Buitenlandse ‘zorg-au pairs’ uitgebuit bij Nederlandse ouderen

Illegaal

Deze constructie is in strijd is met de Nederlandse Arbeidstijdenwet. Toch maakt de Sociale Verzekeringsbank (SVB), via persoonsgebonden budgetten, vergoedingen voor deze ‘zorg-au pairs’ rechtstreeks over naar buitenlandse zorgbureaus. “Ik noem dat PGB-fraude”, zegt Kitty Jong, vicevoorzitter van FNV in de uitzending van Meldpunt op 13 september.

24 uur aanwezig, 7 uur betaald

John Oosterveer (83) woont zelfstandig maar is hulpbehoevend. Na een verblijf in het ziekenhuis en revalidatie zoeken zijn buren naar een oplossing waardoor hij terug kan keren naar huis. Die wordt, via een Nederlandse bemiddelingsbureau, gevonden in Polen. Zorg-au-pair Iwona is in dienst bij een Poolse zorgverlener en woont 24 uur per dag in bij meneer Oosterveer. Toch krijgt ze hiervan maar 7 uur uitbetaald. Die betaling gebeurt uit het persoonsgebonden budget van meneer Oosterveer. De SVB maakt dit geld rechtstreeks over naar het Poolse bureau dat de zorgverleners uitbetaalt.

In opkomst

In Duitsland en Italië komt deze vorm van zorg veel voor, in Nederland is die in opkomst. Op dit moment bieden ongeveer 20 bemiddelingsbureaus werk aan circa 1000 buitenlandse medewerkers voor 24-uurs-zorg.

Zo werkt de constructie

Buitenlandse werknemers zijn blij met de inkomsten en Nederlandse ouderen zijn blij met de inwonende hulp. Een win-winsituatie zou je zeggen. De keerzijde is dat deze buitenlandse zorgmedewerkers overdag het huis niet mogen verlaten zonder toestemming. Ze mogen geen bezoek ontvangen en moeten ook ’s nachts beschikbaar zijn voor de cliënt. Na de 2 maanden werken in Nederland verblijven ze 2 maanden in hun thuisland om daarna weer terug te keren.

Arbeidstijdenwet zwaar overtreden

Meldpunt spreekt ook de Poolse Daria die in huis woonde bij een hoogbejaard echtpaar. Zij draaide lange dagen, kreeg weinig vrije tijd en raakte uitgeput. Ze noemt haar verblijf in Nederland “een nachtmerrie” en vergelijkt het met gevangenschap. De arbeidsinspectie (Inspectie SZW) en de FNV zeggen dat deze constructie met buitenlandse zorg-au pairs in strijd is met de wet. Inwonend personeel heeft volgende de Arbeidstijdenwet recht op 9 uur rust per 24 uur, 36 uur aaneengesloten rust per week en mag niet meer dan 60 uur per week werken. Aanwezigheid tijd wordt gezien als arbeidstijd. En daardoor werken de inwonende buitenlandse zorghulpen veel meer uren dan opgegeven. Verschillende arbeidsrechtadvocaten spreken zelfs van “uitbuiting die riekt naar slavernij”.

Beter controleren

Volgens de FNV moet de Sociale Verzekeringsbank veel beter controleren waar het PGB-geld naar toe gaat. “Je ziet dat de SVB in sommige gevallen 6500 euro per maand overmaakt”, zegt Kitty Jong in Meldpunt. “De verzorgende krijgt daarvan maar een paar honderd euro”. Het Poolse zorgbureau zegt dat zij werken met Poolse contracten die voldoen aan de Poolse wetgeving. Maar wie in Nederland werkt, valt onder de Nederlandse wetgeving.

Inspectie zorgt voor nabetaling

De Inspectie SZW ontvangt de laatste jaren diverse meldingen van werknemers en andere betrokkenen over mogelijke misstanden in de 24-uurs zorg. In één van de zaken zijn de betreffende werknemers na het onderzoek nabetaald. Zij hebben dus alsnog het loon gekregen waar zij recht op hadden. In andere zaken zijn de procedures nog niet afgerond.

‘Goed idee goed uitvoeren’

“Het concept van inwonende zorghulpen is goed. Maar dan moet je het wel goed organiseren en uitvoeren. En dat gebeurt hier niet”, zegt Hans Buijing, bestuurder van brancheorganisatie Zorgthuisnl in Meldpunt.

Meer informatie

Meer aandacht voor dit probleem in de uitzending van Meldpunt van vrijdag 13 september.