Ouderen kunnen ook ADHD of autisme hebben, maar worden minder snel doorverwezen

Wat is ADHD ook weer?

Allereerst om het geheugen even op te frissen: wat is ADHD ook weer? In de volksmond is het de afkorting voor ‘alle dagen hartsikke druk’. Dat slaat dan in het algemeen op kleine kinderen en pubers. Maar vergis u niet: het komt wel degelijk ook voor bij volwassenen en ouderen.

ADHD staat voor Attention Deficit Hyperactivity Disorder. De kenmerken daarvan zijn concentratieproblemen en hyperactiviteit. Er bestaan 3 vormen van ADHD:

1. Onoplettend gedrag en moeite om de concentratie te behouden
   ADHD’ers zijn snel afgeleid en kunnen vergeetachtig zijn.
2. Hyperactief/impulsief gedrag
   Personen met deze vorm zijn erg druk en heel beweeglijk, soms zelfs agressief. Slaapproblemen zijn niet ongebruikelijk.
3. Een mengvorm van de 2 hierboven genoemde vormen
   ADHD’ers kunnen bijvoorbeeld grote problemen hebben met onrustige websites met veel knipperende beelden.

Op latere leeftijd pas de diagnose krijgen

In de uitzending van het MAX-radioprogramma Villa VdB van 17 augustus 2023 vertelt psychotherapeut Arjan Videler dat ADHD, autisme of borderline ook bij sommige mensen pas op latere leeftijd wordt vastgesteld. Daar voegt hij aan toe, dat het ook bij 60-plussers nog goed te behandelen is. Het is ook niet zo dat je na je jeugd zomaar over ADHD kan heen groeien. Ga er maar vanuit dat wie die symptomen heeft sinds zijn/haar jeugd, maar dat nooit heeft geweten, die als oudere nog steeds heeft. Daarom roept Videler in genoemde uitzending huisartsen en praktijkondersteuners op om ouderen vaker door te sturen. “Het gaat wel al beter, maar ik denk dat er nog een wereld te winnen is,” zegt hij.

De tot dan toe onwetende ouderen, die hem in zijn praktijk bezoeken, voelen zich ‘bevrijd’ als ze de diagnose van hun langdurige kwaal eindelijk vernemen. “Mensen hebben in hun leven manieren gevonden om zich staande te houden. Ze deden altijd hun best zich aan te passen, maar waren snel overprikkeld.” Maar als ze bij Videler de diagnose horen, ervaren ze dat als het laatste puzzelstukje. Ineens valt alles voor hen op z’n plek en kunnen ze hun gedrag eindelijk plaatsen. Een en ander valt te lezen in het boek Met de jaren – Waarom het wel zin heeft om ouderen met psychische problemen te behandelen, dat Videler heeft geschreven samen met Rosalien Wilting

Door pensionering verwerven ze het inzicht

Volgens Videler is het moment van pensionering vaak bepalend. Dan valt de structuur van het werkzame leven weg. Zodra dat gebeurt, komen de ADHD-verschijnselen vrijwel direct aan het oppervlak. Als de diagnose is gesteld, kan er aan een oplossing gewerkt worden. Dat is ook fijn voor partners, kinderen en kleinkinderen, die ook last ondervinden van het gedrag van die persoon. Ga dus naar de huisarts en laat u niet wegsturen, zo luidt de conclusie van de psychotherapeut, die een leeftijdsdiscriminatie bespeurt bij de doorverwijzing van 80-jarigen met een depressie. Eenzaamheid en depressie zijn bekende uitingsvormen van ADHD op hogere leeftijd.

ADHD op hogere leeftijd

Dat ADHD ook bij ouderen voorkomt is al langer bekend. Het staat uitgebreid gedocumenteerd in een proefschrift van onderzoeker Marieke Michielsen uit november 2015 (VUmc). Zij stelt vast dat deze chronische psychiatrische ontwikkelingsstoornis bij bijna 3 procent van de Nederlandse 60-plussers voorkomt, terwijl dat bij kinderen ongeveer 5 procent is en bij volwassenen 4 procent.

Medicijn tegen ADHD

Er bestaat een medicijn tegen ADHD, dat door studenten vaak oneigenlijk gebruikt wordt om hun concentratie bij vermoeidheid op peil te houden. Het heet methylfenidaat en is te koop onder de merknaam Ritalin, die als een soortnaam is gaan gelden. Het werkt omdat het ervoor zorgt dat er meer dopamine en noradrenaline in de hersenen vrijkomen. Zo is het eenvoudiger om bij de les te blijven. Als u meer wilt weten over het verschil in ADHD bij mannen en vrouwen, lees dan dit artikel.

(Bron: Villa VdB, Medisch Contact, MAX Vandaag, Gezondheidsnet, VUmc, Impuls & Woortblint, Parnassia Groep, GZ-Psychologie. Foto: Shutterstock)

Last van bewegende plaatjes, video’s, en geknipper op sites? Zo komt u er vanaf