Waarom zijn supermarktprijzen hier vaak hoger dan in het buitenland? Zo ontstaan die prijsverschillen

Tegenwerking door fabrikanten bij inkoop maakt supermarktprijzen hoger

Nederlanders die vaak boodschappen doen in Duitsland geven graag het voorbeeld van de goedkopere cola (1,50 euro in Nederland tegenover 1,07 euro in Duitsland). Zo zijn er wel meer flink van elkaar verschillende supermarktprijzen. Maar fabrikanten verhinderen vaak dat supermarkten goedkoper gaan inkopen in het buitenland. Dat rapporteert onafhankelijk onderzoeksbureau Ecorys in opdracht van het ministerie van Economische Zaken. Deze vorm van tegenwerking heet inkoopbeperkingen.

Daardoor kan het gebeuren dat consumenten prijzen van 1 op de 25 goederen gemiddeld 10 procent duurder zien uitvallen dan in andere landen. Meer dan de helft van de grote inkopers en ruim 300 bedrijven ondervinden zulke territoriale leveringsbeperkingen. Fabrikanten, voornamelijk van A-merken, verwijzen Nederlandse inkopers, inclusief marktleiders Jumbo en Albert Heijn, graag door naar Nederlandse vestigingen van leveranciers. En anders weigeren ze zelfs levering. Behalve supermarkten ervaren ook doe-het-zelfzaken en online platforms vergelijkbare problemen.

Wat is de oplossing tegen inkoopbeperkingen?

Demissionair minister van Economische Zaken Adriaansens pleit voor een Europees verbod op discriminatie naar vestigingsplaats in het handelsverkeer tussen bedrijven. Dat betekent dat inkopers overal in Europa terecht moeten kunnen. Deze oplossing opperen haar collega’s in Tsjechië en Oostenrijk ook al.

Het probleem bij import is verder dat etiketten moeten zijn opgesteld in de taal van het land waar de producten verkocht worden. Dat valt met nieuwe etiketten te omzeilen, zoals online supermarktketen Picnic het aanpakte, door de etiketten in hun app te vertalen. Daar is volgens het onderzoek het laatste woord nog niet over gezegd. Is het verboden? De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) zegt van wel, Picnic vindt van niet. Topman Muller stelt dat het namelijk niets met voedselveiligheid heeft te maken, maar uitsluitend met economische motieven. De minister is wel bereid te kijken naar etiketten voorzien van een QR-code die naar een vertaling leiden.

Andere oorzaken van hogere supermarktprijzen dan in het buitenland

Er zijn nog meer redenen aanwijsbaar voor de soms grote prijsverschillen in vergelijking met het buitenland.

1. Hoger btw-tarief in ons land op voedingswaren

Consumenten in de grensstreek met Duitsland die bij onze oosterburen hun boodschappen doen, zien een verschil in btw-tarieven. Nederlanders betalen 9 procent btw op voedingswaren tegen 7 procent in Duitsland. Dat verschil ziet de consument direct terug in de supermarktprijzen.

2. Kleinere markt en minder sterke inkoopkracht

De prijsverschillen met Duitsland liggen ook aan de schaalvergroting en de sterkere inkoopkracht van een grotere markt, waar de concurrentie ook veel groter is. Dat leidt automatisch tot lagere supermarktprijzen. Onze markt is klein en de inkoopkracht is aanzienlijk lager.

3. Nederlandse neiging naar aanbiedingen heeft grote invloed op supermarktprijzen

Nederlandse supermarkten zijn ‘verslaafd aan aanbiedingen,’ schreef het AD eerder dit jaar. Daardoor betalen consumenten voor producten in de aanbieding uiteindelijk vaak de normale prijs. In Duitsland wordt vaak de werkelijke prijs op het artikel vermeld, wat een veel rustiger winkelervaring oplevert.

Toekomstige ontwikkelingen rond supermarktprijzen

Supermarktketen Jumbo is nu op zoek naar zo’n rustiger winkelervaring als in Duitsland. Het introduceert een nieuwe strategie met tegelijkertijd lagere dagelijkse prijzen én minder aanbiedingen. Of bij de huidige inflatie de rest gaat volgen, is tot op heden onzeker.

Het CBS constateert een hoopvolle ontwikkeling waarbij er sprake is van deflatie (prijsdalingen), het omgekeerde van inflatie (prijsstijgingen). Die constatering gaat wel verzeld van de opmerking dat er nog weinig van te merken is bij de boodschappen: de prijzen blijven stijgen, zij het minder hard.

(Bron: Ministerie van Economische Zaken, Ecorys, NOS, AD, ANP, CBS. Foto: ANP)

Weinig te merken van deflatie bij de boodschappen: prijzen blijven stijgen, maar minder hard