Zou bonus voor reparatie kapotte elektronica ook in Nederland kunnen werken?

Repareren of een nieuwe kopen?

Kent u dat? Uw dure koffiezetapparaat begint zomaar te lekken. Maar de garantie is al een poosje verstreken, of u bent hem samen met kassabon van de aankoop kwijtgeraakt. De verleiding is groot het apparaat weg te doen en een nieuwe te kopen. Een nieuw apparaat aanschaffen gaat immers veel gemakkelijker. Het is bijna een automatische reflex. Maar tegelijkertijd is het ook een beetje kapitaalvernietiging. Toch is dit wat veel mensen doen met hun smartphones, want een nieuwe heeft ook weer de laatste technologische snufjes. Maar er is ook een groeiende groep mensen die voor reparatie gaat, zeker in moeilijke tijden van inflatie.

Wat is die bonus voor reparatie in Oostenrijk?

Oostenrijk heeft een speciale bonus ingevoerd om kapotte elektronische apparaten te laten repareren in plaats van ze direct te vervangen. Zo wil dat land de bergen afval van elektronische en huishoudelijke apparaten terugdringen. En de maatregel die nu 1 jaar bestaat, is enorm succesvol.

Het Oostenrijkse ministerie voor Klimaat en Energie rapporteert dat al meer dan 560.000 elektronische apparaten zijn gerepareerd in 1 jaar tijd. Daarmee overtreft het alle verwachtingen, want er was ingezet op 400.000 reparaties tegen het begin van 2026.

Hoe werkt die bonus in Oostenrijk precies?

Het Oostenrijkse subsidieprogramma werkt heel simpel. De staat subsidieert 50 procent van de kosten voor een reparatie per apparaat, met een maximum van 200 euro. Daartoe geeft het reparatievouchers uit. Wie een voucher heeft gebruikt, kan weer een nieuwe aanvragen. Tot op heden is er in 1 jaar tijd al voor 51 miljoen euro aan bonussen uitbetaald. Vanwege het grote succes komt daar in de komende jaren nog eens 130 miljoen euro aan financiering bovenop.

Mobieltjes doen het erg goed in het Oostenrijkse reparatieprogramma. Er zijn al bijna een kwart miljoen stuks gerepareerd. Andere goedlopende reparaties gebeuren aan vaatwassers, wasmachines, koffiezetapparaten en laptops. Het zijn vaak ook kleine bedrijfjes die profijt hebben van de reparatieopdrachten van consumenten. Goed voor de lokale economie. Dus het mes snijdt aan 2 kanten.

Wat doen we in Nederland al op dit gebied?

“In Nederland kennen we al de zogenaamde uitgebreide producentenverantwoordelijkheid (UPV),” zegt Antoine Heideveld, directeur van kenniscentrum Het Groene Brein. Deze stichting heeft als missie het realiseren van een circulaire, inclusieve economie. “Die UPV geldt zowel voor producenten als voor importeurs die iets op de markt brengen. Ze zijn verantwoordelijk voor het afval dat ontstaat door afgedankte appratuur. Dat wordt ingezameld en gerecycled. Een koelkast wordt weer teruggenomen van de consument. Van het staal wordt staal gemaakt en het plastic wordt versnipperd. Maar er ontstaat niet direct een nieuwe koelkast uit.”

In ons land is de Stichting Open verantwoordelijk voor de inzameling van oude apparaten. Onder de naam Wecycle zijn er 13.000 inleverpunten door het hele land, niet alleen in gemeentelijke milieustraten.

Wat als uw apparaat nog te repareren valt?

Als u denkt dat er nog een reparatie mogelijk is, bijvoorbeeld voor een wasmachine, dan kunt u binnen de garantietermijn naar uw oorspronkelijke leverancier. Of u zoekt via Techniek Nederland een erkend reparatiebedrijf bij u in de buurt. Recent is het Nationaal Reparateursregister ingevoerd, een initiatief van Techniek Nederland en het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en samen ontwikkeld met het Centraal Register Techniek. Zo wordt het eenvoudiger om een apparaat te laten repareren door een erkend reparateur.

Het is raadzaam om echte energievreters (vaak oude koelkasten) niet meer te laten maken. Fietsaccu’s vallen vaak nog te reviseren, maar dat moet dan wel vanwege brand- en explosiegevaar kundig gebeuren. Anders wordt het alsnog een nieuw exemplaar. Bij niet meer leverbare modellen van accu’s is revisie echter de enige optie. Bij telefoons is in plaats van nieuwkoop ook nog de aankoop van een refurbished (gereviseerd) toestel mogelijk.

Zou zo’n bonus voor reparaties hier ook kunnen?

Meldpunt legt de vraag voor aan Heideveld of een bonussysteem ook iets voor Nederland zou zijn. Hij is er meteen enthousiast over, maar schetst eerst de situatie waarin we ons nu bevinden. “Waar Stichting Open zoveel mogelijk recyclen als doelstelling heeft, zijn wij bij Het Groene Brein heel erg voor reparaties waar het kan,” reageert hij. Maar het een sluit het ander niet uit. Er is een goed contact over deze materie tussen de 2 stichtingen met een groene missie.

Vanuit de EU is er al een Right To Repair-regeling, die ervoor moet gaan zorgen dat het gemakkelijker en goedkoper moet worden voor consumenten om voor reparatie te gaan. Het is onderdeel van de Europese Green Deal. “Er bestaat ook al het Nationale Programma Circulaire Economie 2023-2030 (NPCE) dat toeziet op het zuiniger omgaan met grondstoffen. Daarin is het streven opgenomen dat er meer gerepareerd moet en kán worden. Niet elk apparaat leent zich er echter voor om zich gemakkelijk te laten repareren. Neem bijvoorbeeld de elektrische tandenborstel. Die is nog best lastig om te repareren. Een bonus op reparaties zoals in Oostenrijk zou heel goed zijn voor ons in Nederland, maar het is nog niet als zodanig voorgesteld.”

Repair Café’s

Vanuit Het Groene Brein kan Heideveld het initiatief van de zogenaamde Repair Café’s van harte aanbevelen. “U kunt dan uw kapotte elektrische apparaat voorleggen aan reparatiedeskundigen in zo’n Repair Café. Die zitten in buurtcentra en vaak ook naast kringloopwinkels door heel het land.” Het zijn vrijwilligers die vanuit een groen hart deze reparaties uitvoeren.

“Er zijn best veel van dit soort initiatieven, maar er is heel weinig verplichtends aan. Zo’n bonus voor reparaties zou daarom heel stimulerend kunnen werken voor consumenten.”

Refurbished producten kopen? Zijn ze wel goed en echt goedkoper?

(Bron: ANP, Het Groene Brein, EU, Ministerie van I&W, Stichting Open, Wecycle, Repair Café: Foto: Shutterstock).