Patiënten nemen online de regie meer in handen
Gemak dient de mens. Steeds meer mensen maken online een afspraak met hun huisarts. Of ze kijken hun medisch dossier in, thuis op hun eigen PC. Ook bestellen ze zo een herhaalrecept. Jong en oud doen dit. Maar de ouderen rukken op. 2 gelijktijdige onderzoeken van het CBS en het RIVM laten dit zien. Judith van Empel, woordvoerder van de Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV) herkent de uitkomsten
Twee onderzoeken
De onderzoeken van het Centraal Bureau Statistiek (CBS) en het RIVM samen met Nivel laten zien dat e-health (digitale gezondheidszorg) de laatste 2 jaar een flinke sprong voorwaarts heeft gemaakt. De coronacrisis heeft hier een grote rol in gespeeld. “Met name het RIVM-Nivel-rapport geeft de nodige informatie hierover, zie ik,” constateert Van Empel. “Hoewel dat wel op de reacties van een kleine groep huisartsen is gebaseerd.”
De cijfers
Het onderzoek van het CBS is onder 6.000 mensen (patiënten) gehouden. De belangrijkste constateringen komen overeen met die van het RIVM:
- 43 procent van de mensen maakte online een afspraak met hun huisarts of specialist. Een jaar eerder was dat 31 procent.
- 33 procent gaf aan medische gegevens van henzelf of gezinsleden online te hebben bekeken. Een jaar eerder was dat nog 18 procent.
- Ongeveer 75 procent van de mensen gebruiken internet om informatie over gezondheid te zoeken. 50 procent van de 75-plussers zoekt online naar gezondheidsinformatie. Een jaar eerder was dat 39 procent.
- Steeds meer huisartsen laten mensen online hun medische gegevens inzien. De groep is bijna verdubbeld, van 42 procent in 2019 naar 79 procent in 2021.
Meer digitaal contact arts-patiënt
“We herkennen het beeld dat er steeds meer gebruik wordt gemaakt van digitale middelen in de huisartsenzorg,” vertelt Van Empel. “Zeker in coronatijd is digitaal arts-patiëntcontact vaak een uitkomst geweest. Maar ook in de jaren daarvoor was er in de huisartsenzorg al een flinke stijging te zien. Bij veel praktijken kun je al jaren online een herhaalrecept aanvragen. Daarom hoef je daarvoor niet meer per se naar de praktijk te bellen. Online afspraken maken is ook in veel praktijken mogelijk. De afgelopen jaren zijn daar de patiëntenportalen bij gekomen. Daar kun je online je dossier inzien. Ook kun je daar je vaak meteen andere zaken kunt regelen zoals een e-consult.” Bovendien noteren patiënten steeds vaker hun zelf opgemeten bloeddruk in hun digitale dossier.
De beste zorg staat voorop
Meer inzage in het dossier en meer mogelijkheden om dingen zelf te regelen, kan prettig zijn. Het kan patiënten meer regie geven. “Om die reden zijn we er ook voorstander van. Voor ons staat de beste zorg voorop. Welk middel – digitaal, telefonisch of fysiek contact – daarvoor het beste is, is afhankelijk van de situatie, wens en zorgvraag van de patiënt. We zijn dus geen voorstander van zoveel mogelijk digitaal of juist zo min mogelijk digitaal. Want het gaat om wat het beste werkt in een gegeven situatie.”
Tijdsbesparing laat zich nog moeilijk meten
Werkt meer digitaal contact ook tijdbesparend? Op dit moment ontbreken de tools en de kennis over het gebruik bij zorgverleners en patiënten om dat goed te kunnen vaststellen. Van Empel geeft een voorbeeld: “In het begin van de coronapandemie zagen we dat veel huisartsen meer beeldbelconsulten gingen doen. Maar het was soms nog best een zoektocht om een goedwerkende en ook goed beveiligde applicatie te vinden. En die moest ook nog gebruiksvriendelijk zijn voor de patiënt. Soms duurde het daardoor langer voordat de verbinding succesvol tot stand kwam en het consult kon beginnen. Dan is van tijdsbesparing geen sprake.”
Effectiviteit van e-health
Ook de effectiviteit van de zogenaamde e-health praktijk is nog niet echt goed uitgezocht. Van Empel: “Wat wij ook zien, is dat er nog weinig bekend is over wat nu echt effectief is aan e-health-middelen. Dat geldt zowel voor de patiënt, voor de kwaliteit van de zorg als voor de zorgverlener. Want welke e-health-toepassingen zijn handig om in te zetten bij welke patiëntengroepen, bij welke klachten en aandoeningen?”
Nog een onderzoek naar werkdruk en arbeidskrapte
Hoe en in welke mate kan digitale zorg bijdragen aan belangrijke vraagstukken in de huisartsenzorg? Dan denken we aan zaken zoals werkdruk, meer tijd voor de patiënt en krapte op de arbeidsmarkt. “Dat is nog niet goed uitgezocht,” besluit van Empel. “Maar gelukkig is er dit jaar een onderzoek naar opgestart, mede op ons verzoek.”
Medische specialisten willen makkelijker toegang tot medische dossiers