Impulsaankopen doen een aanslag op uw budget: zo voorkomt u ze
We doen allemaal weleens impulsaankopen, de een wat meer dan de ander. Het gaat vaak om zaken, die u helemaal niet nodig heeft. Moet kunnen op zich. Het wordt vervelender als het vaker gebeurt. Want dan kan het een fikse aanslag op uw budget inhouden. Leer u te beheersen met deze tips.
Onbewuste processen in ons brein zetten aan tot impulsaankopen
Consumentenpsycholoog Patrick Wessels en de Vlaamse budgetcoach Sara Van Wesenbeeck, schrijfster van het boek Een Betaalbaar Jaar, zijn het erover eens dat impulsaankopen vooral voortkomen uit onbewuste processen in de hersenen. Volgens Wessels zijn zulke aankopen vaak het gevolg van mentale vermoeidheid, waarbij mensen niet altijd bewust afwegen of een aankoop nodig is. Van Wesenbeeck wijst erop dat het verlangen naar instant bevrediging ook een belangrijke factor is. Dat is vooral het geval bij jongeren, die liever genieten van het moment.
‘Slow shopping’ als oplossing
Beide experts adviseren iets wat zich het best laat omschrijven als slow shopping als een effectieve oplossing tegen impulsaankopen. De term wordt niet direct door iemand gemunt, maar is momenteel ‘in’ op social media platform TikTok, waar het wemelt van de impulsaankopers. De term past in het rijtje slow cooking (langzaam koken) en slow fashion (duurzame mode).
Slow shopping betekent bewust en doordacht winkelen. Daarbij neemt de koper de tijd om over aankopen na te denken voordat die tot actie overgaat. Dit helpt om aankopen nog eens goed te overdenken. De financiële stress vermindert er aanzienlijk door. Door een nachtje over een aankoop te slapen of een wandelingetje te maken, ontstaat wat meer afstand tot de verleiding om maar te kopen. De bedoeling is dat het daardoor wat gemakkelijker wordt om ergens ‘nee’ tegen te zeggen.
De voornaamste gedeelde tip van Wessels en Van Wesenbeeck is om flink de tijd te nemen bij het doen van aankopen. Dit vermindert de impulsiviteit en het stimuleert bewust budgetbeheer.
Tips om impulsaankopen te voorkomen
Beide experts geven bruikbare tips om impulsaankopen te voorkomen:
- Eet iets voordat u gaat winkelen: honger maakt u vatbaarder voor impulsaankopen.
- Maak een boodschappenlijstje: plan aankopen van tevoren en houd u aan een budget.
- Denk bewust na over de noodzaak: stel uzelf kritische vragen over de toegevoegde waarde van een mogelijke aankoop. Is dit echt wel nodig…?’ Zeker als u eigenlijk wilt besparen. Lees in dat verband hier over een interessante vuistregel die u kunt toepassen: de 1 euro-regel en 1 procent-regel. Vraag uzelf af: ‘Ga ik deze trui van 80 euro 80 keer dragen, waardoor deze iedere keer dat ik hem draag 1 euro kost?’ Is het antwoord ja, dan kunt u de trui kopen.
- Spreek af met vrienden: sociaal contact verbetert uw stemming aanzienlijk en vermindert de behoefte aan snelle aankopen.
- Ga sporten of wandelen: beweging geeft u in uw brein hetzelfde dopamine-effect als een aankoop, maar dan wel gratis.
- Beloof uzelf bedenktijd: loop een rondje of slaap er een nachtje over voordat u iets koopt.
- Geef uzelf een uitdaging: stel een doel (challenge) om bijvoorbeeld een maand geen impulsaankopen te doen en beloon uzelf achteraf.
Koopverslaving
Bepaalde aspecten van het doen van impulsaankopen doen sterk denken aan de kenmerken van koopverslaving. Meldpunt is al een aantal keer in het brein van de shopaholic gedoken.
Zo herkent u een koopverslaving
Shopaholics zijn herkenbaar aan hun gedrag. Onder meer deze zaken vallen op:
- Afspraken of hobby’s worden afgezegd om maar te kunnen winkelen.
- Winkelen veroorzaakt een bepaalde spanning, gevolgd door opluchting na betaling.
- Veel aankopen worden zelden of nooit gebruikt. Soms verbergen shopaholics hun aankopen. Daar komt vaak een leugentje aan te pas, want ze schamen zich voor hun gedrag. Maar er zijn er ook die al die onnodige spullen open en bloot uitstallen en opstapelen in hun huis.
- Pogingen om minder te kopen mislukken meestal.
Tips om van een koopverslaving af te komen
Herkennen is 1, ervan afkomen is 2. Probeer het eens met deze tips:
- Stel vragen vóór een aankoop: ‘Heb ik dit echt nodig?’.
- Creëer inzicht in uw uitgaven en schulden. Zet spaardoelen, beperk zo de toegang tot uw geld.
- Zoek naar het onderliggende probleem en praat erover. Overweeg professionele hulp bij aanhoudende problemen.
- Schrijf u uit van bepaalde nieuwsbrieven en verwijder shopping-apps op uw telefoon.
- Vervang uw koopaandrang door een andere activiteit, die dezelfde opwinding geeft.
(Bron: HLN, Een Betaalbaar Jaar (boek), HuffPost, The Independent, MAX Vandaag, archief. Foto: Shutterstock)
Een koopverslaving herkennen bij een ander en diegene helpen: zo doet u dat