Mantelzorg: wat is het, voor wie is het bedoeld en wie zijn de mantelzorgers?

Wat is mantelzorg?

Mantelzorg komt steeds vaker voor, van gehandicaptenzorg tot ouderenzorg. Deze vorm van zorg is het best te typeren als hulp door iemand uit diens directe sociale omgeving, familie of vrienden. Er zijn ook vrijwilligers die zich aandienen om een helpende hand te bieden. Het hoeft beslist niet om louter intensieve zorgtaken te gaan. Soms is iemand gezelschap houden door samen een kopje thee te drinken met een koekje erbij al genoeg. Soms gaat het om ondersteuning bij huishoudelijke taken. Of de mantelzorger regelt allerlei praktische zaken. Misschien is er een kleine verbouwing nodig waar die supervisor van kan zijn.

Meestal gratis, maar ook vergoedingen voor mantelzorg

Mantelzorg is meestal gratis en komt voort uit naastenliefde. Maar er bestaan ook vergoedingen voor. Dit zegt de Rijksoverheid erover op zijn website: “Mantelzorg is onbetaald. Maar er bestaan wel verschillende vergoedingen. Soms is ook betaling uit een persoonsgebonden budget mogelijk.”

Voor wie is het bedoeld?

Mantelzorg is bedoeld voor mensen die zorg nodig hebben en niet zelfstandig meer in hun dagelijkse behoeften kunnen voorzien. Hun zorgbehoeften zijn vaak heel verschillend. In aanmerking voor deze zorg komen:

• Ouderen
• Mensen met een lichamelijke of verstandelijke of psychosociale beperking
• Mensen die tijdelijk extra hulp nodig hebben, bijvoorbeeld alleenstaanden die oor een operatie niet voor zichzelf kunnen zorgen
• Terminaal- en langdurig zieken

Wie zijn de mantelzorgers?

Mantelzorgers komen vaak uit de directe omgeving van de hulpbehoevende. Meestal is het familie, bij ouderen vaak hun kinderen of kleinkinderen. Er zijn ook mensen die zich als vrijwilligers aandienen.

Hoe zwaar is het?

Overweegt u om ook mantelzorger te gaan worden? Vergis u dan niet in de zwaarte van deze (zelfopgelegde) taak. Het kan zowel fysiek als mentaal behoorlijk zwaar werk zijn. Gemakkelijk is anders, want als helper houdt u tegelijkertijd allerlei ballen in de lucht, uw eigen leven en werk bijvoorbeeld. Neem daarom vooral niet te veel werk op uw schouders. Overbelasting en stress liggen doorgaans op de loer. Het Steunpunt Mantelzorg in uw gemeente kan uitkomst bieden. Ook is er de Mantelzorglijn van MantelzorgNL voor morele support en adviezen. Er bestaan mantelzorgmakelaars en verlofregelingen voor werkende mantelzorgers

De rol van de mantelzorger in de huidige problematiek rond de ouderenzorg

Mantelzorgers worden steeds belangrijker voor de ouderenzorg, waarin lange wachtlijsten, personeelstekorten en hoge kosten de koers bepalen. Zoals gezegd is deze zorg niet eenvoudig. En het is ook zeker niet dé oplossing, maar wel een oplossing. Mantelzorgers lopen ook regelmatig vast.

Het recente advies voor een herziening van het zorgstelsel (‘Met de stroom mee’), zoals voorgesteld door de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving(RVS) erkent dit ook. De RVS stelt vast dat de zorg te duur, te ingewikkeld en ontoegankelijk is geworden. Daarnaast pleit het ervoor om de zorgpremie fors te verlagen en de inkomensafhankelijke bijdrage te verhogen. Zo kan de zorgtoeslag worden afgeschaft. Bovendien is het een pleidooi voor betaalde mantelzorg waar dat dure zorg kan vervangen. Voor hoogleraar Marcel Canoy, gezondheidseconoom aan de VU in Amsterdam, moet zelfs ons hele zorgstelsel op de schop. Hij legt de nadruk op de inbreng door de burgers zelf.

Voor de Tweede Kamer is dit allemaal niet genoeg. Een Kamermeerderheid (3 oktober 2023) is voor het voorstel voor een terugkeer van het ouderwetse verzorgingshuis of bejaardenhuis. Deze taak moet dan komen te liggen bij het nieuwe kabinet na de verkiezingen in november 2023.

(Bron: De Volkskrant, De Telegraaf, NRC, Archief, MAX Vandaag. Foto: Shutterstock)

Overbelaste mantelzorgster Stire kan niet meer: ”Maar we gaan door”