NS krijgt boete van 1,5 miljoen voor afschalen dienstregeling. En wat gebeurt er na recente treinstoringen?

Boete moet gaan naar voordelige maatregel voor reizigers

De overheidssteun was er op gericht de door de NS geleden schade te compenseren. Opvallend is dat er een bestemming is genoemd voor het hoge boetebedrag. Ze moeten het stoppen in iets waar de reiziger voordeel van heeft. Reizigers organisatie Rover vindt dat de NS de reizigers inspraak moet geven bij de besteding van die boete.

Boete door uitval treinen in 2e helft van 2022

De periode waar de NS nu op wordt aangesproken door Heijnen gaat over de 2e helft van 2022. Door personeelstekorten kon het bedrijf niet de gebruikelijke dienstverlening leveren aan de treinreizigers. Treinen waren drukker en er was meer uitval. Daarbij duurden de ritten ook vaak langer. Sindsdien is de NS bezig om de personeelstekorten te verkleinen. Dat lijkt nu te lukken na de invoering van de nieuwe dienstregeling in december vorig jaar. Het ministerie spreekt van een “voorzichtig bemoedigend signaal.”

Pro Rail ook beboet

Behalve de NS krijgt ook ProRail een boete opgelegd, van maar liefst 100.000 euro. Dat kwam omdat reizigers te maken hadden met te veel vertragingen op de hogesnelheidslijn tussen Schiphol en Antwerpen. Maar Heijnen noemt de NS hier medeschuldig aan. Volgens berekeningen van RTL Z zouden de 10 grootste incidenten van de NS bij elkaar opgeteld zelfs hebben gezorgd voor ruim 1 miljoen minuten vertraging in 2022. Omgerekend is dit 695 dagen. De grootste oorzaak: de stakingen van het ov-personeel. In oktober 2022 vormde het aanleiding voor een uitzending van Meldpunt.

Wat wordt de volgende boete voor NS…?

De laatste keer dat de NS een boete kreeg was in 2017. Of er ook een boete zal volgen aan de NS na de grootscheepse storing van 4 en 5 juni 2023, waardoor er bijna 1 dag geen treinen reden vanuit Amsterdam en omgeving, is een voor de hand liggende vraag. Er was geen alternatief vervoer of slaapplekken geregeld voor de vele gestrande reizigers. Toevallig vonden op die dagen concerten plaats van Harry Styles in de Johan Cruijff Arena met bezoekers uit heel het land. Meldpunt legt de vraag voor aan reizigersorganisatie Rover.

Boete heeft met eenmalige subsidie te maken, niet met de concessie aan de NS

“Dit is niet eenzelfde situatie,” zegt Rover beleidsmedewerker Frank Visser. “Normaal gesproken wordt de NS afgerekend op zogenaamde prestatie-indicatoren. Daar zijn er in totaal 11 van. Bijvoorbeeld: treintijden, vertragingen en genoeg beschikbare zitplaatsen. Dan kijken ze naar het gemiddelde over 1 heel jaar of daar wel aan voldaan is. Indien niet, volgt er een boete.” Die prestatie-indicatoren staan in de concessie (vergunning) die de overheid afgeeft aan de NS.

“Maar de boete over 2022 heeft niets met deze concessie te maken, maar met de subsidie om de tekorten na corona te compenseren.” De extreme treinstoringen in Amsterdam na Harry Styles zouden op zich wel weer het jaargemiddelde van de indicatoren over 2023 kunnen drukken en aan het eind van het jaar een boete kunnen opleveren. Dit soort storingen komt overigens vaker voor. De NS zal om een toekomstige boete te voorkomen nu vermoedelijk wel wat harder moeten lopen om de storingen met betere dagen te kunnen compenseren. Die mogelijkheid zit er altijd nog in.

Wat betekent het voor de reizigers en Harry Styles bezoekers?

Op de site van Rover staat een service artikel, dat laat zien waar reizigers recht op hebben die (na Harry Styles) niet meer hebben kunnen reizen. Er blijkt van alles mogelijk te zijn, zoals geld terug, vervangend vervoer of zelfs slaapplaatsen. “Het hangt er vanaf wanneer je hebt ingecheckt met je OV-kaart of dat je je E-ticket hebt gekocht vóór de storing,” zegt Visser. Maar vervolgschade als ongebruikte concerttickets wordt niet vergoed volgens de wet.

“Vervangend vervoer of hotel regelen moet in overleg met de NS gebeuren, anders is er geen vergoeding,” vult Visser nog aan. Bij deze uitzonderlijke storingen heeft Rover wel tot maximale coulance opgeroepen bij de NS. “Want bij zoveel gestrande reizigers is zulk overleg natuurlijk niet mogelijk.”

Overvolle treinen: het is weer raak op het spoor

(Bron: Rover, ANP, NS, RTL Z. Foto: ANP)