‘Sms-bom’ is hulpmiddel voor politie bij opsporingsonderzoek? Zo schadelijk is dit voor uw privacy

Wat is een sms-bom? Hoe werkt die precies?

Een sms-bom is een opsporingsmiddel waarbij de politie gerichte sms-berichten stuurt naar mensen die in de buurt van een misdrijf zijn geweest. Ze staan op een lijst opgemaakt op basis van gegevens van hun mobiele telefoon die op een specifieke zendmast heeft ‘aangestraald’.

Hoe komt de politie aan deze informatie? Pas als de politie toestemming heeft gekregen van het OM kan een opsporingsteam de gegevens opvragen bij het Centraal Informatiepunt Onderzoek Telecommunicatie (CIOT). Die beheert al onze privégegevens zoals onze telefoonnummers enzovoorts. Maar die mag het niet zomaar aan iedereen weggeven. Enige terughoudendheid is op zijn plaats. Daarbij weegt het OM de ernst van het misdrijf af tegen de mogelijke inbreuk op privacy.

Efficiënt opsporingsmiddel

Dit middel gebruikt de politie tegenwoordig regelmatig, bijvoorbeeld in Den Haag deze zomer na een fatale mishandeling van een 23-jarige man op het Plein. De politie zet deze techniek in om getuigen op te sporen die mogelijk waardevolle informatie hebben over het misdrijf.

Wat vinden critici van het gebruik van de sms-bom?

Hoewel de politie bij een sms-bom geen directe persoonsgegevens gebruikt, uiten sommige critici hun zorgen over de privacy. Hoogleraar Bart Schermer noemt de inbreuk op NU.nl echter ‘erg klein’ en wijst op het grote potentieel om verdachten sneller te identificeren. Maar hij benadrukt dat het belangrijk is deze methode alleen te gebruiken wanneer andere, minder ingrijpende maatregelen (zie onder) niet volstaan.

Het belang van privacybescherming

De politie mag in het algemeen niet zomaar alle persoonsgegevens bewaren. En iedereen heeft het recht om deze gegevens te mogen inzien en om bij een foutieve weergave een correctie te vragen. De Autoriteit Persoonsgegevens ziet op de naleving hiervan toe.

Welke alternatieve middelen kan de politie ook gebruiken?

De sms-bom kan effectief zijn in het vinden van getuigen, zoals blijkt in het geval van de dodelijke mishandeling in Den Haag. De politie ontvangt meerdere reacties die wijzen op 4 verdachten, afkomstig uit Duitsland. De politie beschikt echter ook over andere methoden dan de sms-bom:

• Stoepborden: de politie plaatst voor 1 week lang borden op de stoep op de plaats delict met daarop een getuigenoproep. Getuigen die beelden hebben gemaakt, kunnen deze via WhatsApp delen met de politie.
• Passantenonderzoek: de politie is op een bepaalde avond aanwezig op het plaats delict om te flyeren en mensen gericht aan te spreken.
• Social media: de politie plaatst een bericht op bijvoorbeeld Facebook en X.
• Tv-programma’s als Opsporing Verzocht.

Andere toepassingen van de sms-bom door de politie

Naast het vinden van getuigen wordt de sms-bom ook voor andere doeleinden gebruikt, bijvoorbeeld bij een drugsactie in Leiden. In dit geval stuurt de politie sms-berichten naar klanten van een in beslag genomen telefoon van een drugsdealer. Daarbij informeren ze de ontvanger van het sms’je over hulp bij drugsverslaving en de negatieve kanten van de drugswereld. Deze aanpak laat zien dat deze bulk-sms ook kan dienen om kwetsbare groepen te waarschuwen en hulp te bieden.

Ander voorbeeld van licht omstreden opsporingstechniek.

De sms-bom is niet het enige opsporingsmiddel dat toch licht omstreden is, vanwege het gevaar voor privacy. Ook slimme camera’s die overal hangen tegenwoordig, kunnen een inbreuk maken op uw persoonsrechten. Ook flitscamera’s kunnen als bijvangst veel gegevens over uw verblijfplaats vastleggen.

(Bron: Politie, Autoriteit Persoonsgegevens, Vakantieman, archief, Nu.nl, De Stentor. Foto: Shutterstock)

Slimme camera’s in Nederlandse steden alert op verdacht gedrag: maar hoe zit het met uw privacy?