hierbij vaak om informatie of een nieuwe identificatie, waarna ze nog meer buit kunnen maken. Hoe u dit kunt herkennen, leest u hier.
3. Als criminelen in uw (sociale media) accounts kunnen, kunnen ze gegevens manipuleren of vreemde berichten namens u versturen. Hierdoor kunt u reputatieschade oplopen, of te maken krijgen met afpersing en schending van uw privacy.
4. Uw gestolen gegevens kunnen ook worden gebruikt om uw persoonlijke leven te verkennen en u te bespioneren.

Wat kan ik doen als gegevens betrokken zijn?

Zijn uw gegevens betrokken bij een datalek? Dan moet het desbetreffende bedrijf waarbij het datalek is ontstaan dit aan u melden. Komt u er zelf achter dat uw gegevens op straat liggen?Meldt dit dan bij de Autoriteit Persoonsgegevens. Zij kunnen de zaak dan nader onderzoeken.

Of uw e-mail of wachtwoorden op straat liggen, kunt u soms ook zelf controleren. Hoe u dit doet, kunt u lezen in dit artikel. Is dit het geval? Maak dan zo snel mogelijk een nieuw wachtwoord aan, zodat criminelen niet zomaar meer kunnen inloggen op uw account. Heeft u meerdere accounts met hetzelfde wachtwoord? Verander dan ook deze voor uw eigen online veiligheid.

Hoe kan ik een datalek voorkomen?

Zelf een datalek voorkomen kan niet altijd. Bedrijven en organisaties hebben vaak nou eenmaal gegevens van u nodig. Wel kunt u ervoor zorgen dat u niet méér informatie verstrekt dan strikt noodzakelijk is. Wordt een bedrijf dat uw gegevens bezit gehackt? Dan heeft u helaas geen invloed op de zaak, maar is de schade misschien enigszins beperkt. Bewaar uw wachtwoorden in ieder geval altijd op een veilige plek en stel deze regelmatig opnieuw in. Kies hierbij moeilijke wachtwoorden die niet gemakkelijk te raden zijn.

Zo weet u of uw wachtwoorden op straat liggen

(Bron: Archief, Autoriteit Persoonsgegevens, Justitia, MAX Vandaag, NOS. Foto: Shutterstock)