Wast u nog vaak genoeg uw handen? Deze dokter denkt van niet

Lage naleving

Professor Jaap van Dissel, directeur van het Centrum Infectiebestrijding van het RIVM wees er afgelopen week nog eens op: Handen wassen staat bovenaan, als het om de preventieve maatregelen tegen corona gaat. Hij deed dat in de technische briefing voor de Tweede Kamer, daags na de laatste persconferentie van het kabinet. Van Dissel kwam ook met een opvallende grafiek: Uit onderzoek van het RIVM blijkt dat er een groot draagvlak is om vaak de handen te wassen. Maar de naleving van de maatregel blijkt veel minder. Kortom: we wassen de handen toch nog steeds niet vaak genoeg.

Zat

Het Leidsch Dagblad meldt dan ook dat we het handen wassen na een jaar van coronamaatregelen zat beginnen te raken. Slechts 34 procent wast ‘de handen stuk’, minimaal tien keer per dag. Handen wassen is zelfs de slechts nageleefde gedragsmaatregel om corona te voorkomen, blijkt uit het artikel.

Prooi

‘Dit geeft aan dat we constant campagne moeten blijven voeren. Hygiëne moet een vast onderdeel zijn van een gezonde lifestyle’, zegt hoogleraar cardiologie Leonard Hofstra. Hij denkt dat de animo om vaak de handen te wassen iets is afgenomen de laatste maanden, in vergelijking met het begin van de lockdown, maart 2020. Hofstra schreef toen een veelgelezen artikel in de Telegraaf. 80 procent wast de handen niet lang genoeg, was de verontrustende conclusie uit een groot onderzoek onder 15 duizend respondenten. ‘Nederland is prooi voor corona door slechte hygiëne’, stelde Hofstra.

Richtlijn

Hoog tijd om nog eens na te gaan wat de basisvereisten zijn.  Het RIVM heeft al sinds 2013 een speciale pagina over handen wassen. Goed handen wassen duurt minstens 20 seconden. Gebruik voldoende zeep, wrijf vingertoppen, polsen en de huid tussen de vingers ook in.  Spoel de zeep zorgvuldig af, en maak de handen goed droog.  Herhaal dit als uw handen vuil zijn, voor het (klaarmaken van) eten; en na aanraken van rauw vlees, na toiletbezoek, na hoesten, niezen in de handen, na neus snuiten, na buitenspelen, na het verschonen van een kind, na het aaien of knuffelen van (huis-)dieren en na schoonmaken. Op de site van Rijksoverheid staat meer over handen wassen.

Te droge handen

‘Was je handen stuk’ zei minister-president Mark Rutte enkele keren tijdens de corona-persconferenties. Maar dat moet niet te letterlijk worden opgevat. Handen die beschadigd zijn door het vele wassen kunnen behoorlijk pijn gaan doen. De Nederlandse Vereniging voor Dermatologie en Vernereologie heeft een folder uitgegeven voor mensen die heel vaak hun handen moeten wassen. Het gebruik van een vette crème of zalf wordt aangeraden. Gebruik overdag een minder vette crème; gebruik in de avond en voor de nacht bij voorkeur een vette zalf.

Blijvende gevolgen

Cardioloog Hofstra geeft aan dat hij een follow-up van zijn onderzoek uit maart 2020 overweegt. Hij noemt zichzelf een ‘hygiëne-freak’. ‘Maar’, merkt hij, ‘ik was mijn handen toch iets minder vaak dan in de beginmaanden van de coronacrisis.’ Dat de pandemie blijvende gevolgen heeft voor hand-hygiëne is voor Hofstra volkomen duidelijk. ‘Ook het handen schudden zal minder vaak gebeuren in de toekomst. We worden misschien iets Aziatischer, waar dat ook veel minder voorkomt. Persoonlijk zou ik dat helemaal niet erg vinden.’