Buy Now, Pay Later (BNPL): achteraf betalen breidt zich uit naar fysieke winkels, wat zijn de voors en tegens?
Eerst kopen, een paar weken later pas betalen: de betaalmethode Buy Now, Pay Later (BNPL) is populair in webwinkels, maar kan het binnenkort ook in fysieke winkels? Wel als het aan betaaldiensten Klarna en Adyen ligt, niet als het aan de Tweede Kamer ligt. Hoe dan ook, achteraf betalen is populair, maar ook omstreden. En de discussie hierover is wederom opgelaaid. Wat zijn de voors en tegens?
Welke partijen bieden BNPL aan?
In mei 2023 schrijven we al over betaaldiensten als Riverty (eerst AfterPay), Klarna en Billink. Zij bieden de mogelijkheid om online aankopen op een later moment af te rekenen, 14 tot 30 dagen na de aankoop. U krijgt dus wel meteen de beschikking over het product, maar het betaalde bedrag wordt pas later van uw rekening afgeschreven. Daarnaast is er de betaaldienst In3, waar u aankopen in 3 termijnen af kunt betalen.
Wat zijn de voordelen van achteraf betalen?
BNPL is om 2 redenen populair bij online aankopen. Ten eerste heeft u een bedenktijd. Mochten de thuisgestuurde schoenen toch niet bevallen, dan kunt u het retourneren, zonder dat u meteen geld kwijt bent. En ten tweede kan het in financieel opzicht handig zijn om de betaling uit te stellen. U kunt een product direct aanschaffen en de betaling uitstellen, bijvoorbeeld naar het moment dat uw salaris over wordt gemaakt. Als u nu nog weinig geld op uw rekening heeft, kunt u alsnog alvast een aankoop doen.
Wat zijn de nadelen van achteraf betalen?
Maar het achteraf betalen heeft ook keerzijdes. Want stel dat u 14 dagen na de aankoop het bedrag moet betalen, maar dat u dit vervolgens vergeet? Dan komt er een extra boete bovenop en kunt u zelfs te maken krijgen met incassobureaus. De BNPL-bedrijven halen een groot deel van hun inkomsten uit deze boetes en aanmaningskosten. In de loop van 2024 lezen we steeds meer over de hierdoor veroorzaakte ‘Klarna-schulden’. Vooral bij kinderen en jongeren is de potentiële financiële kwetsbaarheid hoog. In feite sluiten ze bij elke online aankoop een kortlopende lening af, terwijl bedrijven volgens de wet geen krediet aan minderjarigen aan mogen bieden.
BNPL, binnenkort ook in fysieke winkels?
Ondanks de verhalen over Klarna-schulden blijft het achteraf betalen onverminderd populair. De Autoriteit Financiële Markten (AFM) heeft zo’n 600.000 iDEAL-betalingen van minderjarige kopers ontdekt. Nu wil Klarna zijn activiteiten verplaatsen naar fysieke winkels, in samenwerking met betaalplatform Adyen. In de loop van oktober 2024 wordt de optie BNPL beschikbaar op alle 450.000 Adyen-pinapparaten die wereldwijd in omloop zijn, is de bedoeling. Onder meer Uber, eBay, Rituals, De Bijenkorf en het Rijksmuseum werken samen met Adyen, maar Klarna heeft niet verder gespecificeerd om welke winkels het gaat. Kledingwinkel H&M is één van de winkels die al langer de mogelijkheid biedt om aankopen later te betalen.
Maar in de Tweede Kamer heersen grote zorgen over deze ontwikkeling. “Wat voorheen online al voor veel leed zorgde, is straks niet meer weg te denken uit alle winkelstraten van Nederland”, verklaart Don Ceder (ChristenUnie) tijdens het wekelijkse vragenuur op dinsdag 1 oktober 2024. “Wat de ChristenUnie betreft gaat dit onzalige plan, aangekondigd door partijen als Adyen en Klarna, niet door. Anders staat ons een ramp te wachten”, doelt hij op de eerder genoemde Klarna-schulden onder jongeren.
Staatssecretaris Ingrid Coenradie (Justitie en Veiligheid) deelt de zorgen van Ceder en andere politici. “Wij willen niet dat mensen straks bijvoorbeeld dure schoenen op afbetaling kunnen kopen, waarvan ook nog eens duidelijk is dat ze wellicht niet eens betaald kúnnen worden, ook niet later.” Coenradie heeft beloofd om, samen met collega Teun Struycken (staatssecretaris Rechtsbescherming), het gesprek met de betaaldiensten aan te gaan. Bovendien moet er in 2026 nieuwe, strengere wetgeving komen, waardoor de AFM beter toezicht kan houden. Eerder in 2024 heeft de politiek al aangedrongen op een strengere leeftijdscontrole van jonge gebruikers van Klarna en andere betaaldiensten.
Waarom is achteraf betalen toch zo verleidelijk?
Het is dus nog onduidelijk in hoeverre we BNPL in fysieke winkels gaan zien. Maar de opmars van achteraf betalen is niet te stuiten, ondanks de risico’s die het met zich meebrengt. Hoe komt dat eigenlijk? Dat het koop- en het betaalproces van elkaar losgekoppeld zijn, is het verraderlijke van BNPL. Want u ervaart niet de ‘betaalpijn’, die u wel voelt als u schoenen koopt en direct afrekent. Deze betaalpijn herinnert ons eraan dat we niet ongelimiteerd geld uit kunnen geven, zoals consumentenpsycholoog Patrick Wessels uitlegt in deze column voor MAX Vandaag.
Bovendien vinden wij mensen het van nature lastig om een financiële planning te maken, verklaart Wessels in een ander MAX Vandaag-artikel. Daardoor hebben we de neiging om onze financiële toekomst iets te rooskleurig in te schatten. Het verklaart waarom veel consumenten een paar schoenen achteraf willen betalen, in de hoop dat ze er over 2 weken wél genoeg geld voor hebben, als hun salaris binnen is (zonder rekening te houden met mogelijke tussentijdse financiële tegenvallers).
Een tweede valkuil is het feit dat we onszelf al snel hechten aan onze aankopen. In de gedragspsychologie staat dit fenomeen bekend als het ‘endowment effect’ (schenkingseffect). Dat wil zeggen dat we een product mooier en beter vinden als we het daadwerkelijk in ons bezit hebben. Want ook als we er nog niet eens voor betaald hebben, voelen we ons al snel eigenaar van het gekochte paar schoenen. En dat vermindert onze neiging om deze schoenen alsnog voortijdig terug te sturen, waardoor we toch aan onze Klarna-betaalverplichtingen vastzitten… De AFM geeft in dit overzicht tips om niet in deze valkuilen te trappen.
(Bron: Archief, Klarna, Adyen, MAX Vandaag, ANP, NOS, RTL Nieuws, RTL Z, BNR Nieuwsradio, De Volkskrant, Consument. Foto: C. Nass/Shutterstock)