Alle vragen over mantelzorg in één artikel

Wat is mantelzorg?

Wie ‘mantelzorg’ opzoekt in het woordenboek, vindt de volgende definitie: ‘zorg gegeven door gezinsleden, buren of vrienden’. De definitie die het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) het begrip meegeeft is iets uitgebreider: ‘Mantelzorg is alle hulp aan een hulpbehoevende door iemand uit diens directe sociale omgeving. Ook minder intensieve hulp, de hulp aan huisgenoten en de hulp aan instellingsbewoners zijn meegenomen. Mantelzorg is hulp die verder gaat dan de zogenoemde ‘gebruikelijke hulp’. Onder gebruikelijke zorg kunt u alle zorg verstaan die men normaal al aan naaste geeft. Denk bijvoorbeeld aan de opvoeding en verzorging van kinderen of dat beetje extra hulp dat u uw partner geeft als hij of zij een griepje heeft.

Wie krijgt met mantelzorg te maken?

Als u niet al in aanraking bent gekomen met mantelzorg, is het bijna zeker dat u hier in de toekomst alsnog mee te maken krijgt. Hoe dit komt? Fleur Kusters legt uit: “We worden ouder, blijven langer thuis wonen en de overheid vraagt ook dat we zorgen voor elkaar. Je zou kunnen zeggen: je bent mantelzorger, je wordt mantelzorger of je (hebt) in de toekomst hulp van een mantelzorger nodig.”

Hoeveel mantelzorgers zijn er?

In totaal verlenen ongeveer 4,4 miljoen Nederlanders mantelzorg. “600.000 van hen doen dit langdurig (meer dan 3 maanden, red.) en intensief. Dat houdt in dat zij hier meer dan 8 uur per week aan kwijt zijn”, laat Kusters weten. Er is zelfs een groep mensen die 24 uur per dag zorg leveren aan hun zorgbehoevende naaste. Vooral in de leeftijdscategorie 45 tot 64-jarigen vinden we veel mantelzorgers.

Wat drijft mantelzorgers?

Voor dat zorgen kiezen zij vaak niet zelf; het overkomt mantelzorgers meestal. “Iemand in je omgeving waar je van houdt of waar je om geeft wordt ziek of hulpbehoevend en daar ga je voor zorgen. Soms zien we dat als een plicht, vaak vinden we dat heel vanzelfsprekend. Mantelzorg kan zwaar zijn, maar het geeft ook voldoening. Ongeveer 5 op de 6 mantelzorgers geniet van de leuke momenten van het zorgen.” Mantelzorg is dus iets heel anders dan vrijwilligerswerk, benadrukt Kusters. “Mantelzorg komt op je pad en voor vrijwilligerswerk kies je.”

Taken van een mantelzorger

Het takenpakket van een mantelzorger kan zeer uiteenlopend zijn. Het woord ‘zorg’ in ‘mantelzorg’ betekent lang niet voor iedereen hetzelfde. In sommige gevallen gaat het letterlijk om het verrichten van verpleegkundige taken, maar ook het doen van het huishouden, boodschappen en klussen in en om het huis kunnen onder de noemer mantelzorg vallen. Het gezelschap houden van de zorgvrager is ook een belangrijk aspect.

Welke mensen krijgen mantelzorg?

Uit cijfers van het SCP blijkt dat de helft van de zorgvragers een lichamelijke beperking heeft. 7 procent van alle hulpbehoevenden lijdt aan een terminale ziekte en een even grote groep heeft last van ouderdomsklachten. 6 procent heeft een psychosociaal probleem en 4 procent een verstandelijke beperking. Ook psychische problematiek komt regelmatig voor. 12 procent heeft hier last van.

Mantelzorg is zwaar

Het geven van mantelzorg is in sommige gevallen geen lichte taak. Het kan zowel fysiek als lichamelijk zwaar zijn. Hoewel de meesten (5 op de 6, zoals al gezegd) voldoening halen uit de fijne momenten, is het niet altijd leuk. Zeker als de persoon in kwestie erg dichtbij staat en hij of zij lang en intensief zorg nodig heeft. Mantelzorgers kunnen dan veel stress ervaren, waar ook psychische en lichamelijke klachten bij kunnen horen.

Welke hulp kunnen mantelzorgers krijgen?

Als dit het geval is, heeft iemand zichzelf eigenlijk al overvraagd, aldus Kusters. “De zorg delen kan dan een goed idee zijn. Bijvoorbeeld met familie of vrienden, de huisarts of thuiszorgorganisatie. Sommige gemeenten bieden ondersteuning aan mantelzorgers bij praktische taken, zoals het huishouden of vervangende zorg. Daarnaast hebben sommige zorgverzekeraars een aanvullend pakket waar de kosten voor een zogenoemde mantelzorgmakelaar in zijn opgenomen. Zij nemen een aantal uur per jaar regeltaken over, zodat jij meer tijd overhoudt voor jezelf.” Ook praten over wat er speelt is een goed idee. MantelzorgNL heeft een speciale Mantelzorglijn waar u naartoe kunt bellen via 030-760 60 55. U betaalt hier het reguliere tarief voor.

Valt mantelzorg en werk te combineren?

1 op de 4 mensen die iemand helpt, combineert het zorgen met een betaalde baan. Werkende mantelzorgers die wat tijd voor zichzelf nodig hebben, kunnen meestal gebruik maken van verschillende verlofregelingen. “Er zijn 3 soorten verlof: calamiteitenverlof, kortdurend zorgverlof, langdurend zorgverlof”, legt Kusters uit. “Omdat verlofregelingen vaak niet toereikend zijn kan flexibel werken een uitkomst bieden. Denk bijvoorbeeld aan flexibele werktijden, thuiswerken, overuren sparen en opnemen bij onverwachte zorgsituaties en parttime werken.

Bespreek de mantelzorg op uw werk

Uiteraard kan dit alleen als je de situatie bespreekbaar maakt op het werk. Toch doen lang niet alle mantelzorgers dat.” De redenen om dit niet te doen zijn uiteenlopend, maar veel mensen doen dit niet omdat zij privé en werk gescheiden willen houden of omdat zij bang zijn hun eigen carrière te beschadigen. Onnodig, want meestal zorgt het bespreken juist voor meer begrip voor de situatie. Bent u mantelzorger en kunt u het moeilijk combineren met uw werk? Op de website van MantelzorgNL vindt u veel informatie over verlofregelingen en tips over hoe u het best met uw werkgever kunt praten over dit onderwerp.

Mantelzorg makkelijker maken

Op de site van MantelzorgNL vindt u ook veel informatie over de zogenoemde mantelzorgwoning. Dit is een woning in de tuin van uw eigen huis of in die van degene die u verzorgt. Mensen die langdurig en intensief voor iemand zorgen, kunnen zo makkelijker zorg verlenen.

Staat uw vraag hier niet bij?

Heeft u na het lezen van dit artikel nog meer vragen over mantelzorg? Laat de vraag achter in de reacties, voor een eventueel deel 2 van dit artikel.

Bron: MAX Vandaag