Kijken naar uw lichaam: Over deze dingen zijn ouderen onzeker

56-jarige in bikini op de cover

Juli 2020 laat Linda de Mol haar 56-jarige lichaam in bikini zien op de voorkant van haar magazine. De boodschap? Ook al voldoet uw lichaam niet aan het schoonheidsideaal, wees er toch trots op. De slogan op de voorkant leest: ‘wees lekker bodypositief’.

Wat is bodypositiviteit?

Bodypositiviteit is een begrip dat we vooral kennen van social media. Veelal jonge mensen plaatsen foto’s van verschillende soorten lichamen. Ze zien dat mensen onzeker zijn over hun lichaam en wijten dat aan een in de media miljoenen keren herhaald plaatje van het perfecte lichaam. Voor vrouwen is dat dun, licht gespierd, met ronde en stevige heupen en borsten. Met plaatjes van andere soorten lichamen willen bodypositieve socialmedia-accounts laten zien dat dit ideaal beperkt is. Ook andere lichaamstypen zijn mooi en verdienen respect.

Zijn alleen jongeren onzeker?

Onzekerheid over ons lichaam komt veel voor. Zeker de helft van de vrouwen is ontevreden over het eigen lichaam en ongeveer 30 procent van de mannen. Dit maakt mensen minder gelukkig. Toch is de bodypositiviteit-beweging vooral een beweging van jongeren. Hebben ouderen geen last van een negatief lichaamsbeeld? Of praten we liever niet over onze onzekerheden?

De overgang, pijn, en tevreden zijn

Iemand die al 9 jaar onderzoek doet naar het beeld dat wij hebben van ons eigen lichaam en hier dus alles van weet is wetenschapper dr. Jessica Alleva. Wij stellen haar al onze vragen over hoe ouderen kijken naar hun lichaam. Wat is de invloed van minder mobiel worden, chronische pijn of de overgang, en wat helpt om tevreden te zijn met ons lijf?

Jessica Alleva, zijn ouderen net zo onzeker over hun lijf als jongeren?

“Ja, en nee. Oudere vrouwen zijn net zo onzeker als jonge vrouwen over hoe hun lichaam eruit ziet. Maar ze zijn tevredener dan jonge vrouwen over wat hun lichaam kan doen. Ze denken: “Misschien ben ik niet zo blij met mijn uiterlijk, maar ik heb wel wat bereikt met mijn lichaam”. Ze zijn dankbaar dat hun lichaam kan wandelen, dat het kinderen heeft gekregen, dat ze er hun geliefde mee kunnen knuffelen of dat ze er een leuke hobby mee kunnen doen. In totaal kijken ze daardoor iets positiever naar hun lichaam dan jongere vrouwen.”

Welke onzekerheden over hun lichaam krijgen mensen als ze ouder worden?

“Bij vrouwen zit dat op het gebied van uiterlijk. Hun lichaamscompositie verandert, ze houden bijvoorbeeld meer vet vast rond de buik. De huid wordt minder strak en ze krijgen rimpels. Dit vinden ze moeilijk om te accepteren. Cosmetische chirurgie komt daardoor vaker voor.

Mannen hebben juist minder moeite met de uiterlijke gevolgen van ouder worden. De maatschappij ziet oudere mannen als aantrekkelijk, het George Clooney-effect noemen we dat. Maar ze maken zich wel meer zorgen over wat hun lichaam nog kan. Spieren nemen af, en het kan moeilijker worden om een erectie te krijgen. Dat hun lichaam minder goed functioneert vinden ze moeilijk. Tegelijk zijn ze dankbaar voor wat het nog wel kan. Ook zij krijgen bij het ouder worden daardoor in totaal een positiever lichaamsbeeld.”

Hebben de overgang en minder mobiel worden invloed?

“Een leuke vraag, maar ook erg specifiek, er is te weinig onderzoek gedaan naar lichaamsbeeld bij oudere vrouwen om hier een compleet antwoord op te hebben. Dat gebrek aan onderzoek komt omdat eetstoornissen vaker voorkomen bij jongeren. Door de overgang komen vrouwen meestal aan. En psychologisch gebeurt er ook iets. Een vrouw maakt heel bewust de overgang naar een oudere fase van haar leven mee. Dat zet aan tot nadenken. Wil ik iets veranderen aan mijn gezondheid en mijn uiterlijk?

Mensen die door ouder worden lichamelijk achteruit gaan, zien dat leeftijdsgenoten datzelfde probleem hebben. Daardoor kunnen ze zich juist focussen op wat ze nog wel kunnen. “Ik ben zo blij dat ik nog een boek kan lezen.” Als mensen echt oud worden overlijden steeds meer vrienden. De dankbaarheid dat je simpelweg nog leeft, groeit. Ook omdat wie echt oud is, vaak eens goed ziek is geweest. Wie in het ziekenhuis heeft gelegen, heeft andere prioriteiten. Ze waarderen dat hun herwonnen gezondheid hen de kans geeft nog te genieten van familie en hobby’s. Uiterlijk is dan minder belangrijk.”

Hoe belangrijk is het dat we positief zijn over ons lichaam?

“Mensen met een negatief lichaamsbeeld gaan slechter voor zichzelf zorgen. Ze vermijden sociaal contact, want ze willen voorkomen dat iemand hen negatief beoordeelt. Op hun werk geven ze niet hun mening want als ze iets zeggen zullen mensen naar hen kijken. Ze durven soms ook niet te sporten of zwemmen, en gaan ongezonder eten of juist heel extreem sporten. Niet fijn dus, depressie ligt op de loer.”

Dus het is gezond om bodypositief te zijn, maar wat is dat precies?

“Bodypositivity betekent dat we liefde, respect en dankbaarheid voelen voor ons eigen lichaam. Voor de unieke manier waarop het eruit ziet, of het nu voldoet aan de schoonheidsidealen of niet. Maar vooral voor de verschillende dingen die ons lichaam voor ons doet. Bodypositivity is ook een sociale beweging van mensen die meer acceptatie willen voor verschillende lichaamstypes. Dat doen ze vaak door foto’s te plaatsen van lichamen in verschillende kleuren, lichamen met een beperking en zonder beperking, en lichamen van jonge en oude mensen.”

Helpt dat? En zijn er ook ouderen actief in de beweging?

“Ja, dat helpt, en ik leg zo uit wat nog meer helpt. Maar voor zover ik weet zijn er maar weinig ouderen actief in deze beweging. Dat komt misschien omdat ouderen minder actief zijn op social media.”

Wat kunnen we doen om positiever te kijken naar ons lichaam?

“Dit is de vraag waar ik al 9 jaar onderzoek naar doe. Er zijn veel dingen die invloed hebben op ons lichaamsbeeld, maar het belangrijkste is dit. Geef minder aandacht aan hoe je lichaam eruit ziet en geef meer aandacht aan wat je lichaam kan doen. Stel jezelf de vraag: wat kan mijn lichaam wel, en waarom is dat waardevol voor mij? Ik leg dit verder uit en noem nog meer tips die echt helpen voor een positiever lichaamsbeeld in deel twee van dit artikel.“