Handel in persoonsgegevens is verboden, maar in deze gevallen mag het wel
Uit een recent onderzoek door onder meer dagblad Trouw, is aan het licht gekomen dat kredietinformatiebureau Experian klantgegevens van KPN doorverkocht aan derden. Dit is in strijd met privacywetgeving. Maar er zijn omstandigheden waaronder doorgeven van persoonsgegevens mag.
Privacywetgeving is streng tegen handel in persoonsgegevens
Sinds de invoering in 2018 van de AVG (Algemene Verordening Gegevensbescherming), ook wel de privacywet genoemd, mogen organisaties niet zomaar persoonsgegevens doorgeven. Ze moeten zich houden aan allerlei specifieke voorwaarden om de privacy van individuen te waarborgen. Maar het gaat helaas nog regelmatig mis. Dat blijkt uit bovengenoemd onderzoek van De Groene Amsterdammer, Trouw en platform voor onderzoeksjournalistiek Investico in januari 2024.
Wat gebeurde er met klantgegevens van KPN door Experian?
Kredietinformatiebureaus zoals Experian verzamelen doorgaans klantgegevens. Ze kijken naar hun betaalgedrag. In het geval van Experian gaat het ‘m om doorverkoop aan derden van klantgegevens van KPN. Het gaat algauw om miljoenen Nederlanders, van wie de adressen op straat komen te liggen. Dit leidt tot grote zorgen over hun privacy en veiligheid. Vooral bij bekende Nederlanders zoals misdaadjournalist John van den Heuvel en VVD-Kamerlid Ulysse kan dat heel riskant zijn.
Na de onthulling heeft KPN Experian geschrokken gevraagd om de doorverkoop van klantgegevens te stoppen. Experian heeft aangegeven dat de gegevens van KPN-klanten niet meer door andere partijen opvraagbaar zullen zijn na februari 2024.
Onder deze voorwaarden is doorgeven van persoonsgegevens wél toegestaan
Organisaties mogen volgens de wet uw gegevens delen in deze 6 situaties:
1. Met uw toestemming
Alleen als u duidelijk instemt en begrijpt waarvoor u toestemming geeft. Dat kan zijn bij deelname aan een enquête over productgebruik.
2. Bij het uitvoeren van een overeenkomst
Als u een contract heeft, kunnen ze uw gegevens delen die nodig zijn bij de uitvoering ervan. Bezorging van een nieuwe telefoon kan bijvoorbeeld niet zonder uw adres te weten.
3. Door een wettelijke verplichting
Organisaties delen gegevens om aan wettelijke verplichtingen te voldoen. De belastinginspecteur vraagt bijvoorbeeld alle relevante gegevens op voor belastingheffing.
4. Bij een dringende medische noodzaak
Bij een noodgeval mogen medische gegevens zonder toestemming worden gedeeld met een arts.
5. Bij de uitvoering van een publieke taak
De overheid deelt persoonsgegevens voor de goede uitvoering van haar taken. Denk aan informatie aan verzekeraars na fraude.
6. Bij het gerechtvaardigd belang van de organisatie
Een bedrijf overweegt uw klantgegevens te delen en weegt in een privacytoets uw belangen af tegen die van het bedrijf.
Verkoop van persoonsgegevens komt vaak voor bij faillissementen
Uit onderzoek blijkt dat curatoren na faillissementen vaak klantgegevens zonder toestemming doorverkopen aan de hoogste bieder. Dit is niet altijd in lijn met de privacywetgeving.
Wat zijn de rechten van de Consument?
Consumenten hebben onder de AVG verschillende privacyrechten, waaronder het recht om te weten wat er met hun klantgegevens gebeurt, het recht op inzage, correctie en verwijdering van gegevens.
Betrokkenen kunnen deze schendingen dan melden bij toezichthouder de Autoriteit Persoonsgegevens. Die let op naleving van de AVG en kan optreden tegen organisaties die de wet overtreden.
Let zelf ook goed op, gooi niet zomaar al uw gegevens op straat
Uiteraard moet u zelf ook goed opletten dat u uw persoonsgegevens niet zomaar op straat gooit. Daar kan veel narigheid van komen. Bedenk goed voordat u allerlei gegevens zomaar weggeeft bij een afspraak of het maken van een reservering. Zo is het voor een restaurant, webshop of kapper totaal niet van belang om uw geboortedatum of geslacht te weten als u een afspraak wilt maken of contact wilt opnemen. Ze hebben geen wettelijke bevoegdheid om er naar te vragen, dus u hoeft het ook niet weg te geven. Sta daarom altijd even stil bij het doel van de opgevraagde informatie voordat u het weggeeft.
(Bron: Rijksoverheid, RTL Nieuws, NOS, Tweakers, Ius Mentis. Foto: Shutterstock)
Een afspraak of reservering maken? Deze persoonsgegevens mogen bedrijven (niet) aan u vragen