E-sigaret mag geen exotische smaakjes meer hebben, maar verslavingsrisico blijft
Vanaf 1 oktober 2023 mag de e-sigaret alleen nog naar tabak smaken. Alle toegevoegde exotische smaakjes zijn vanaf dat moment verboden, want die wekken verslaving bij kinderen in de hand. “Dit is op zich goed nieuws, maar we zijn er nog lang niet,” zegt longarts Wanda de Kanter. Zij is een van de initiatiefnemers van het burgerinitiatief ‘Nicotinee’ voor een nicotinevrije samenleving.
Het begin van een nieuwe verslaving
De e-sigaret of vapor (of vape) is geïntroduceerd om rookverslaving via gewone sigaretten te voorkomen. Maar in praktijk heeft het een nieuwe verslaving in de hand gewerkt. Vooral jonge kinderen vallen bij bosjes voor de verleiding van de exotische smaakjes waarmee dit product op de markt komt. “Dat verbod is beslist goed nieuws ja, maar slechts een stapje op weg naar de oplossing,’ reageert De Kanter. “Allereerst betekent het alweer een jaar uitstel, want het zou dit jaar op 1 juli al zijn ingegaan. De meest expliciete toename van het gebruik van vapes is namelijk onder kinderen.” Met andere woorden: langer wachten betekent in de tussentijd nóg meer jongverslaafden.
’s Nachts onder de dekens inhaleren
“Hele klassen van kinderen van 13 à 14 jaar lopen met die vapes. Of ze roken al op de basisschool. Er zijn er ook die ’s nachts onder de dekens inhaleren, waar niemand het kan zien. Weet wel dat in een zo’n vape 500 pufjes zitten met nicotine. Dat is evenveel als in een pakje gewone sigaretten.”
De Kanter strijdt al jaren tegen de tabaksindustrie die ze samen met zijn marketeers en dealers verantwoordelijk stelt voor het verslaafd maken van jeugd aan e-sigaretten. “Instagram, Snapchat, TikTok en betaalde influencers stimuleren het gebruik ervan,” observeert De Kanter. “Kinderen gaan het gebruiken, want de lekkere smaakjes zijn een aantrekkelijke reden om ermee te beginnen.” Want bij gewone sigaretten is er eerst nog een drempel van de rook waar ze ziek of misselijk van worden.
Geen toezicht
Dan zijn er ook nog de producten uit China die gewoon aan huis worden bezorgd. Een ID is bij ontvangst niet nodig. “Het grote probleem zit hem in het ontbreken van handhaving,” zegt De Kanter. “Kinderen krijgen zonder belemmering toegang tot die vapes. Niemand die erop let.” Ouders zijn vaak radeloos wat ze moeten doen om dit te stoppen, constateert ze.
Als probleem is het vergelijkbaar met fastfoodtentjes in de buurt van scholen. Staatssecretaris Maarten van Ooijen van Volksgezondheid, Welzijn en Sport werkt momenteel actief aan een verbod op uitbreiding in het kader van het Nationaal Preventie akkoord.
Burgerinitiatief Nicotinee
Daarom is De Kanter samen met een aantal maatschappelijke organisaties het burgerinitiatief Nicotinee gestart. Het gaat hier een flinke stap verder dan alleen maar een rookvrije generatie. Nee, het wil een nicotinevrije generatie, te beginnen met een verbod op de verkoop van nicotinehoudende producten aan minderjarigen. Het startpunt is iedereen vanaf geboortedatum 1 januari 2012. In 2030 als die kinderen 18 jaar worden zouden ze een nicotinevrije generatie moeten vormen. Vanaf dan gaat elk jaar de leeftijdsgrens van het verkoopverbod met 1 jaar omhoog.
Niet verwijtbaar maar wel vermijdbaar gedrag
De schuld van de verslaving ligt niet bij de jonge ‘e-puffers’ zelf die als het ware ‘opgeleid worden’ tot rokers. De tabaksindustrie is de hoofdschuldige. “Daarom zeg ik altijd dat het voor de minderjarigen niet verwijtbaar maar wel vermijdbaar gedrag is,” besluit De Kanter haar betoog. Samengevat komt het neer op géén verkoop meer onder minderjarigen én een toezichthouder daarop. Voor het burgerinitiatief zijn 40.000 handtekeningen nodig om het voorstel in de Tweede Kamer te bespreken.
Roken wordt duurder, maar het plan voor tabaksontmoediging is nog niet af
Initiatiefnemers achter Nicotinee zijn: ConsumentenClaim, Stichting Rookpreventie Jeugd, Gezondheidskloof.nl en de Nederlandse Vereniging van Artsen voor Longziekten en Tuberculose.
(Foto: Shutterstock)