Overvolle treinen: het is weer raak op het spoor

2.200 vacatures

In totaal staan 2.200 vacatures open. Op een bestand van 20.000 NS’ers is dat veel. De Spoorwegen hebben namelijk te weinig conducteurs om alle treinen te bemannen. Nu al regent het klachten, maar die regenbui wordt in de toekomst een permanente hoosbui.

Hoe komt het toch?

Hoe komt het toch dat het zo’n zooitje is op het spoor? Volgens NS-persvoorlichter Oscar van Elferen is alles te wijten aan het personeelstekort. Als er geen conducteur of machinist is, kan er geen trein rijden. Bert Groenewegen, de grote man bij de Nederlandse Spoorwegen, (vanaf 1 november wordt hij opgevolgd door Wouter Koolmees) is heel duidelijk: “De rek is eruit.” Door een tekort aan personeel kunnen de roosters niet altijd gevuld worden. Ook is er bijna geen ruimte om vrij te nemen en neemt door de te hoge werkdruk het ziekteverzuim toe.

Daar komt nog eens bovenop dat er 20 procent minder reizigers zijn. Met als gevolg: minder inkomsten voor de Spoorwegen. De gewone reiziger heeft er waarschijnlijk geen boodschap aan. Deze wil simpelweg dat de trein op tijd aankomt en vertrekt, en dat er een zitplaats is. Voor de nieuwe president-directeur Wouter Koolmees is er een hele wereld te winnen.

De overheid is heel kritisch

Staatssecretaris Vivianne Heijnen van Infrastructuur heeft inmiddels haar boosheid geuit. Er komt volgens haar een stevige evaluatie met de Nederlandse Spoorwegen. Zo kan het niet langer. De NS had veel beter z’n best moeten doen om personeel te werven. Tijdens de corona-tijd had dat moeten gebeuren. De komende jaren zullen namelijk veel mensen het bedrijf verlaten omdat ze met pensioen gaan. Dat weten ze allang van tevoren en daar moesten ze op inspelen. Nu verwijst de NS naar de totale krapte op de arbeidsmarkt en verbergt zich daar achter. Misschien is de recente salarisverhoging van 9 procent voor menigeen een stimulans om te solliciteren.

Versobering

Maar aan het rijtje treinuitval, vertragingen en bomvolle treinen komt echter ook in 2023 geen einde. De dienstregeling gaat volgend jaar namelijk versoberen. In de praktijk gaat het om zo’n 13 procent minder treinen dan in het pre-coronatijdperk. De overheid (eveneens aandeelhouder) en de NS hebben de afspraak gemaakt dat op belangrijke trajecten minimaal 2 treinen per uur moeten rijden. Daar wordt op het hoofdkantoor in Utrecht aan getornd. Zo wil men op de lijn Dordrecht-Arnhem voortaan in de weekeinden en in de avonduren maar 1 trein per uur laten rijden.

En daar komt ook nog eens een verhoging van de prijs van het treinkaartje bij. Met ingang van 1 januari betaalt de consument ongeveer 6 procent meer voor een rit. Dat ligt aan ProRail, de organisatie die gaat over het beheer van het spoor. De NS en andere vervoerders, zoals Arriva en Connexxion, gaan naar schatting 12 procent meer betalen voor het onderhoud aan de rails. Dát mogen de vervoerders – plus een inflatiecorrectie – doorberekenen aan de klant.

Voortaan 1 conducteur per trein

Kortom: minder treinen, en meer betalen. Reizigersorganisatie Rover wordt er niet vrolijk van. Om het personeelstekort aan te pakken heeft Rover al voorgesteld kantoorpersoneel in te schakelen. Deze suggestie is tot nu toe niet overgenomen. Een boekhouder kan immers niet zomaar tot conducteur benoemd worden. Een andere suggestie van Rover is om op alle treinen maar 1 conducteur en niet 2 te plaatsen. Volgens de NS moeten in elke intercity echter 2 conducteurs aanwezig zijn. Volgens directeur Freek Bos van Rover is dat onzin: “Wettelijk staat dat nergens. In tijden van krapte is 1 conducteur prima.”

De klachtenregen blijft ondertussen onverminderd doorgaan. September is doorgaans de drukste treinmaand. In de voorafgaande jaren ontving Rover gedurende deze maand gemiddeld zo’n 1.000 klachten. Afgelopen september 2022 was dat 1.700, en nu midden oktober 2022 staat de teller al op bijna 1.450.

De drukste trajecten in de spits

Bent u van plan om binnenkort te reizen met de trein en wilt u de drukte vermijden? Dan kunt u beter niet in de spits reizen op de volgende trajecten::

• Amersfoort-Zwolle (de NS heeft op korte termijn beterschap beloofd)
• Rotterdam-Leiden-Schiphol
• Arnhem-Utrecht
• Utrecht-Den Haag

(Foto: MAX)