Centrale Raad van Beroep legt ‘dringende reden’ om af te zien van terugvordering uitkeringen ruimer uit: ook schuld van UWV speelt rol
Het UWV kan bij eigen fouten niet zomaar meer een uitkering compleet herzien of terugvorderen. De wet spreekt van terugbetaling van het volledige bedrag, tenzij er sprake is van ‘dringende redenen’ om hiervan af te zien. Dat laatste rechtsbeginsel legt de Centrale Raad van Beroep (CRvB) in een recente uitspraak breder uit. De schuld van het UWV zelf is nu ook een factor om rekening mee te houden.
Waar draait het om in de beroepszaak over terugvordering UWV?
In de casus gaat het om een jongere die volgens het UWV in 3 jaar tijd ongeveer 14.500 euro te veel aan Wajong-uitkering (Wet arbeidsongeschiktheidsvoorziening jonggehandicapten) heeft ontvangen. Maar de jongere in kwestie heeft al die tijd keurig andere inkomsten uit werk en studiefinanciering opgegeven. Hij zegt voor de rechter dat het UWV niet adequaat heeft gehandeld en dat de uitkeringsinstantie medeverantwoordelijk is voor de ontstane situatie. Maar het UWV stelt zich op het standpunt dat bij terugvordering het volledige bedrag moet worden terugbetaald. Dat is voorgeschreven in de Wajong-wetgeving. Er is 1 uitzondering: “tenzij er sprake is van ‘dringende redenen’ om hiervan af te zien.” Laat nu net om dat begrip de hele zaak te draaien volgens dit rechtsprekende college.
Wat oordeelt de CRvB over deze zaak?
De Centrale Raad van Beroep (CRvB) benadrukt dat bij de beoordeling van ‘dringende redenen’ niet alleen gekeken moet worden naar de gevolgen van herziening of terugvordering door het UWV, maar óók naar de oorzaak ervan. Volgens de jongere is het UWV schuldig aan het te hoogopgelopen uitkeringsbedrag door op de handen te gaan zitten. Met de door hem eerlijk aangeleverde informatie is immers niets gedaan.
De CRvB stelt hem in het gelijk en legt het begrip ‘dringende redenen’ veel ruimer uit dan voorheen. Voortaan speelt de oorzaak bij de uitkeringsinstantie ook een voorname rol. En daarbij baseert de raad zich mede op veranderende inzichten in de maatschappij. Daar zullen de gevolgen van de zogenaamde Toeslagenaffaire niet vreemd aan zijn geweest, want die heeft voor veel beroering gezorgd. In de uitspraak van 18 april 2024 staat een verwijzing naar algemene beginselen van behoorlijk bestuur. Ook mag bij terugvordering de belangenafweging ‘niet onevenredig’ zijn.
Wat zijn de gevolgen van deze uitspraak van terugvordering van uitkeringen in het algemeen?
Deze uitspraak heeft gevolgen voor vergelijkbare zaken bij andere uitkeringen die het UWV verstrekt, zoals bij werkloosheid, ziekte, arbeidsongeschiktheid, zeggen juristen. Ze verwachten dit ook voor bijstandsuitkeringen door gemeenten en uitkeringen door de Sociale Verzekeringsbank (AOW, kinderbijslag). Uiteindelijk is dit een gunstige ontwikkeling voor mensen, die te maken krijgen met herziening of terugvordering van uitkeringen. UWV heeft bekend gemaakt nu ‘enkele honderden’ uitkeringszaken opnieuw te gaan bekijken.
UWV is recentelijk vaker op de vingers getikt bij terugvorderingen van uitkeringen. Zo is in diverse uitzendingen van Meldpunt het onderwerp behandeld, bijvoorbeeld bij terugvordering door het UWV van tienduizenden euro’s aan toeslagen van nietsvermoedende arbeidsongeschikten. Ook heeft het UWV uit eigen beweging onterecht opgelegde boetes ingetrokken.
(Bron: Rechtspraak, archief. Foto: ANP)
UWV vordert tienduizenden euro’s aan toeslagen terug van nietsvermoedende arbeidsongeschikten