Is prefab de oplossing voor het tekort aan woningen?
Een woningtekort van 300.000 woningen, huizenprijzen die zelfs in coronatijd stijgen, en procedures die de huizenbouw vertragen. Er moeten sneller woningen bij, maar hoe? Bij prefab bouwen bedrijven standaard huizen kant en klaar in de fabriek. Dat is snel en goedkoop, maar is het ook de oplossing voor het woningtekort?
Wat is de oorzaak van het woningtekort?
De oorzaak van het huidige tekort begint in de jaren 2007/2008 met de financiële crisis die komt overwaaien uit de Verenigde Staten. De huizenmarkt stagneert aan de overkant van de oceaan. Gerenommeerde financiele Amerikaanse instellingen komen in moeilijkheden. Meerdere banken vallen zelfs om of worden genationaliseerd. Europa kijkt toe en haalt z’n schouders op. “Hier hoeven wij ons niet druk over te maken”, denken de meeste Europese ministers van Financiën.
De financiële crisis van 2008 in de VS slaat over naar Europa
Zo ook onze toenmalige minister Wouter Bos van Financien in het kabinet Balkenende IV. Ze hebben het allen mis. Ook hier in Nederland slaat de crisis toe. In 2018 maakt documentairemaker Robert Kosters de fascinerende documentaire “De Achtste Dag” waarin hij een opmerkelijke en historische inkijk geeft hoe Wouter Bos, premier Balkenende en directeur Wellink van de Nederlandse Bank Fortis redden. Wat niet gered wordt is de bouwwereld. Die valt stil. Het begin van het woningtekort anno 2021.
CO2-uitstoot van bouw en meer eenpersoonshuishoudens
Maar niet alleen de crisis gooit roet in het eten, ook de CO2uitstoot speelt parten. De bouw draagt wereldwijd vijf procent bij aan de totale uitstoot aan CO2. Om aan het klimaatakkoord van Parijs te voldoen heeft de Nederlandse regering besloten de CO2 uitstoot drastisch te minderen. Om een verlaging van de uitstoot te bereiken wordt ook gemorreld aan de bouw. Dat heeft z’n invloed op bouwprojecten. Een andere oorzaak van het woningtekort is te wijten aan de wensen van de woonconsument. Steeds meer meer mensen kiezen er voor niet of op latere leeftijd samen te wonen. Huizen worden daardoor minder gedeeld.
Gemeenten, provincies en procedures vertragen
De tijd tussen het ontwerpen van een bouwplan en het uitvoeren van het plan zitten -niet schrikken- zeven a 10 jaar. Bestemmingsplannen, gemeentelijke procedures, buurgemeenten die het er niet mee eens zijn, het bestuur van de provincie dat dwars ligt en burgers die procederen tegen bouwplannen. Het levert de ene na de andere vertraging op. En dit wordt waarschijnlijk erger.
Bezwaar van burger of plaatselijke overheden op bouwplannen
Voorheen konden burgers ageren tegen bouwplannen als deze bekend werden gemaakt. Daar staat een bepaalde periode voor. Terecht overigens want niemand is blij als in “zijn achtertuin” een gebouw van 15 etages verrijst. Maar als eenmaal de termijn van inspraak verstreken is, kan de bouw beginnen. Nu heeft de Raad van State besloten dat de burger tot vlak voor het begin van de bouw protest kan aantekenen. Dit kan nog meer vertraging opleveren.
Prefab huizen bouwen gaat veel sneller
Wat recent wel sneller gaat en het woningtekort kan bestrijden is de industriële bouw, ook wel prefab genoemd. Onderdelen van huizen worden in een fabriek gemaakt. We hebben het dan over complete muren waar water- en elektriciteitsleidingen in zijn gemonteerd, waar daken zijn voorzien van zonnepanelen en trappenhuizen kant en klaar zijn. De onderdelen worden op vrachtwagens naar de bestemming vervoerd en daar in een of meerdere dagen in elkaar gezet. Het gaat vele malen sneller dan de traditionele bouw. In 2019 werden daarom 8920 prefab huizen neergezet, een jaar later waren dit er 10.338 en in 2021 worden het er naar alle waarschijnlijk 14.305. Dat is 20 procent van het totaal aantal nieuwe huizen in 2021.
Prefab is goedkoper
Marjet Rutten houdt zich bezig met innovatief bouwen. Volgens haar is prefab bouwen de toekomst. In een fabriek worden de onderdelen gemaakt. Je hebt als bouwer geen last van regen, wind of vorst. De fabriek levert op bestelling, is in staat om op een snelle manier eventuele constructiefouten te corrigeren en kan garanderen dat de bestelling op tijd klaar is. Een doorsnee prefab huis is ook betaalbaar. Een gemiddelde woning kost ongeveer een ton. Daar komt uiteraard wel de prijs van de bouwgrond en het bouwrijp maken van de grond bij.
Bouwregels moeten landelijk worden
Wat ook bij prefab niet handig is, is dat elke gemeente eigen bouwregels heeft. Mooi ontworpen huizen voor een wijk in Zeewolde kunnen worden afgekeurd door ambtenaren van de gemeente Hoorn omdat ze niet voldoen aan hun eisen. Snel, kwalitatief en betaalbaar bouwen is pas echt mogelijk als er landelijke standaardregels komen en de procedures minder lang duren.