Is dit het goede moment om van het gas af te gaan?

In 2030 miljoenen woningen zonder gas

In het Klimaatakkoord is afgesproken dat onze woningen in 2050 allemaal van het aardgas af moeten zijn. In 2030 moeten al 1,5 miljoen van de in totaal 8 miljoen woningen in Nederland ‘aardgasvrij’ zijn. Maar heel veel mensen voelen er weinig voor om hun oude, vertrouwde cv-ketel eruit te gooien en over te stappen op een warmtepomp met zonnepanelen, infraroodpanelen, zonneboilers of andere apparatuur.

Weerstand

De weerstand tegen aardgasvrij wonen blijkt duidelijk uit een onderzoek onder het MAX Opinie Panel. Veel mensen vrezen de hoge investeringen die ze moeten doen, ze vragen zich af of hun huis met nieuwe apparatuur wel goed warm wordt. Ook zijn ze bang voor grote bouwtechnische ingrepen in en om hun huis. En: loont het allemaal wel, ook in de portemonnee? Verdienen al die apparaten zich terug, zeker als je wat ouder bent?

Deze mensen zijn al van het gas af

In de televisie-uitzending van Meldpunt over dit onderwerp zijn niet alleen voorbeelden te zien van bewoners die niet van het aardgas af willen. Ook worden voorbeelden getoond van mensen die wel gestopt zijn met koken en verwarmen op aardgas. Zelfs al hebben ze een wat ouder hui. Warm water voor de verwarming wordt geleverd via een luchtwarmtepomp, een soort grote ventilatorkast die samen met zonnepanelen warm water levert voor speciale wandradiatoren (convectoren). Veel mensen denken dat een warmtepomp alleen kan met vloerverwarming, inclusief alle gedoe van de aanleg daarvan, maar dat hoeft dus niet per se.

Technieken om huis te verwarmen zonder gas

Woningen die van het gas af worden gehaald, gebruiken in de meeste gevallen alleen elektrische energie. Koken gebeurt dan op inductieplaten in plaats van op gaspitten. Warm water komt van de warmtepomp en het daaraan gekoppelde warmwatervat, of van een instant elektrische geiser. Zo’n geiser kan stroom krijgen van zonnepanelen en het gewone elektriciteitsnet. Mensen die geen radiatoren willen waar warm water doorheen stroomt, kunnen voor de verwarming van hun woning ook gebruik maken van infraroodpanelen. Deze panelen op stroom hangen aan het plafond.

Is het te betalen?

De kosten voor het aardgasvrij maken van een woningen lopen al snel in de duizenden, soms tienduizenden euro’s. Dat begint al met het isoleren van vloer, muren en dak. Nieuwe verwarmingsmethoden, zoals met warmtepompen, werken namelijk op laagtemperatuurverwarming. Centrale verwarming op aardgas is een vorm van hoogtemperatuurverwarming. Hiermee kunt u ook een huis warm krijgen dat niet goed is geïsoleerd en relatief snel warmte verliest. Met laagtemperatuurverwarming gaat dit niet.

10.000 euro subsidie

De jarendertigwoning die in onze uitzending wordt getoond is een voorbeeld van zo’n slecht geïsoleerd huis. Om het huis aardgasvrij te maken was 35.000 euro nodig. Dit geld werd besteed aan het isoleren van het huis, de aankoop en aanleg van een warmtepomp, 26 zonnepanelen en speciale radiatoren. Zo’n €10.000 kregen de bewoners terug door subsidies.

Binnen 15 jaar terugverdiend

Uiteindelijk denken de bewoners hun investering binnen een jaar of 15 te hebben terugverdiend. Immers, hun huis is nu niet alleen aardgasvrij, maar ook energieneutraal. Alle energie die ze gebruiken wekken ze zelf op. Dat betekent dat ze per jaar zo’n 2400 euro energiekosten besparen. En een extra pluspunt: ze hebben geen last meer van alsmaar duurder wordend gas.

CO2-uitstoot verminderen

We moeten van het aardgas af om de CO2-uitstoot terug te brengen en zo de opwarming van de aarde tegen te gaan. In 2030 moet de CO2-uistoot met 49 procent zijn teruggedrongen en in 2050 zelfs met 95 procent. Stoppen met koken en stoken op aardgas, moet daar een stevige bijdrage aan leveren.

Elke dag 1000 woningen van gas af

Maar dat betekent wel dat we tot 2050 in Nederland per werkdag zo’n 1.000 woningen van het gas af moeten halen, een enorme opgave. Tot nu toe zijn er zo’n 30.000 aardgasvrije woningen bij gekomen. Dat moet op korte termijn omhoog naar 50.000 woningen per jaar en uiteindelijk naar 200.000 woningen per jaar.

Gemeentes maken warmteplannen

Voor eind volgend jaar, 2021 dus, moeten alle gemeenten een warmteplan klaar hebben. Daarin staat welke buurten eerst, in 2030 al, van het gas af moeten en welke voor 2050. In 27 proeftuingemeenten door heel Nederland wordt daar al druk mee geëxperimenteerd. Er wordt onder meer gekeken of bestaande woningen kunnen worden aangesloten op een warmtenet. Dan wordt voor alle bewoners, bijvoorbeeld met een biomassa-centrale of zonnepark, centraal energie opgewekt. En met die energie wordt dan, vergelijkbaar zoals nu al op veel plaatsen met stadsverwarming, de woningen verwarmd. De cv-ketel op aardgas kan er dan uit. Water voor radiatoren of vloerverwarming komt al warm de woning binnen.

Niet makkelijk

Het is niet makkelijk om alle bewoners van het gas af te krijgen, blijkt in de proeftuingemeenten. In Purmerend weigerden 6 van de 95 huishoudens in een proefwijk om van het gas af te gaan. Sommige bewoners willen niet van het gas af, omdat ze bijvoorbeeld denken dat ze hun huis in de verdere toekomst veel beter en goedkoper kunnen verwarmen met waterstof. Alleen voor deze woningen van een klein groepje ‘weigeraars’ moet nu een gasnetwerk in stand worden gehouden. Dat is niet efficiënt en ook erg kostbaar.

Proef met dwang

Behalve de proeftuingemeenten ziet ook minister Raymond Knops van Binnenlandse Zaken in dat dit een probleem is. Nu kunnen bewoners nog niet worden verplicht van het aardgas af te gaan. Een aantal proeftuingemeenten wil daarom een experiment met verplichte afsluiting van het gas. Op grond van de Crisis- en herstelwet zou bij mensen die blijven weigeren van het aardgas af te gaan, dan toch de aansluiting worden afgesloten. De minister lijkt wel te voelen voor zo’n experiment, zo schreef hij onlangs in een brief aan de Tweede Kamer.